Dünýäniň iň gurak ýerleriniň biri bolan Atakama çölüni gar örtdi

  • 27.06.2025 20:25
  • 15k+

Çiliniň demirgazygynda Atakama çölünde gar ýagdy. Bu çöl Ýer ýüzünde iň gurak sebitleriň biri hökmünde tanalýar. Şeýle-de bolsa, bu seýrek hadysa ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) obserwatoriýasynyň sosial ulgamlarynda paýlaşylan wideolarynda görkezildi. Wideoda gar bilen örtülen ýerler düşürilipdir.

Gar köplenç 5000 metrdan ýokaryda ýerleşýän Çaknantor platosynda ýagýar. Şol ýerde dünýäniň iň güýçli teleskoplarynyň biri ýerleşýär. Emma ALMA-nyň işgärleriniň bellemegine görä, obserwatoriýanyň esasy meýdançasynda soňky 10 ýylyň dowamynda gar bolmandy.
Santiago Uniwersitetiniň klimatology Raul Kordero bu hadysany howanyň üýtgemegi bilen gönüden-göni baglanyşdyrmagyň entek irdigini aýdýar. Şeýle-de bolsa, bar bolan maglumatlar bu seýrek görnüşli ýagmyrlaryň sebitde has ýygy bolup biljekdigine şaýatlyk edýär.
Atakama çölüniň älem synlamak üçin iň amatly ýerleriň biri hasaplanmagynyň sebäbi — gijelerine howanyň örän arassa we garaňky bolmagydyr. ALMA obserwatoriýasy bu ýerde Ýewropanyň Günorta Obserwatoriýasy, ABŞ-nyň Milli Radioastronomiki Obserwatoriýasy we Ýaponiýanyň Milli Astronomiki Obserwatoriýasy tarapyndan bilelikde gurlup, häzirki wagtda dünýäniň iň ösen astronomik merkezleriniň biri hasaplanýar.


02.08.2025 17:26
9.7k+

2025-nji ýylyň iýul aýy Aşgabatda howa gözegçilikleriniň taryhynda dördünji iň yssy aý boldy

2025-nji ýylyň iýul aýy Aşgabatda howanyň gyzgynlyk derejesiniň ýokary galmagy boýunça dördünji aý hökmünde hasaba alyndy — bu bolsa 1891-nji ýyldan bäri alnyp barylýan meteorologik gözegçilikleriň taryhynda rekord görkeziji boldy...

02.08.2025 07:41
11k+

“Tomus, güýz, gyş, zibil...” Alymlar täze möwsümleriň dörändigini öňe sürýär

Londonyň ykdysadyýet mekdebiniň we Beýik Britaniýadaky Ýork uniwersitetiniň alymlary adamzat işiniň Ýeriň tebigy sazlaşygyny düýpgöter üýtgedendigini aýdýar. Bu hem täze möwsümleriň – “tüsse” we “zibil” möwsüminiň peýda bolmagyna getirdi diýip, ylmy gözlege salgylanyp, Live Science habar berýär...

10.07.2025 11:35
5.7k+

ESA kosmosdan Ortaýer deňziniň näderejede gyzýandygyny görkezdi

Ýewropadaky aşa yssy howa hatda kosmosdan hem aýdyň görünýär. Ýewropa kosmos agentligi (ESA) Ortaýer deňzi sebitindäki gury ýerleriň we suwuň üstki temperaturasynyň ýokarlanýandygyny görkezýän emeli hemra suratyny çap etdi...

08.07.2025 10:25
5.1k+

Dünýäde CO₂ zyňyndylary rekord derejede 40,8 milliard tonna ýetdi

Geçen ýyl dünýäde kömürturşy gazynyň zyňyndylary CO₂ ekwiwalentinde 40,8 milliard tonna ýetdi. Bu barada Energetika instituty (EI) tarapyndan neşir edilen “2025-nji ýylda dünýä energetikasynyň san maglumatyna syn” atly täze hasabatda aýdylýar...