Dünýäniň iň gurak ýerleriniň biri bolan Atakama çölüni gar örtdi

  • 27.06.2025 20:25
  • 15k+

Çiliniň demirgazygynda Atakama çölünde gar ýagdy. Bu çöl Ýer ýüzünde iň gurak sebitleriň biri hökmünde tanalýar. Şeýle-de bolsa, bu seýrek hadysa ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) obserwatoriýasynyň sosial ulgamlarynda paýlaşylan wideolarynda görkezildi. Wideoda gar bilen örtülen ýerler düşürilipdir.

Gar köplenç 5000 metrdan ýokaryda ýerleşýän Çaknantor platosynda ýagýar. Şol ýerde dünýäniň iň güýçli teleskoplarynyň biri ýerleşýär. Emma ALMA-nyň işgärleriniň bellemegine görä, obserwatoriýanyň esasy meýdançasynda soňky 10 ýylyň dowamynda gar bolmandy.
Santiago Uniwersitetiniň klimatology Raul Kordero bu hadysany howanyň üýtgemegi bilen gönüden-göni baglanyşdyrmagyň entek irdigini aýdýar. Şeýle-de bolsa, bar bolan maglumatlar bu seýrek görnüşli ýagmyrlaryň sebitde has ýygy bolup biljekdigine şaýatlyk edýär.
Atakama çölüniň älem synlamak üçin iň amatly ýerleriň biri hasaplanmagynyň sebäbi — gijelerine howanyň örän arassa we garaňky bolmagydyr. ALMA obserwatoriýasy bu ýerde Ýewropanyň Günorta Obserwatoriýasy, ABŞ-nyň Milli Radioastronomiki Obserwatoriýasy we Ýaponiýanyň Milli Astronomiki Obserwatoriýasy tarapyndan bilelikde gurlup, häzirki wagtda dünýäniň iň ösen astronomik merkezleriniň biri hasaplanýar.


19.09.2025 14:55
5k+

Awstraliýada 1,5 mln adam umman derejesiniň ýokarlanmagy sebäpli howp astynda

Awstraliýanyň klimat gullugy global ýylamanyň netijeleri barada çaklamasyny hödürledi. Maglumatlara görä, 2050-nji ýyla çenli umman derejesiniň ýokarlanmagy ýurduň 1,5 million ýaşaýjysynyň janyny howp astyna goýup biler diýip, The Guardian habar berýär...

13.09.2025 15:05
7.1k+

Alýaskadaky derýa baky doňaklygyň eremegi sebäpli mämişi reňke boýaldy

Bir wagtlar arassa suwy bilen tanalýan Alýaskanyň demirgazyk-günbataryndaky Salmon derýasy soňky ýyllarda ep-esli üýtgedi. 1977-nji ýylda ýazyjy Jon Makfi ony "meniň öňde-soňda gören iň arassa suwum" diýip häsiýetlendirdi...

11.09.2025 06:35
9k+

Alýaskanyň günorta-gündogarynda täze ada emele geldi

Alýaskanyň günorta-gündogaryndaky buzly kölleriň birinde täze ada emele geldi. 1984-nji we 2025-nji ýyllar aralygynda düşürilen Landsat hemra suratlary kiçijik Prou-Hob dagyny gurşap alan Alsek buzlugynyň eräp, dagy ada öwrendigini görkezýär...

05.09.2025 17:20
9.4k+

BMG La-Ninýa hadysasynyň oktýabr-dekabrda gaýdyp gelmek mümkinçiliginiň 60%-digini çaklaýar

Bütindünýä meteorologiýa guramasy şu ýylyň oktýabr-dekabr aýlarynda ekwatorial Ýuwaş ummanynda suwuň temperaturasynyň peselmegi bilen baglanyşykly tebigy hadysa bolan La-Ninýa şertleriniň gelmek ähtimallygyny 60% diýip çaklady...