Oksford sözlügine “enaýyja zada mähriň gitmegini” aňlatmak üçin “gigil” sözi goşuldy

  • 31.03.2025 14:01
  • 2.5k+

Iňlis diliniň Oksford sözlügine (OED) täze sözler, şol sanda alynma sözler goşuldy. Olaryň arasynda aýnyja, enaýyja zada mähriň gitmek duýgusyny aňladýan “gigil” sözi bar diýip, BiBiSi ýazýar.

Bu söz tagal dilinden (Filippinlerde esasy dilleriň biri) gelip çykyp, “eliňi gysmak, dişiňi gyjamak we bize aýnyja bolup görünýän kimdir birini ýa-da nämedir bir zady çümmüklemek ýa-da berk gysmak islegini döredýän örän güýçli duýgyny” aňladýar.
Sözlüge “alamak” – Singapurda we Malaýziýada geň galyjylygy ýa-da gahar-gazaby aňladýan söz hem goşuldy.

“Iňlis dilini göterijiler üçin ýapragy böwsüp geçýän Gün şöhlesini aňlatmak üçin ýörite sözüň bolmagy peýdaly bolmazdymy… Ýa-da köçede oturyp, içgiden lezzet alýan hereketiňi aňlatmak üçin söz?” – diýlip, OED-iň täzelenmesinde aýdylýar.

Sözlügi düzüjileriň aýtmagyna görä, iki dilli iňlis dilinde gürleýjiler, köplenç, leksiki boşluklary başga bir dilden alnan terjime edilmeýän sözler bilen doldurýar. Eger şeýle alynma sözler ulanyşa girse, olar sözlüge girizilýär.
Singapurdan we Malaýziýadan alnan täze sözleriň aglabasy, mysal üçin, kaýa tosty, balyk kellesinden karri ýaly tagamlaryň atlarydyr.

“Iýmit baradaky bu gürrüňleriň ählisi adamy iýmiti ýany bilen alyp gitmäge, ýa-da tapau ruhlandyryp biler” – diýlip, sözlükde aýdylýar. Bu söz hytaý şiwesinden gelip çykyp, “iýmiti ýanyň bilen alyp gitmek üçin gaplamak ýa-da dolamak” diýmegi aňladýar.

Filippinlerden alnan täze sözleriň arasynda wideoke (utuk hasaplamak ulgamy bilen karaokeniň ýerli görnüşi) we salakot (daýhanlaryň arasynda meşhur bolan giň etekli şlýapa) bar. Şeýle-de, bar bolan iňlis sözleriniň başgaça ulanylyşy bar, mysal üçin, Filippinlerde berk we talapkär mugallymy aňladýan “terror” sözi.
Umuman alanyňda, OED-de 600 müňden gowrak söz bolup, bu ony iňlis diliniň dünýäsinde iň doly sözlükleriň birine öwürýär. Her ýyl redaktorlar müňlerçe täze sözi gözden geçirýär.

şu gün 18:03
2

Boeing kompaniýasy 737 MAX modelini çalyşjak täze uçary işläp taýýarlamaga girişdi

Boeing korporasiýasy 737 MAX-yň ornuny tutjak täze inçe fýuzelýažly uçaryň üstünde işläp başlady. Kompaniýa öňki modeliň howpsuzlygy bilen bagly meselelerden soň bazardaky ornuny dikeltmäge çalyşýar diýip, The Wall Street Journal habar berýär...

şu gün 18:00
7

Disney “Haýwanlar şäheri 2” multfilminiň jemleýji treýlerini görkezdi

Disney “Haýwanlar şäheri 2” multfilminiň soňky treýlerini çykardy. Onuň daşary ýurt kinoteatrlarynda premýerasy 26-njy noýabrda bolar. Ikinji bölümde tomaşaçylar ýene-de towşan Judi Hops we tilki Nik Uaýld bilen duşuşar...

şu gün 17:52
217

Polşaly alpinist dünýäde ilkinji bolup Ewerestden kislorod ballony bolmazdan lyžada düşdi

Polşaly alpinist Anjeý Bargel kislorod ballonyny ulanmazdan lyžada Ewereste çykan we düşen dünýäde ilkinji adam boldy. Bu barada The Guardian habar berýär. “Depä çykmagyň özi kyn boldy. Men ozal hiç haçan şonça wagtlap şeýle belentlikde bolmandym...

şu gün 17:46
136

Teýlor Swiftiň entek çykmadyk albomy Spotify-da rekord goýdy

Teýlor Swift Spotify-da täze rekord goýdy: onuň geljekki “The Life of a Showgirl” albomy resmi çykmazyndan ozal 5 milliondan gowrak ulanyjy tarapyndan çykan badyna diňlemek üçin öňünden ýatda saklanyp galdy. Bu platformanyň taryhynda albomyň şeýle görkezijä ilkinji gezek ýetmegidir...