Dünýäniň iň gurak ýerleriniň biri bolan Atakama çölüni gar örtdi

  • 27.06.2025 20:25
  • 15k+

Çiliniň demirgazygynda Atakama çölünde gar ýagdy. Bu çöl Ýer ýüzünde iň gurak sebitleriň biri hökmünde tanalýar. Şeýle-de bolsa, bu seýrek hadysa ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) obserwatoriýasynyň sosial ulgamlarynda paýlaşylan wideolarynda görkezildi. Wideoda gar bilen örtülen ýerler düşürilipdir.

Gar köplenç 5000 metrdan ýokaryda ýerleşýän Çaknantor platosynda ýagýar. Şol ýerde dünýäniň iň güýçli teleskoplarynyň biri ýerleşýär. Emma ALMA-nyň işgärleriniň bellemegine görä, obserwatoriýanyň esasy meýdançasynda soňky 10 ýylyň dowamynda gar bolmandy.
Santiago Uniwersitetiniň klimatology Raul Kordero bu hadysany howanyň üýtgemegi bilen gönüden-göni baglanyşdyrmagyň entek irdigini aýdýar. Şeýle-de bolsa, bar bolan maglumatlar bu seýrek görnüşli ýagmyrlaryň sebitde has ýygy bolup biljekdigine şaýatlyk edýär.
Atakama çölüniň älem synlamak üçin iň amatly ýerleriň biri hasaplanmagynyň sebäbi — gijelerine howanyň örän arassa we garaňky bolmagydyr. ALMA obserwatoriýasy bu ýerde Ýewropanyň Günorta Obserwatoriýasy, ABŞ-nyň Milli Radioastronomiki Obserwatoriýasy we Ýaponiýanyň Milli Astronomiki Obserwatoriýasy tarapyndan bilelikde gurlup, häzirki wagtda dünýäniň iň ösen astronomik merkezleriniň biri hasaplanýar.


10.07.2025 11:35
5.4k+

ESA kosmosdan Ortaýer deňziniň näderejede gyzýandygyny görkezdi

Ýewropadaky aşa yssy howa hatda kosmosdan hem aýdyň görünýär. Ýewropa kosmos agentligi (ESA) Ortaýer deňzi sebitindäki gury ýerleriň we suwuň üstki temperaturasynyň ýokarlanýandygyny görkezýän emeli hemra suratyny çap etdi...

08.07.2025 10:25
4.9k+

Dünýäde CO₂ zyňyndylary rekord derejede 40,8 milliard tonna ýetdi

Geçen ýyl dünýäde kömürturşy gazynyň zyňyndylary CO₂ ekwiwalentinde 40,8 milliard tonna ýetdi. Bu barada Energetika instituty (EI) tarapyndan neşir edilen “2025-nji ýylda dünýä energetikasynyň san maglumatyna syn” atly täze hasabatda aýdylýar...

16.06.2025 14:19
7.3k+

2025-nji ýylyň maý aýy umman gözegçiliginiň taryhynda ikinji iň yssy aý boldy

2025-nji ýylyň maý aýynda dünýä ummanynyň üstüniň ortaça temperaturasy 20,79 gradus boldy – bu gözegçiligiň taryhynda ikinji iň ýokary görkezijidir diýip, Ýewropanyň Copernicus gullugy habar berýär. 2024-nji ýylyň maý aýynda goýlan rekord dereje bu görkezijiden bary-ýogy 0,14 gradus ýokarydy...

02.06.2025 08:09
4.8k+

Buzluklaryň möçberi 50 ýylda 9 trillion tonna azaldy

1975-nji ýyldan bäri alnyp barylýan gözegçilikleriň dowamynda, buzluklaryň umumy möçberi 9 trillion tonnadan hem köp azaldy. Bu barada Bütindünýä meteorologiýa guramasynyň wekili Kler Nullis Ženewada geçirilen metbugat ýygnagynda habar berdi...