Biologlar kengurularyň näme üçin böküp hereket edýändigini düşündirdiler

  • 28.03.2025 11:18
  • 6k+

Alymlar kengurularyň näme sebäpden böküp hereket edýändiginiň jogabyny ýüze çykarmaga ýakynlaşdylar. Bu geň hereketiň açary müşkli kenguru alakasynyň hereketleri bilen bagly bolup biler. Bu barada awstraliýaly alymlaryň geçiren gözlegleriniň netijeleri «Australian Mammalogy» žurnalynda çap edildi diýip, «The Guardian» neşiri habar berýär.

Flinders uniwersitetiniň alymlarynyň aýtmagyna görä, kengurular we olaryň garyndaşlary bolan wallabiler – iki aýagynyň üstünde dik durup hereket edýän we agramy 5 kilogramdan geçýän ýeke-täk uly haýwanlardyr. Emma olaryň bu lokomosiýany ewolýusiýada näme sebäpden özleşdirendikleri uzak wagtlap syr bolup galypdy.
Lokomosiýa – haýwanlaryň we adamlaryň giňişlikde öz bedenleriniň ululygyndan has uzak aralyga hereket etmegidir. Muňa ýüzmek, uçmak we gury ýerdäki dürli görnüşli hereketler degişlidir.
Alymlar kengurularyň ewolýusiýasynda bir aralyk tapgyryň bolandygyny çaklaýarlar. Ynha, şol aralyk tapgyr bolsa, müşkli kenguru alakasy bolup çykdy. Bu haýwan diňe Awstraliýanyň demirgazyk-gündogaryndaky tropiki tokaýlarda ýaşaýar. Ol öz ýiti ysy bilen tapawutlanýar, şonuň üçin oňa müşkli kenguru alakasy diýilýär.
Alymlar bu alakanyň hereket ediş usulyny jikme-jik öwrendiler. Zoologlaryň sözlerine görä, müşkli kenguru alakalary bökmeýärler, olar «çapadaklap» hereket edýärler. Ýagny yzky aýaklary bilen bökýärler, emma öňdäki aýaklary hemişe ýerde galýar. Alymlaryň pikirine görä, bu hereket dört aýakda ýöremek bilen iki aýagyň üstünde bökmegiň arasyndaky geçiş tapgyrydyr.

«Belki-de ähli zadyň başy beýleki torbalylara meňzeş, dört aýagynyň üstünde hereket edýän ata-babalary bilen başlandyr. Soň bolsa kenguru alakalary ýaly bökýän haýwanlar peýda bolan bolandyr we iň soňunda bolsa, häzirki wagtda Awstraliýadaky meşhur bökýän kengurulara öwrülendir» — diýip, Garward uniwersitetiniň alymy Piter Bişop düşündirýär.

Kengurularyň köpüsiniň diňe yzky aýaklary däl, eýsem öňki aýaklary hem güýçli ösendir. Erkek kengurular olary «boks tutluşyklarynda» ulanýarlar. Olar territoriýa we urkaçylar üçin birek-biregi bilen uruşýarlar. Şeýle-de belläp geçsek, kengurularyň hüjümleri sebäpli her ýylda, ortaça, bäş adam şikes alýar. Olar adamlary süsüp, yzky aýaklary bilen urup, itekläp, öňki aýaklary bilen bolsa, berk tutup bilýärler.


düýn 17:31
3.7k+

Türkmenistanda ýaşlarynyň arasynda ylmy işler boýunça bäsleşigiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy geçirildi

12-nji iýunda Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde Ylymlar güni mynasybetli ýurdumyzyň ýaşlarynyň arasynda ylmy işler boýunça yglan edilen bäsleşigiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy geçirildi...

12.06.2025 12:07
5.5k+

Serdar Berdimuhamedow ýaşlaryň arasynda ylmy işler boýunça geçirilen bäsleşigiň ýeňijilerini gutlady

Pre­zi­den­t Ser­dar Berdimuhamedow Türk­me­nis­ta­nyň ýaş­la­ry­ny yl­my iş­ler bo­ýun­ça ge­çi­ri­len bäs­le­şik­de ga­za­nan uly üs­tün­lik­le­ri­ bi­len gut­la­dy. Döwlet Baştutanynyň belleýşi ýaly, bi­lim...

11.06.2025 14:44
11k+

Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde innowasiýalara bagyşlanan halkara maslahat geçirildi

11-nji iýunda Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde «Innowasiýalar, parahatçylyk, durnukly ösüş» atly halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi. Halkara ylmy-amaly maslahata dünýäniň...

11.06.2025 13:14
3.3k+

Alymlar syrly we seýrek Uinston Red göwheriniň syryny açdylar

Alymlar dünýäde iň seýrek we syrly göwherleriň biri, agramy 2,33 karat bolan Uinston Red göwheriniň ilkinji barlagyny geçirdiler. Bu iş Gems & Gemology žurnalynda çap edildi diýip, IFLScience habar berýär. Uinston Red göwheri özboluşly gyzyl reňki bilen tapawutlanýar...