Beýik Britaniýada 241 million ýyl ozal ýaşap geçen hažžyklaryň gadymy garyndaşy tapyldy

  • 14.09.2025 23:22
  • 4.9k+

Beýik britaniýaly alymlar, takmynan, 241 million ýyl ozal Angliýanyň günorta-günbataryndaky kenarda ýaşap geçen gadymy süýrenijileriň galyndylaryny tapdylar. Nätekiz dişli kiçijik jandar lepidozawr toparyna - häzirki zaman hažžyklarynyň, ýylanlaryň we adaty bolmadyk Täze Zelandiýa gatteriýalarynyň ata-babalaryna degişlidir. Bu görnüşe Agriodontosaurus helsbypetrae diýilýär. Bu açyş Nature žurnalynda beýan edildi.

Port galyndylar lepidozawrlaryň iň gadymy subutnamasy bolup, toparyň irki ewolýusiýasy barada möhüm düşünje berýär.
Agriodontozawrlar Trias döwrüniň ortalarynda ölen bolsa gerek. Onuň galyndylary paleontolog Robert Koram tarapyndan 2015-nji ýylda Sidmut şäheriniň golaýyndaky kenar ýakasyndaky gaýadan tapyldy. Kelleçanagy we oňurgasy haýwanyň juda kiçidigini - uzynlygy 10 santimetrdigini görkezýär. Ol eliň aýasyna sygardy.
Agriodontozawr tapylmazdan ozal, iň gadymy lepidozawr Germaniýadan tapylan Wirtembergiýa bolupdy. Täze nusga 3-7 million ýyl köne we 241-244 million ýyl ozal ýaşap geçipdir. Süýrenijileriň tapawutly aýratynlyklary irki lepidozawrlaryň orta triasa çenli eýýäm ep-esli özgerendigini görkezýär.
Käbir paleontologlar toparyň iň gadymy wekili hökmünde tapylan galyndynyň  ýagdaýy barada henizem jedel edýärler.


30.09.2025 10:17
8.4k+

Hytaýda takmynan 6 müň ýyl ozal ýaşalyp geçilen iň gadymy şäher harabaçylyklarynyň biri tapyldy

Sýansu welaýatynyň Usi şäherinde arheologlar Hytaýda irki taryhdan öňki ilatly ýerleriň biri bolan Maszýaban medeni harabaçylygyny tapdylar. Bu açyşyň ýaşy takmynan 6000 ýyl töweregidir diýip çak edilýär. Bu Ýanszy derýasynyň aşaky akymynda Maszýaban medeniýetine degişli şäher harabaçylygynyň ilkinji gezek ýüze çykarylyşydyr...

24.09.2025 11:14
5k+

Arheologlar: Gadymy adamlar Afrikadan Ýewropa häzirki Türkiýäniň üsti bilen baran bolup biler

Arheologlaryň çaklamalaryna görä, gadymy adamlar Afrikadan Ýewropa häzirki Türkiýäniň çäginden geçip baran bolup bilerler. Bu barada Aýwalygyň (Türkiýede kenarýaka şäher) kenarynda tapylan 138 sany daş gurallary maglumat berýär...

19.09.2025 14:57
3.6k+

Beýik Britaniýada ilkinji kremniý çipli kwant kompýuteri işläp başlady

Britaniýanyň Quantum Motion startapy pudakda ilkinji kremniý CMOS çiplerinde kwant kompýuteriniň işläp başlandygyny habar berdi. Onuň prosessorlary ýarym geçirijileriň pudagynda ulanylýan adaty 300-mm plastinalary bilen klassyk tehnologiýalar boýunça döredilýär...

13.09.2025 14:53
1.3k+

Gruziýada ösümlikleriň iýmitden başga maksatlar üçin ulanylyşynyň iň gadymy yzlary tapyldy

Arheologlar Gruziýadaky gowakda ösümlikleriň iýmit üçin däl-de, boýag hökmünde ulanylandygynyň ilkinji göni subutnamalaryny tapdylar. Ýaşy 32000 - 34000 ýyl bolan daş üweýji gurallarda indigoferanyň yzlary tapyldy diýip, Arkeonews ýazýar...