Indoneziýanyň kenaryndaky Ýuwaş ummanynyň düýbünde gadymy dünýäniň yzlary tapyldy

  • 01.06.2025 13:53
  • 4.5k+

Indoneziýanyň kenarlarynda, Ýawa bilen Madura adalarynyň arasyndaky bogazyň düýbünde suwa giden gadymy jülgäniň yzlary tapyldy. Häzir bu ýerde ummanyň ýalpak ýeri bar diýip, Daily Mail habar berýär.

Geologlar Sumatra, Ýawa we Borneo adalarynyň arasyndaky umman düýbüniň birwagtlar gury ýer bolandygyny bireýýäm kesgitläpdi. Alymlaryň hasaplamalaryna görä, 7-14 müň ýyl ozal, buz eýýamy tamamlanandan soň, deňiz derejesi 120 metrden gowrak ýokary galypdyr we bu sebitde gury ýeriň bir bölegi suw astyna gidipdir. Bu suwa giden ýer Sundaland diýlip atlandyrylýar.
Ýakynda umman düýbüni çuňlaşdyrmak işleri geçirilende tötänleýin taryhdan öňki haýwanlaryň müňlerçe daşa öwrülen galyndylary tapyldy. Olaryň arasynda Homo erectus-yň wekiliniň, dik ýöreýän adamyň kelleçanagynyň bölekleri bar. Paleontologlar süňkleriň gurluşynyň ozal Ýawada tapylan Homo erectus-yň galyndylary bilen gabat gelýändigini tassyklady.
Bu görnüş, takmynan, 2 mln ýyl ozal peýda bolupdyr diýlip hasaplanýar. Ol iki aýakda ýörän ilkinji adam däldi, ýöne awstralopiteklerden tapawutlylykda anatomiki taýdan muňa doly uýgunlaşandy. Ylmy gözlegçiler gadymy adamlaryň bu sebitlerde, takmynan, 140 müň ýyl ozal ýaşandygyny kesgitledi.
Şeýle-de, alymlar gadymy derýalaryň yzlaryny we haýwan süňklerini tapdy. Haýwanlaryň galyndylarynyň arasynda sugunlaryň süňkleri köpdi, bu bolsa tokaýlaryň we ösümlikleriň bolandygyny hem-de bu haýwanlaryň adam üçin iýmit bolup hyzmat edendigini görkezýär. Mundan başga-da, häzirki pilleriň ýitip giden garyndaşy bolan stegodonyň süňkleri tapyldy.


04.12.2025 15:34
1.3k+

Alymlar yslary beýnä ultrases arkaly geçirmegi öwrendiler

Inženerler we barlagçylar topary ilkinji gezek ys alyş ukybyna jogap berýän merkeze gönükdirilen ultrasesiň kömegi bilen adamlarda yslary – mysal üçin, “arassa howa” ýa-da “ýanan odun” ýaly duýgulary döredip bildiler...

30.11.2025 22:24
4.9k+

Türkmenistanyň ýaş startapçylarynyň bäsleşiginiň jemleri jemlenildi

Türkmenistanda «Türkmenistan – mümkinçilikleriň ýurdy» atly ýaş innowatorlaryň bäsleşigi tamamlandy. Ol tehnologiýa, ylym we telekeçilik dünýäsinde özlerini görkezmäge taýýar mekdep okuwçylaryny, talyplary we ýaş mugallymlary birleşdirdi...

30.11.2025 20:51
8.9k+

Garynjalarda agalygy eýelemegiň täsin taktikasy ýüze çykaryldy

Ýaponiýaly alymlar garynjanyň käbir görnüşleriniň başga koloniýalary eýelemek üçin ulanýan täsin mehanizmini ýüze çykardylar. Görnüşine görä, käbir korolewa-basyp alyjylar himiki ýaragy ulanyp, işçi garynjlary aldaw bilen öz urugbaşyny ýok etmäge mejbur edýärler we onuň ýerini eýeleýärler...

26.11.2025 11:15
2.1k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...