Kepler-139 ýyldyzlar ulgamynda “görünmeýän” planeta tapyldy

  • 23.04.2025 15:12
  • 4.3k+

Prinston uniwersitetiniň astronomlary Kepler-139 ulgamynda täze ekzoplanetanyň tapylandygyny habar berdiler. Onuň göni özüni däl-de, goňşy jisimlere ýetirýän dartyş güýjüniň täsiri arkaly tapmak başartdy.

Kepler-139f atly täze ekzoplaneta Gün ulgamyndan 1289 ýagtylyk ýyly uzaklykda ýerleşýän ykjam ulgamda belli bäşinji planeta boldy.
Ondan öň dört obýekt mälimdi - Kepler-139b, c, d we e. Ilkinji üçüsi “Kepler” kosmos teleskopy arkaly tranzit usul bilen tapyldy. Teleskop planetalar onuň öňünden geçende ýyldyzyň ýagtylygynyň gysga wagtlyk peselýändigini ýazga geçirdi. Dördünjisi, Kepler-139e tranzitleriň - orbitalardaky beýleki jisimleriň dartyş güýjüniň täsiri bilen ýüze çykýan üýtgemeleriň wagtynyň özgerişini öwrenmek usuly bilen tapyldy.
Indi Rowan Lammersiň ýolbaşçylygyndaky topar ýene bir planetany - Kepler-139f-i tapdy. Ol ýyldyzyň diskini kesip geçmeýär, munuň sebäbi orbitanyň sähelçe kese ýerleşýändigi sebäpli bolsa gerek. Muňa garamazdan, planeta goňşularynyň hereketine täsir edýär, bu bolsa ony tapmaga mümkinçilik berdi.
Kornell uniwersitetiniň deslapky çap serwerinde neşir edilen barlag şeýle ulgamlarda ýyldyzdan uzakda ýerleşen planetalaryň ýagdaýlaryň, takmynan, 35%-de ýüze çykarylýandygyny görkezdi. Bu ýa-ha şeýle planetalaryň emele gelmeýändigini, ýa-da olaryň orbitalarynyň planetany tranzit usul bilen görmäge mümkinçilik bermeýändigini aňladyp biler.
Şöhle tizlikleri usuly arkaly açmaga synanyşyk kesgitli bir tassyklanmany bermedi. TESS teleskopy we ýerüsti obserwatoriýalar arkaly alnyp baryljak indiki barlaglar şeýle "görünmeýän" dünýäleriň köpüsini açmaga kömek edip biler.


27.10.2025 16:42
5.5k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
3.9k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.9k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.2k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...