Dünýäde CO₂ zyňyndylary rekord derejede 40,8 milliard tonna ýetdi

  • şu gün 10:25
  • 2.8k+

Geçen ýyl dünýäde kömürturşy gazynyň zyňyndylary CO₂ ekwiwalentinde 40,8 milliard tonna ýetdi. Bu barada Energetika instituty (EI) tarapyndan neşir edilen “2025-nji ýylda dünýä energetikasynyň san maglumatyna syn” atly täze hasabatda aýdylýar.

Energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerine uly göwrümli maýalaryň goýulýandygyna we zyňyndylary azaltmak boýunça halkara borçnamalaryna garamazdan, onuň artmak depgini saklanyp galýar.
Resminama energetikadan, senagatdan, ulaglardan çykýan zyňyndylary, şeýle hem howa üçin iň howply parnik gazlaryndan biri bolan metanyň syzmagy bilen baglanyşykly zyňyndylary göz öňünde tutýar. Ýerden peýdalanmagyň, şol sanda tokaýlary çapmagyň netijesinde çykýan zyňyndylar muňa girmeýär.
2021-nji ýyldan bäri CO₂ zyňyndylary her ýyl artýar. 2023-nji ýylda olar 500 million tonna köpelip, 40,3 milliard tonna boldy. Orta hasap bilen, soňky on ýylyň dowamynda ösüş ýylda 1% töweregi boldy.
Zyňyndylaryň esasy çeşmesi Hytaý (12,5 milliard tonna), ABŞ (1990-njy ýyldaky derejesinden peseldi) we Hindistan (3,3 milliard tonna). Amerikanyň Birleşen Ştatlary soňky onýyllyklarda zyňyndylaryny ep-esli derejede azaltdy, Hytaý we Hindistan bolsa ykdysady ösüşiň we kömre garaşlylygyň çäkleirnde depgin durnukly artýandygyny görkezdi.
Afrikada zyňyndylar on ýylda 25%, Ýakyn Gündogarda 15%, Aziýa-Ýuwaş ummany sebitinde 9%-den gowrak ýokarlandy. Munuň tersine, ÝB-de bu görkeziji peselýär: 2024-nji ýylda zyňyndylar 3,7 milliard tonna boldy, bu on ýyl mundan ozalkydan 15% az.
Hasabatyň awtorlary, global zyňyndylaryň ösüşini çäklendirmek üçin energiýa geçiş depgininiň ýeterlik däldigini bellediler.


27.06.2025 20:25
14k+

Dünýäniň iň gurak ýerleriniň biri bolan Atakama çölüni gar örtdi

Çiliniň demirgazygynda Atakama çölünde gar ýagdy. Bu çöl Ýer ýüzünde iň gurak sebitleriň biri hökmünde tanalýar. Şeýle-de bolsa, bu seýrek hadysa ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) obserwatoriýasynyň sosial ulgamlarynda paýlaşylan wideolarynda görkezildi...

16.06.2025 14:19
7.2k+

2025-nji ýylyň maý aýy umman gözegçiliginiň taryhynda ikinji iň yssy aý boldy

2025-nji ýylyň maý aýynda dünýä ummanynyň üstüniň ortaça temperaturasy 20,79 gradus boldy – bu gözegçiligiň taryhynda ikinji iň ýokary görkezijidir diýip, Ýewropanyň Copernicus gullugy habar berýär. 2024-nji ýylyň maý aýynda goýlan rekord dereje bu görkezijiden bary-ýogy 0,14 gradus ýokarydy...

07.06.2025 12:21
14k+

Türkmen alymlary Derweze gaz krateriniň alawlamasyny peseltmegi başardylar

Garagum sährasyndaky Derweze gaz krateriniň ýanmagynyň depgini üç esse azaldy. Bu barada «Türkmengaz» döwlet konserniniň Tebigy gaz ylmy-barlag institutynyň barlaghanasynyň müdiri Irina Lurýewa habar berdi. "Krateriň tertipsiz ýanmagynyň ýygjamlygy 2023-nji ýylyň awgust aýy bilen deňeşdirilende üç esseden gowrak azaldy...

02.06.2025 08:09
4.8k+

Buzluklaryň möçberi 50 ýylda 9 trillion tonna azaldy

1975-nji ýyldan bäri alnyp barylýan gözegçilikleriň dowamynda, buzluklaryň umumy möçberi 9 trillion tonnadan hem köp azaldy. Bu barada Bütindünýä meteorologiýa guramasynyň wekili Kler Nullis Ženewada geçirilen metbugat ýygnagynda habar berdi...