Biologlar kengurularyň näme üçin böküp hereket edýändigini düşündirdiler

  • 28.03.2025 11:18
  • 6.1k+

Alymlar kengurularyň näme sebäpden böküp hereket edýändiginiň jogabyny ýüze çykarmaga ýakynlaşdylar. Bu geň hereketiň açary müşkli kenguru alakasynyň hereketleri bilen bagly bolup biler. Bu barada awstraliýaly alymlaryň geçiren gözlegleriniň netijeleri «Australian Mammalogy» žurnalynda çap edildi diýip, «The Guardian» neşiri habar berýär.

Flinders uniwersitetiniň alymlarynyň aýtmagyna görä, kengurular we olaryň garyndaşlary bolan wallabiler – iki aýagynyň üstünde dik durup hereket edýän we agramy 5 kilogramdan geçýän ýeke-täk uly haýwanlardyr. Emma olaryň bu lokomosiýany ewolýusiýada näme sebäpden özleşdirendikleri uzak wagtlap syr bolup galypdy.
Lokomosiýa – haýwanlaryň we adamlaryň giňişlikde öz bedenleriniň ululygyndan has uzak aralyga hereket etmegidir. Muňa ýüzmek, uçmak we gury ýerdäki dürli görnüşli hereketler degişlidir.
Alymlar kengurularyň ewolýusiýasynda bir aralyk tapgyryň bolandygyny çaklaýarlar. Ynha, şol aralyk tapgyr bolsa, müşkli kenguru alakasy bolup çykdy. Bu haýwan diňe Awstraliýanyň demirgazyk-gündogaryndaky tropiki tokaýlarda ýaşaýar. Ol öz ýiti ysy bilen tapawutlanýar, şonuň üçin oňa müşkli kenguru alakasy diýilýär.
Alymlar bu alakanyň hereket ediş usulyny jikme-jik öwrendiler. Zoologlaryň sözlerine görä, müşkli kenguru alakalary bökmeýärler, olar «çapadaklap» hereket edýärler. Ýagny yzky aýaklary bilen bökýärler, emma öňdäki aýaklary hemişe ýerde galýar. Alymlaryň pikirine görä, bu hereket dört aýakda ýöremek bilen iki aýagyň üstünde bökmegiň arasyndaky geçiş tapgyrydyr.

«Belki-de ähli zadyň başy beýleki torbalylara meňzeş, dört aýagynyň üstünde hereket edýän ata-babalary bilen başlandyr. Soň bolsa kenguru alakalary ýaly bökýän haýwanlar peýda bolan bolandyr we iň soňunda bolsa, häzirki wagtda Awstraliýadaky meşhur bökýän kengurulara öwrülendir» — diýip, Garward uniwersitetiniň alymy Piter Bişop düşündirýär.

Kengurularyň köpüsiniň diňe yzky aýaklary däl, eýsem öňki aýaklary hem güýçli ösendir. Erkek kengurular olary «boks tutluşyklarynda» ulanýarlar. Olar territoriýa we urkaçylar üçin birek-biregi bilen uruşýarlar. Şeýle-de belläp geçsek, kengurularyň hüjümleri sebäpli her ýylda, ortaça, bäş adam şikes alýar. Olar adamlary süsüp, yzky aýaklary bilen urup, itekläp, öňki aýaklary bilen bolsa, berk tutup bilýärler.


şu gün 00:23
1.7k+

Gün ulgamynda bir ýyly 1648 Ýer ýylyna deň bolan asman jisimi tapyldy

Gün ulgamynda adaty bolmadyk asman jisimi tapyldy. 2020 VN40 diýlip atlandyrylýan bu trans-neptun obýekti 1648 Ýer ýylyna barabar wagtda Günüň töwereginden doly aýlanyp çykýar. Bu barada Garward-Smitsonow institutynyň  Astrofizika merkeziniň barlagçylary habar berdiler...

şu gün 00:18
813

Alymlar DNK-nyň sakawlamak bilen baglanyşykly 57 bölegini tapdylar

Halkara alymlar topary sakawlamak bilen baglanyşykly 57 genom bölegini tapdylar. Bu barada ABŞ-nyň Wanderbilt uniwersitetiniň lukmançylyk merkeziniň (VUMC) metbugat gullugy habar berdi. Barlaga birnäçe ýurtdan hünärmenler gatnaşdy...

31.07.2025 20:31
3.3k+

Awstraliýanyň ýarym asyryň içinde ilkinji orbital missiýasy şowsuzlyga uçrady

Gilmour Space Technologies kompaniýasy Awstraliýanyň çäginden ýarym asyryň içinde ilkinji orbital uçuşy amala aşyrdy, ýöne missiýa şowsuz tamamlandy. Eris raketasy 29-njy iýulda ýerli wagt bilen 8:35-de Kwinslenddäki Bouen kosmodromyndan uçdy...

29.07.2025 14:09
5.6k+

Alymlar derisi ýelekpisint bolan gadymy süýrenijiniň galyndylaryny tapdylar

Fransiýada arka tarapy ýelekpisint gurluşly gadymy süýrenijileriň galyndylary tapyldy. Tapyndynyň ýaşy 247 million ýyl diýip, Ştutgartdaky (Germaniýa) Döwlet tebigat ylymlary muzeýiniň metbugat gullugy habar berdi...