Aýdan getirilen nusgalarda üýtgeşik monjuk tapyldy: ol Aýyň içki gurluşyny bilmäge kömek eder

  • 17.05.2025 08:35
  • 5.8k+

Hytaý alymlary “Çane 5” missiýasynyň kömegi bilen Aýdan getirilen toprak nusgalarynda üýtgeşik himiki düzümi bolan çüýşe monjugy tapdy. Ol hemranyň içki gurluşy barada maglumat almaga kömek eder diýip, Space.com neşiri ýazýar.

Alymlar diametri birnäçe millimetr bolan bu monjugyň meteoritiň Aýyň jümmüşinden zyňylyp çykan jyns bilen çaknyşmagy netijesinde emele gelip bilendigini çaklaýar.
Monjuk magniý oksidiniň ýokary konsentrasiýasyny saklaýar. Bu hem ony topragyň ýygnalan sebitindäki adaty wulkan jynslaryndan tapawutlandyrýar we tapyndyny aýratyn gymmatly edýär. Ylmy gözlegçiler onuň gelip çykyşynyň Aý mantiýasynyň ýokarky gatlaklaryndaky materiallar bilen baglanyşyklydygyny öňe sürýär.
Nusgalar Aýyň görünýän tarapynda, Tupanlar ummanynyň töwereginde ýygnaldy. Bu ýerde her biriniň diametri 100 metrden gowrak bolan 100 müňden gowrak krater bar. Olaryň ählisi, takmynan, 4 milliard ýyl mundan ozal güýçli urgudan soň emele gelen gadymy krateriň üstünde ýerleşýär. Hünärmenleriň pikiriçe, bu hadysa Aýyň jümmüşinden jynslary onuň ýüzüne çykaran bolmaly.
Monjugyň takyk gelip çykan ýerini kesgitlemek kyn, ýöne geologiki maglumatlar onuň esasy krater bilen baglanyşygyny görkezýär.
“Çane-5” missiýasy soňky 44 ýylda Ýere Aýdan, üstesine-de, ozal öwrenilmedik sebitden nusga getiren ilkinji missiýa boldy.
Ýakynda iki amerikan uniwersitetiniň hem geljekki seljermeler üçin nusgalaryň bir bölegini alandygy belli boldy. Olar üns berilmän galan täze maglumatlary almaga kömek eder diýlip pikir edilýär.


düýn 17:25
2.2k+

DNK-ny dikeldýän we beýniniň garramagyny haýalladýan belok açyldy

Makkuori uniwersitetiniň barlagçylary PDI belogynyň beýni öýjükleriniň ýadrolaryna aralaşyp, zeper ýeten DNK-ny bejerip biljekdigini ýüze çykardylar. Bu açyş Alsgeýmer we Parkinson ýaly newrodegeneratiw kesellere garşy göreşde kömek edip biler...

düýn 17:21
4k+

Hytaýyň magnitli otlusynyň nusgasy täze tizlik rekordyny goýdy

Hytaý magnit lewitasiýaly otlynyň (maglew) prototipiniň tizligini bary-ýogy ýedi sekuntda sagatda 650 kilometre ýetirdi. Bu üstünlik Hubeý prowinsiýasynda gurlan täze 1000 metrlik ýokary tizlikli synag ýolunda gazanyldy diýip, «CGTN» habar berýär...

20.06.2025 19:07
2.9k+

Honda ilkinji gezek Falcon 9-a meňzeş köp gezeklik raketany synagdan geçirdi

Ýaponiýanyň Honda kompaniýasy köp gezeklik raketa göterijisiniň synagyny üstünlikli geçirdi. Synag uçuşy Hokkaýdo prefekturasyndaky Taýki aerokosmos gözlegleri merkeziniň çäginde boldy. Synag wagty raketa 271 metr beýiklige çykdy, soňra bellenilen nokatdan bary-ýogy 37 sm uzaklykda gondy...

20.06.2025 18:35
7.6k+

Eşegiň derisinde sakyrtga garşy täsirli serişde tapyldy

Amherstdäki Massaçusets uniwersitetiniň amerikan alymlary eşekleriň derisiniň ýag mäzleri tarapyndan bölünip çykarylýan (E)-2 oktenal birleşmesiniň sakyrtgalary netijeli kowýandygyny anykladylar. Laboratoriýa synaglarynyň netijesi bu maddanyň täsiriniň pes däldigini, käbir ýagdaýlarda meşhur himiki täsir ediji dietiltoluamiddenem (DEET) has ýokarydygyny görkezdi...