Kepler-139 ýyldyzlar ulgamynda “görünmeýän” planeta tapyldy

  • 23.04.2025 15:12
  • 4.3k+

Prinston uniwersitetiniň astronomlary Kepler-139 ulgamynda täze ekzoplanetanyň tapylandygyny habar berdiler. Onuň göni özüni däl-de, goňşy jisimlere ýetirýän dartyş güýjüniň täsiri arkaly tapmak başartdy.

Kepler-139f atly täze ekzoplaneta Gün ulgamyndan 1289 ýagtylyk ýyly uzaklykda ýerleşýän ykjam ulgamda belli bäşinji planeta boldy.
Ondan öň dört obýekt mälimdi - Kepler-139b, c, d we e. Ilkinji üçüsi “Kepler” kosmos teleskopy arkaly tranzit usul bilen tapyldy. Teleskop planetalar onuň öňünden geçende ýyldyzyň ýagtylygynyň gysga wagtlyk peselýändigini ýazga geçirdi. Dördünjisi, Kepler-139e tranzitleriň - orbitalardaky beýleki jisimleriň dartyş güýjüniň täsiri bilen ýüze çykýan üýtgemeleriň wagtynyň özgerişini öwrenmek usuly bilen tapyldy.
Indi Rowan Lammersiň ýolbaşçylygyndaky topar ýene bir planetany - Kepler-139f-i tapdy. Ol ýyldyzyň diskini kesip geçmeýär, munuň sebäbi orbitanyň sähelçe kese ýerleşýändigi sebäpli bolsa gerek. Muňa garamazdan, planeta goňşularynyň hereketine täsir edýär, bu bolsa ony tapmaga mümkinçilik berdi.
Kornell uniwersitetiniň deslapky çap serwerinde neşir edilen barlag şeýle ulgamlarda ýyldyzdan uzakda ýerleşen planetalaryň ýagdaýlaryň, takmynan, 35%-de ýüze çykarylýandygyny görkezdi. Bu ýa-ha şeýle planetalaryň emele gelmeýändigini, ýa-da olaryň orbitalarynyň planetany tranzit usul bilen görmäge mümkinçilik bermeýändigini aňladyp biler.
Şöhle tizlikleri usuly arkaly açmaga synanyşyk kesgitli bir tassyklanmany bermedi. TESS teleskopy we ýerüsti obserwatoriýalar arkaly alnyp baryljak indiki barlaglar şeýle "görünmeýän" dünýäleriň köpüsini açmaga kömek edip biler.


şu gün 11:16
554

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

şu gün 11:12
1k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

düýn 19:18
3.6k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7.5k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...