Oksford sözlügine “enaýyja zada mähriň gitmegini” aňlatmak üçin “gigil” sözi goşuldy

  • 31.03.2025 14:01
  • 2.6k+

Iňlis diliniň Oksford sözlügine (OED) täze sözler, şol sanda alynma sözler goşuldy. Olaryň arasynda aýnyja, enaýyja zada mähriň gitmek duýgusyny aňladýan “gigil” sözi bar diýip, BiBiSi ýazýar.

Bu söz tagal dilinden (Filippinlerde esasy dilleriň biri) gelip çykyp, “eliňi gysmak, dişiňi gyjamak we bize aýnyja bolup görünýän kimdir birini ýa-da nämedir bir zady çümmüklemek ýa-da berk gysmak islegini döredýän örän güýçli duýgyny” aňladýar.
Sözlüge “alamak” – Singapurda we Malaýziýada geň galyjylygy ýa-da gahar-gazaby aňladýan söz hem goşuldy.

“Iňlis dilini göterijiler üçin ýapragy böwsüp geçýän Gün şöhlesini aňlatmak üçin ýörite sözüň bolmagy peýdaly bolmazdymy… Ýa-da köçede oturyp, içgiden lezzet alýan hereketiňi aňlatmak üçin söz?” – diýlip, OED-iň täzelenmesinde aýdylýar.

Sözlügi düzüjileriň aýtmagyna görä, iki dilli iňlis dilinde gürleýjiler, köplenç, leksiki boşluklary başga bir dilden alnan terjime edilmeýän sözler bilen doldurýar. Eger şeýle alynma sözler ulanyşa girse, olar sözlüge girizilýär.
Singapurdan we Malaýziýadan alnan täze sözleriň aglabasy, mysal üçin, kaýa tosty, balyk kellesinden karri ýaly tagamlaryň atlarydyr.

“Iýmit baradaky bu gürrüňleriň ählisi adamy iýmiti ýany bilen alyp gitmäge, ýa-da tapau ruhlandyryp biler” – diýlip, sözlükde aýdylýar. Bu söz hytaý şiwesinden gelip çykyp, “iýmiti ýanyň bilen alyp gitmek üçin gaplamak ýa-da dolamak” diýmegi aňladýar.

Filippinlerden alnan täze sözleriň arasynda wideoke (utuk hasaplamak ulgamy bilen karaokeniň ýerli görnüşi) we salakot (daýhanlaryň arasynda meşhur bolan giň etekli şlýapa) bar. Şeýle-de, bar bolan iňlis sözleriniň başgaça ulanylyşy bar, mysal üçin, Filippinlerde berk we talapkär mugallymy aňladýan “terror” sözi.
Umuman alanyňda, OED-de 600 müňden gowrak söz bolup, bu ony iňlis diliniň dünýäsinde iň doly sözlükleriň birine öwürýär. Her ýyl redaktorlar müňlerçe täze sözi gözden geçirýär.

düýn 23:57
626

Aşgabatda Türkmen-awstriýa dostluk toparynyň mejlisi geçirildi

17-nji dekabrda Aşgabatdaky «Ýyldyz» myhmanhanasynda Türkmen-awstriýa dostluk toparynyň mejlisi geçirildi. Onda şu ýylyň dowamynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri jemlenildi. Utgaşykly görnüşde geçirilen mejlise türkmen we awstriýa tarapyndan toparyň agzalary gatnaşdylar...

düýn 23:22
548

Silent Hill f oýny The Horror Game Awards 2025 dabarasynda «ýyllyň horrory» boldy

Silent Hill f kompýuter oýny The Horror Game Awards 2025-de dört baýrak alyp, dabaranyň esasy ýeňijisi boldy. Taslama «Ýylyň horrory» hökmünde baş tituly aldy. Şu ýyl dabara tomaşaçylaryň gatnaşmagynda ýüzbe-ýüz geçirildi...

düýn 23:14
2k+

Müsüriň Aýn-Sohna porty dünýäde iň çuň emeli duralga diýlip ykrar edildi

Müsürdäki Aýn-Sohna porty gury ýerde döredilen dünýäde iň çuň emeli port akwatoriýasynyň eýesi hökmünde resmi taýdan Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi. Duralganyň çuňlugy 19 metre barabar diýip, Al-Ahram Establishment habar berýär...

düýn 23:03
1.1k+

OpenAI täze ChatGPT Images surat generatoryny işe girizdi

OpenAI kompaniýasy tekst beýany boýunça surat döretmek we redaktirlemek üçin GPT-5.2-niň esasynda täze ChatGPT Images modelini işe girizdi. Esasy maksat jikme-jiklikleri saklap, suratlary mümkin boldugyndan hakyky ýaly etmekden ybarat...