Ýeriň ilatynyň tas ýarysy bir aýa barabar goşmaça yssy howany başdan geçirdi

  • 01.06.2025 19:18
  • 6.9k+

ABŞ-nyň Nýu-Jersi ştatynda ýerleşýän «Climate Central» garaşsyz ylmy-barlag toparynyň hasabatyna görä, soňky bir ýylyň dowamynda Ýeriň ilatynyň tas ýarysy aşa yssy howalaryň uzaga çekmegi bilen ýüzbe-ýüz bolupdyr.

2024-nji ýylyň maýyndan 2025-nji ýylyň maýyna çenli aralykda, takmynan, 4 milliard adam, ýagny dünýäniň ilatynyň 49 göterimi, azyndan, 30 gün dowam eden adatdan daşary aşa yssy günleri başdan geçiripdir. Bu günlerde temperaturalar şol sebitler üçin 1991-2020-nji ýyllar aralygyndaky kadaly görkezijileriň 90 göteriminden has ýokary bolupdyr. Bu ýagdaý adamlaryň işjeňligi sebäpli howanyň üýtgemegi bilen baglanyşdyrylýar.
Barlagda bellenmegine görä, şol döwürde 67 aşa yssy tolkun ýüze çykypdyr. Olaryň arasynda 2024-nji ýylyň iýulynda Ortaýer deňzinde, 2024-nji ýylyň iýunynda Meksikada we ABŞ-da, 2025-nji ýylyň fewralynda Günorta Sudanda we mart aýynda Merkezi Aziýada bolup geçen yssy howa tolkunlary bar. Alymlar bu hadysalaryň ählisini global maýlama bilen baglanyşdyrýarlar.
Şeýle hem 232 ýurduň 195-sinde yssy günleriň sanynyň öňki ýyllara garanyňda iki esse köpelendigi bellenip geçilýär.
Ýewropanyň howanyň üýtgemegi boýunça «Copernicus» atly gullugynyň maglumatlaryna görä, 2024-nji ýyl taryhda hasaba alnan iň yssy ýyl bolupdyr. Ilkinji gezek dünýä boýunça ortaça temperatura senagatdan öňki derejeden 1,5 gradus selsiý ýokary çykypdyr. Mundan başga-da, dünýä ummanlarynyň ýüzüniň ortaça ýyllyk temperaturasy rekord dereje bolan 20,87 gradus selsä ýetipdir.


13.09.2025 15:05
6.2k+

Alýaskadaky derýa baky doňaklygyň eremegi sebäpli mämişi reňke boýaldy

Bir wagtlar arassa suwy bilen tanalýan Alýaskanyň demirgazyk-günbataryndaky Salmon derýasy soňky ýyllarda ep-esli üýtgedi. 1977-nji ýylda ýazyjy Jon Makfi ony "meniň öňde-soňda gören iň arassa suwum" diýip häsiýetlendirdi...

11.09.2025 06:35
8.7k+

Alýaskanyň günorta-gündogarynda täze ada emele geldi

Alýaskanyň günorta-gündogaryndaky buzly kölleriň birinde täze ada emele geldi. 1984-nji we 2025-nji ýyllar aralygynda düşürilen Landsat hemra suratlary kiçijik Prou-Hob dagyny gurşap alan Alsek buzlugynyň eräp, dagy ada öwrendigini görkezýär...

05.09.2025 17:20
9.2k+

BMG La-Ninýa hadysasynyň oktýabr-dekabrda gaýdyp gelmek mümkinçiliginiň 60%-digini çaklaýar

Bütindünýä meteorologiýa guramasy şu ýylyň oktýabr-dekabr aýlarynda ekwatorial Ýuwaş ummanynda suwuň temperaturasynyň peselmegi bilen baglanyşykly tebigy hadysa bolan La-Ninýa şertleriniň gelmek ähtimallygyny 60% diýip çaklady...

05.09.2025 16:55
7.2k+

Gimalaý buzluklary her ýyl millionlarça Olimpiýa basseýnine barabar buz ýitirýär

Aziýanyň beýik daglaryndaky buzluklar çalt azalýar: her ýyl 22 gigatonnadan gowrak buz ýitip gidýär, bu dokuz million Olimpiýa basseýnine deňdir. Şeýle deňeşdirme Ýuta uniwersitetiniň we Wirjiniýa Tehnologiýalar institutynyň täze barlagynda getirilýär...