Ýeriň aýlanmagynyň we hasaplama ulgamlarynyň halkara gullugynyň (IERS) işgärleri planetanyň adatdakysyndan çalt aýlanyp başlajak senesini hasaplady. Hasaplamalara görä, günleriň dowamlylygy 9-njy we 22-nji iýulda, şeýle-de 5-nji awgustda gysgalar. Deslapky maglumatlar boýunça, gysgalma, takmynan, 1,51 millisekunt ýa-da ondan sähel köp bolup biler.
Ortaça Ýeriň bir aýlawy 86 400 sekunt dowam edýär, ýöne günleriň hakyky dowamlylygy 1-2 millisekunt aralykda üýtgeýär. 2020-nji ýyldan soň alymlar Ýeriň çalt aýlanyp başlanandygyny hasaba aldy: günleriň dowamlylygynyň 1,5 ms gysgalmak ähtimallygy has ýokarlandy.
Şol bir wagtyň özünde uzak möhletleýin geljekde Ýer haýal aýlanýar. Dinozawrlar eýýamynda günler 23 sagat töweregi dowam edipdir, 200 million ýyldan soň bolsa olar 25 sagat bolup biler. Bu Aýyň Ýerden kem-kemden daşlaşmagy we onuň aýlanmagyny “togtatmagy” bilen baglanyşyklydyr.
Şeýle-de bolsa, ýakyn wagtda Aýyň grawitasiýa täsiri Ýeriň çaltlaşmagyna getirer. Mundan başga-da, aýlanmagyň tizligine geologiki prosesler, ýertitremeler we uly infrastruktura desgalary täsir edýär. Hususan-da, Hytaýdaky “Üç jülge” gidroelektrostansiýasynyň gurluşygy, hasaplamalar boýunça, Ýeriň aýlanmagyny 0,06 mikrosekunt haýallatdy.
Häzirki wagtda iň gysga gün rekordy 2024-nji ýylyň 5-nji iýulynda hasaba alyndy – gün 1,66 millisekunt gysgaldy. Ýöne şu ýylyň iýul we awgust aýlarynda bu rekord görkezijiler täzelenip bilner.