Gün işjeňliginiň iň ýokary döwri geçdi: alawlamalaryň we magnit tupanlarynyň derejesi peseler

  • 04.04.2025 11:33
  • 4.4k+

Gün işjeňliginiň 2019-njy ýylda başlanan 25-nji iň ýokary döwri yzda galdy. NOAA kosmos howasyny çaklama merkeziniň maglumatlaryna görä, işjeňligiň iň ýokary derejesi 2024-nji ýylyň awgust-noýabr aýlarynda boldy. Şonda 13 aýyň dowamynda Gün tegmilleriniň ortaça sany 156,7-ä ýetdi.

Indi bu döwür geçdi, şonuň üçin alawlamalar we koronal massasynyň zyňylmagy sebäpli ýüze çykýan Gün tupanlarynyň derejesi birneme peseler. Şol bir wagtyň özünde olaryň Ýere täsiri ýene bir ýyl diýen ýaly dowam eder.
Iň ýokary işjeňlik döwrüniň geçendigine garamazdan, geomagnit tupanlary we polýar şöhlelenmeler birbada ýitip gitmez. 2025-nji ýylda Gün işjeňligini dowam eder, ýöne onuň derejesi kem-kemden peseler. 24-nji işjeňlik döwründe iki sany iň ýokary dereje hasaba alnypdy – 2012-nji we 2014-nji ýyllarda. 25-nji döwürde iň ýokary derejeler 2023-nji we 2024-nji ýyllarda hasaba alyndy, ýöne şu ýyl hem uly bolmadyk işjeňlik bolup biler.
Magnit meýdanlary bilen baglanyşykly bolan Gün tegmilleri işjeňligiň derejesini görkezýär. 2024-nji ýylyň awgustynda olaryň sany 216-a ýetdi – bu işjeňlik döwrüniň iň ýokary derejesidir. Ýöne 2024-nji ýylyň sentýabryndan 2025-nji ýylyň mart aýy aralygynda olaryň sany 136-166-a çenli azaldy. Ilkibaşda NOAA 2025-nji ýylyň iýul aýynda 101,8-125,2 tegmil sany bilen iň ýokary işjeňlige garaşypdy. Ýöne güýçli döwürler, köplenç, gysga bolýar, şol sebäpli iň ýokary dereje ir ýüze çykan bolmaly.
Iň ýokary derejäni takyk kesgitlemek üçin alymlara ýene bir ýyl gözegçilik gerek. Hakyky iň ýokary dereje aýry-aýry aýlar boýunça däl-de, 13 aýdaky ortaça maglumatlar boýunça hasaplanýar.


25.09.2025 20:00
6.9k+

Günden soň iň ýagty ýyldyz ýakyn wagtda Ýerden hatda gündiz hem görner

Astronomlar uzak wagt bäri sorag döredýän adaty bolmadyk ýyldyz ulgamynyň syryny açdylar. Gürrüň Betelgeýze — Günüň yzysüre asmandaky iň ýagty ýyldyz — we onuň ýaş egindeş ýyldyzy barada barýar. Alymlaryň pikirine görä, birnäçe ýyldan Betelgeýze supernowa hökmünde partlap biler we onuň ýalynyny Ýerden hatda gündiz hem görmek mümkin bolar...

13.09.2025 13:03
5.2k+

Alymlar 13-14-nji sentýabrda magnit hadysalarynyň bolmagyny çaklaýarlar

13-14-nji sentýabrda Ýer ýüzünde G2–G3 derejesindäki (bäş derejeli şkalada ikinji we üçünji dereje) magnit tupanlarynyň bolmagyna garaşylýar. Bu barada Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Kosmos barlaglary institutynyň Gün astronomiýasy laboratoriýasy hem-de Gün–Ýer fizikasynyň Sibir bölüminiň institutynda habar berildi...

02.09.2025 16:30
5.6k+

Ýeri G2-G3 derejeli magnit tupanlary gurşap aldy. Olar azyndan bir gün dowam eder

Ýerde 2-nji sentýabra geçilen gije magnit tupanlary başlady. Olar azyndan bir gün dowam eder diýip, RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň we Gün-Ýer fizikasy institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasynyň metbugat gullugy habar berýär...

25.08.2025 13:42
11k+

Aý Günüň golaýyndan geçdi: teleskoplar Gün tutulmasyna taýýarlygy düşürip ýetişdiler

23-nji awgustda Aý Günüň ýanyndan geçdi. Bu hadysany GOES-19 kosmos apparatyna ornaşdyrylan SUVI Gün teleskoplary ýazga aldy. Suratlar we wideo ýazgylar Aşgabat wagty bilen irden sagat 10 töwereginde, astronomik täze Aý döwründen takmynan bir sagat öň düşürildi...