Aýdan getirilen nusgalarda üýtgeşik monjuk tapyldy: ol Aýyň içki gurluşyny bilmäge kömek eder

  • 17.05.2025 08:35
  • 5.8k+

Hytaý alymlary “Çane 5” missiýasynyň kömegi bilen Aýdan getirilen toprak nusgalarynda üýtgeşik himiki düzümi bolan çüýşe monjugy tapdy. Ol hemranyň içki gurluşy barada maglumat almaga kömek eder diýip, Space.com neşiri ýazýar.

Alymlar diametri birnäçe millimetr bolan bu monjugyň meteoritiň Aýyň jümmüşinden zyňylyp çykan jyns bilen çaknyşmagy netijesinde emele gelip bilendigini çaklaýar.
Monjuk magniý oksidiniň ýokary konsentrasiýasyny saklaýar. Bu hem ony topragyň ýygnalan sebitindäki adaty wulkan jynslaryndan tapawutlandyrýar we tapyndyny aýratyn gymmatly edýär. Ylmy gözlegçiler onuň gelip çykyşynyň Aý mantiýasynyň ýokarky gatlaklaryndaky materiallar bilen baglanyşyklydygyny öňe sürýär.
Nusgalar Aýyň görünýän tarapynda, Tupanlar ummanynyň töwereginde ýygnaldy. Bu ýerde her biriniň diametri 100 metrden gowrak bolan 100 müňden gowrak krater bar. Olaryň ählisi, takmynan, 4 milliard ýyl mundan ozal güýçli urgudan soň emele gelen gadymy krateriň üstünde ýerleşýär. Hünärmenleriň pikiriçe, bu hadysa Aýyň jümmüşinden jynslary onuň ýüzüne çykaran bolmaly.
Monjugyň takyk gelip çykan ýerini kesgitlemek kyn, ýöne geologiki maglumatlar onuň esasy krater bilen baglanyşygyny görkezýär.
“Çane-5” missiýasy soňky 44 ýylda Ýere Aýdan, üstesine-de, ozal öwrenilmedik sebitden nusga getiren ilkinji missiýa boldy.
Ýakynda iki amerikan uniwersitetiniň hem geljekki seljermeler üçin nusgalaryň bir bölegini alandygy belli boldy. Olar üns berilmän galan täze maglumatlary almaga kömek eder diýlip pikir edilýär.


şu gün 11:59
1.1k+

NASA we Hindistan Ýere syn ediş hemralaryndan iň gymmatlarynyň birini uçurmaga taýynlanýar

30-njy iýulda ABŞ-nyň Milli aeronawtika we kosmos giňişliginiň barlaglary dolandyryş gullugy (NASA) we Hindi kosmos barlaglary guramasy (ISRO) tarapyndan işlenip düzülen NISAR Ýere gözegçilik hemrasyny (NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar) uçurmak meýilleşdirilýär...

şu gün 11:55
1.6k+

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli Aýda öz bazasyny gurar

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli  Aýda öz bazasynyň gurluşygyny tamamlamagy meýilleşdirýär. Aeroskosmos tehnikasy boýunça Döwlet koreý edarasy (KASA) degişli meýilnamany Tejondaky Koreýanyň Milli gözleg gaznasynda geçirilen ýygnakda hödürledi diýip, The Korea Times habar berýär...

24.07.2025 10:31
2.9k+

Perm ülkesinde Ýerdäki iň gadymylara degişli jandarlaryň yzlary tapyldy

Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...

22.07.2025 12:35
7.1k+

Awstriýaly alymlar mikroplastik bilen öýkende howply täze döremäniň arasynda baglanyşyk tapdylar

Awstriýadaky Wena lukmançylyk uniwersitetiniň alymlary mikroplastigi we nanoplastigi demiňe dartmagyň öýkeniň öýjüklerinde kanserogeneziň irki döwürleri bilen baglanyşykly howply üýtgeşmelere getirip biljekdigini anykladylar...