Agramy 36 milliard Güne deň: “Habble” iň uly gara girdaby tapmaga kömek etdi

  • 12.08.2025 16:25
  • 5.3k+

Astronomlar massasy 36 milliard Güne deň bolan, şu günki güne çenli iň uly gara girdabyň tapylandygyny habar berdiler. Obýekt Älemde bolup biläýjek zatlaryň nazary çägine ýakyn we Akmaýanyň ýolunyň merkezindäki iň uly gara girdap bolan Streles A*-dan, takmynan, 10 000 esse agyrdyr.

Tapyndy belli bolan iň uly güýçli linzalaryň biri bolan “Kosmos naly” dartyş linzalarynyň ulgamynda ýerleşýär. SDSS J1148 + 1930 ýa-da CSWA 1 diýlip hem atlandyrylýan bu obýekt Şir ýyldyzlar toplumynda, takmynan, 5 milliard ýagtylyk ýyly töweregi uzaklykda ýerleşýär.
Alymlar dartyş güýjüniň linzirlenmesi we ýyldyz kinematikasy usullaryny ulandylar. Soňky usuly, adatça, şeýle uzak galaktikalar üçin ulanyp bolmaýar, ýöne bu ýerde içerki sebitlerdäki ýyldyzlaryň takmynan 400 km/s tizlikde hereket edýändigini ýazga geçirip bildiler.
Portsmut uniwersitetiniň professory Tomas Kollettiň sözlerine görä, esasy galaktika Älemdäki iň uly gurluşlaryň ahyrky ýagdaýy bolan galyndy toparlara degişlidir. Megerem, öňki hemra-galaktikalaryň ähli gara girdaplary şu gün syn edilýänlere birigen bolsa gerek.
Barlag  Monthly Notices of the Royal Astronomical Society žurnalynda çap edildi.


düýn 21:21
2.9k+

NASA-nyň täze tejribesinde 4 meýletinçi bir ýylyny Marsyň “simulyatorynda” geçirer

NASA Marsyň barlag bazasyny simulýasiýa edýän gurşawda adamlary izolirlemek boýunça tejribeleriniň ikinji tapgyryny geçirer. 19-njy oktýabrda dört meýletinçi Hýustonyň Jonson adyndaky Kosmos merkeziniň Mars Dune Alpha barlaghanasyna ugrar...

düýn 19:53
4k+

“Jeýms Uebb” teleskopy ýaşamak üçin şertleri bolup biljek planetany tapdy

TRAPPIST-1 ýyldyz ulgamyna girýän TRAPPIST-1e ekzoplanetasynda ýaşaýyş üçin laýyk gelýän şertler bolup biler. Bu barada “Jeýms Uebb” kosmos teleskopyndan alnan täze maglumatlara salgylanyp, NewScientist neşiri habar berýär...

09.09.2025 13:07
5.7k+

Hytaý asteroidi urup, planetany goramak tehnologiýasyny iş ýüzünde barlamak isleýär

Hytaý Ýeri kosmos howplaryndan goramak tehnologiýasynyň netijeliligini barlamak üçin, asteroidi urmak boýunça görkezme missiýasyny taýýarlaýar. Bu barada Hytaýyň Aý maksatnamasynyň baş inženeri Wu Weýžen çuň kosmos boýunça maslahatda aýtdy...

08.09.2025 13:21
2.6k+

SpaceX Falcon 9 raketalarynyň uçuş sanyny 120-ä çenli artdyrmaga rugsat aldy

SpaceX Floridadaky Kanaweral burnundan Falcon 9 raketalarynyň uçuş sanyny ep-esli artdyryp biler. ABŞ-nyň Federal raýat awiasiýasy edarasy (FAA) ekologiýa synyny tamamlady, bu hem kompaniýa uçuşlaryň sanyny ýylda 50-den 120-ä çenli artdyrmaga mümkinçilik berdi diýip, TechCrunch habar berýär...