“Jeýms Uebb” “Kosmos baýguşynyň” şekilini surata aldy

  • 14.07.2025 16:50
  • 4k+

“Jeýms Uebb” kosmos teleskopy haýran galdyryjy wakanyň - iki sany halka şekilli galaktikanyň çaknyşygynyň şekilini düşürdi. Bu takmynan 38 million ýyl ozal, Ýerden milliardlarça ýagtylyk ýyly uzaklykda bolup geçdi. Birleşmegiň görnüşi astronomlara baýguşyň gözlerini ýatlatdy, şonuň üçin bu obýekt "Kosmos baýguşy" diýip atlandyryldy.

Halkaly galaktikalar seýrek duş gelýä, olar astronomlaryň berýän maglumatlaryna görä, ähli belli galaktikalaryň takmynan 0,01%-ini tutýar. Şeýle gurluşyň birinjisi  - Hoguň obýekti 1950-nji ýylda Artur Hog tarapyndan açyldy. Iki sany halka şekilli  galaktikanyň arasyndaky çaknyşyklar has-da seýrek ýüze çykýar, bu hem alymlaryň baha bermegine görä, hadysany özboluşly edýär.
Birleşmek prosesinde tutuş ulgamyň massasy takmynan 320 milliard Gün massasydyr. Galaktikalaryň biriniň merkezinde ýagty işjeň ýadro görünýär - bu adatdan daşary uly gara deşik bilen baglanyşykly hasaplanylýar. Hasaplamalara görä, bu galaktikalardaky gara girdaplaryň, degişlilikde, takmynan 67 we 26 million Gün massasy bar.
Galaktikalaryň arasyndaky baýguşyň "çüňküne" meňzeýän sebit güýçli ýyldyz emele geliş zolagy hasaplanýar.
Astronomlar bu görnüşdäki birleşmeleriň galaktikalaryň ewolýusiýasynda möhüm rol oýnaýandygyny bellediler, olar massany artdyrýar, gurluşy üýtgedýär we gazy paýlaýarlar.


25.09.2025 20:00
7k+

Günden soň iň ýagty ýyldyz ýakyn wagtda Ýerden hatda gündiz hem görner

Astronomlar uzak wagt bäri sorag döredýän adaty bolmadyk ýyldyz ulgamynyň syryny açdylar. Gürrüň Betelgeýze — Günüň yzysüre asmandaky iň ýagty ýyldyz — we onuň ýaş egindeş ýyldyzy barada barýar. Alymlaryň pikirine görä, birnäçe ýyldan Betelgeýze supernowa hökmünde partlap biler we onuň ýalynyny Ýerden hatda gündiz hem görmek mümkin bolar...

17.09.2025 23:21
8.8k+

Ýere şu ýylda iň uly asteroidleriň biri golaýlaşýar

2025-nji ýylyň 18-nji sentýabrynda Ýeriň golaýyndan 2025 FA22 asteroidi uçup geçer. Ol Aý orbitasynyň diametrinden biraz uly aralykdan geçer diýip, RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasy habar berdi...

13.09.2025 13:03
5.2k+

Alymlar 13-14-nji sentýabrda magnit hadysalarynyň bolmagyny çaklaýarlar

13-14-nji sentýabrda Ýer ýüzünde G2–G3 derejesindäki (bäş derejeli şkalada ikinji we üçünji dereje) magnit tupanlarynyň bolmagyna garaşylýar. Bu barada Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Kosmos barlaglary institutynyň Gün astronomiýasy laboratoriýasy hem-de Gün–Ýer fizikasynyň Sibir bölüminiň institutynda habar berildi...

07.09.2025 19:15
10k+

Kosmosdan dünýäniň iň beýik dag derýasynyň ugrunyň nähili üýtgändigini görkezdiler

Tibetdäki Ýarlung Zangbo derýasy ortaça 4000 metr belentlikden akýar, bu bolsa ony dünýäniň iň beýik derýasyna öwürýär. Ýol ugrunda ol 6000 metrden gowrak çuňlukdan - Arizonadaky Uly kanýondan üç esse diýen ýaly uly, planetanyň iň çuň gurak kanýonyndan akyp geçýär...