Agramy 36 milliard Güne deň: “Habble” iň uly gara girdaby tapmaga kömek etdi

  • 12.08.2025 16:25
  • 5.4k+

Astronomlar massasy 36 milliard Güne deň bolan, şu günki güne çenli iň uly gara girdabyň tapylandygyny habar berdiler. Obýekt Älemde bolup biläýjek zatlaryň nazary çägine ýakyn we Akmaýanyň ýolunyň merkezindäki iň uly gara girdap bolan Streles A*-dan, takmynan, 10 000 esse agyrdyr.

Tapyndy belli bolan iň uly güýçli linzalaryň biri bolan “Kosmos naly” dartyş linzalarynyň ulgamynda ýerleşýär. SDSS J1148 + 1930 ýa-da CSWA 1 diýlip hem atlandyrylýan bu obýekt Şir ýyldyzlar toplumynda, takmynan, 5 milliard ýagtylyk ýyly töweregi uzaklykda ýerleşýär.
Alymlar dartyş güýjüniň linzirlenmesi we ýyldyz kinematikasy usullaryny ulandylar. Soňky usuly, adatça, şeýle uzak galaktikalar üçin ulanyp bolmaýar, ýöne bu ýerde içerki sebitlerdäki ýyldyzlaryň takmynan 400 km/s tizlikde hereket edýändigini ýazga geçirip bildiler.
Portsmut uniwersitetiniň professory Tomas Kollettiň sözlerine görä, esasy galaktika Älemdäki iň uly gurluşlaryň ahyrky ýagdaýy bolan galyndy toparlara degişlidir. Megerem, öňki hemra-galaktikalaryň ähli gara girdaplary şu gün syn edilýänlere birigen bolsa gerek.
Barlag  Monthly Notices of the Royal Astronomical Society žurnalynda çap edildi.


21.10.2025 12:00
3.8k+

Rus inženerleri kosmosda emeli dartyş güýjüni döretmegi başardylar

“Roskosmosyň” düzümine girýän “Energiýa” raketa-kosmos korporasiýasy kosmos giňişliginde emeli dartyş güýjüni döretmäge ukyply ulgam üçin patent aldy. Degişli resminama Rospatentiň maglumatlar bazasynda çap edildi...

21.10.2025 11:57
3.6k+

SpaceX-iň weterany we maýyp arabasyndaky gyz New Shepard raketasynda suborbital uçuşa ugrar

SpaceX-iň öňki inženeri Hans Kýonigsmann Blue Origin kompaniýasynyň New Shepard raketasynda 2025-nji ýylyň noýabr aýynda suborbital uçuşa gatnaşmagy meýilleşdirýändigini aýtdy diýip, Ars Technica ýazýar. Kýonigsmann — SpaceX-iň ilkinji we iň abraýly işgärleriniň biridir...

19.10.2025 16:58
3.9k+

SpaceX kompaniýasy Starship V2-niň soňky uçuşyndan täsirli kadrlary görkezdi

SpaceX 14-nji oktýabrda bolan Starship V2 raketasynyň soňky synag uçuşyndan täze we örän täsirli kadrlary hödürledi. X sosial ulgamynda ýerleşdirilen wideoda missiýanyň iň esasy tapgyrlary – raketanyň uçuşy, basgançaklaryň bölünip aýrylyşy we suwa gonmazdan öň atmosfera girişi görkezilýär...

17.10.2025 18:55
2.9k+

SpaceX “Falcon 9” raketa göterijisiniň birinji basgançagyny 500-nji gezek Ýere yzyna gaýtardy

16-njy oktýabrda SpaceX kompaniýasy Falcon 9 raketasynyň nobatdaky uçuşyny üstünlikli amala aşyrdy. Ol orbita Starlink ulgamynyň 28 hemrasyny çykardy. Kompaniýa üçin bu uçuş aýratyn ähmiýetli boldy – raketanyň birinji basgançagy 500-nji gezek Ýere üstünlikli gaýdyp geldi...