Perseverance Marsda Ýezero kraterinden ýüzlerçe goýy çal reňkli şarlary bolan adaty bolmadyk gaýa tapdy

  • 24.03.2025 12:12
  • 3.4k+

Perseverance mars roweri Ýezero krateriniň Witch Hazel Hill depesindäki Broom Point diýen ýerde üstünde ýüzlerçe goýy çal reňkli ownuk şarlar bolan täsin gaýa tapdy. Alymlar häzirki wagtda bu görnüşleriň gelip çykyşyny öwrenýärler. Tapylan gaýa «St. Pauls Bay» diýlip at berildi.

Tapylan gaýanyň üstündäki bir millimetrlik şarlaryň diňe tegelek görnüşi däl-de, eýsem olaryň dürlüligi-de alymlary gyzyklandyrdy – olaryň käbiriniň şekili ellips, käbiriniň bolsa burçly gyralary bar we mikroskopik deşikleri bilen tapawutlanýarlar.
Perseverance bu sebite iki hepde mundan ozal gelipdi. Mundan ozal alymlar orbitadan seredip, bu ýerde goýy we açyk reňkli gatlaklaryň bardygyny anyklapdylar. Rower şol gatlaklaryň birini abraziw enjam bilen ýonup, täsin gurluşly gaýany ýüze çykardy. Barlaglar bu ownuk şarlaryň käbiriniň deformirlenendigini, ýagny egrem-bugramdygyny görkezdi. Bu bolsa olaryň emele geliş taryhynyň örän çylşyrymly bolandygyny aňladýar.
Mundan ozal beýleki mars rowerleri hem şular ýaly tegelek gurluşlary tapypdy. Alymlar bulary ýerasty suwlaryň täsiri, wulkanizm ýa-da meteoritleriň zarbalary bilen baglanyşdyrypdy.
«St. Pauls Bay» diýilýän bu gaýa geologlaryň «süýşen gaýa» (float rock) diýip atlandyrýan görnüşine degişlidir. Bu onuň wagtyň geçmegi bilen ilkinji dörän ýerinden başga bir ýere süýşendigini görkezýär. Alymlar bu ownuk şarlary Witch Hazel Hill depesindäki gara gatlaklar bilen baglanyşdyrmaga synanyşýarlar. Şeýdip olar sebitiň geologiki taryhyny has takyk anyklamak isleýärler.


düýn 18:02
4.3k+

Astronomlar “gara ýyldyzlaryň” bardygynyň alamatlaryny tapdylar

Maks Plankyň astronomiýa institutynyň (MPIA) astronomlary irki Älemde "gara ýyldyzlar" diýilýänleriň bardygynyň alamatlaryny habar berdiler. Bu obýektler käbir gadymy galaktikalaryň adatdan daşary uly massasyny we gara girdaplaryň çalt ösüşini düşündirip bilerdi...

düýn 17:55
3.6k+

Ýerdäki çöllerden alnan bakteriýalaryň Aý we Mars topragynda ýaşap biljekdigi anyklanyldy

Ýerdäki çöllerde tapylan Chroococcidiopsis görnüşli sianobakteriýalar Aý we Mars topragynda ýaşamaga ukyplydygyny görkezdiler. Italiýanyň kosmos gullugynyň (ASI) barlagçylary ReBUS taslamasynyň çäklerinde şeýle netijä geldiler...

düýn 09:54
4.3k+

Hytaý alymlary ilkinji gezek dinozawr ýumurtgalarynyň takyk ýaşyny kesgitledi

Hytaý alymlary ilkinji gezek ýurduň merkezi böleginde tapylan dinozawrlaryň ýumurtgalarynyň ýaşyny takyk kesgitlemegi başardy. Science XXI neşiriniň maglumatlaryna görä, täze çemeleşme hek döwrüniň klimatyny has çuň öwrenmäge mümkinçilik berer...

düýn 09:50
2.2k+

NASA Perseverance-yň tapyndysyny Marsdaky ýaşaýşyň iň ygtybarly subutnamasy diýip atlandyrdy

NASA-nyň Marsda hereket edýän Perseverance enjamy tarapyndan ýygnalan nusga gadymy mikrob durmuşynyň yzlaryny saklap biler. Bu barada 2025-nji ýylyň 10-njy sentýabrynda Nature žurnalynda neşir edilen NASA-nyň ylmy gözleginde aýdylýar...