Lidar Rumyniýanyň sümme tokaýlarynda 5000 ýyllyk gadymy oturymly ýerleri tapmaga kömek etdi

  • 16.03.2025 12:07
  • 3.6k+

Arheologlar lidaryň kömegi bilen Rumyniýanyň sümme tokaýlarynda 5000 ýyllyk berkitmeli oturymly ýerleri tapdylar. Lazer arkaly skanirleme agaçlaryň gyrymsylygynyň astynda asyrlarboýy gizlenip ýatan eneolit döwrüniň goranyş ulgamlaryny ýüze çykardy. Bu barada Agerpres neşiri habar berýär.

Barlag Rumyniýanyň Nýams etrabynyň barmasy kyn tokaýlarynda geçirildi. Netije garaşylyşyndan has ýokary boldy: Tyrgu-Nýams şäheriniň golaýyndaky gür ösümlikleriň aşagyndan neolit bilen bürünç asyrlarynyň arasyndaky geçiş döwri bolan eneolit döwrüne degişli berkitmeler tapyldy.
Lazer şöhlesini çykarýan we serpikýän ýagtylygy ölçeýän lidar takyk topografiki kartalary döretmäge mümkinçilik berdi.

"Lidar arkaly skanirlemek berkidilen nokatlaryň köpüsiniň, goranyş ukybyny ýokarlandyrmak maksady bilen, beýik ýerde ýerleşendigini, uzakdan gowy görnendigini hem-de garymlar we, hatda toprakdan seňňerler bilen berkidilendigini görkezdi" – diýip, Nýamsyň Milli muzeý toplumynyň taslama utgaşdyryjysy, arheolog Wasile Diakonu Agerpres bilen söhbetdeşliginde belledi.
Meýdan ölçegleri gadymy gurluşykçylaryň ägirt uly tagallalarynyň subutnamasy bolan ýüzlerçe metr uzynlykdaky çukurlary ýüze çykardy. Diakonu: "Biz Nýamsyň  tokaýlarynda uzak wagtlap gizlenip galan arheologiki ýadygärlikler barada uly ylmy ähmiýete eýe bolan maglumatlary we şekilleri almagy başardyk" diýip sözüniň üstüne goşdy. Lidar bolmasa şeýle açyşlary etmek üçin ýüzlerçe adam birnäçe aýlap işlemeli bolardy we netijeleriň üstünlikli boljakdygyna-da kepil bolmazdy.

Alymlar işiň dowamynda Piter I Moldawskiý döwründe gurlan, Nýamsyň XIV asyra degişli orta asyr galasyny hem skanirlediler. Olaryň sözlerine görä, alnan maglumatlar ýadygärligi syýahatçylara tanatmaga we taryhy açyşlar üçin täze maglumatlary bermäge kömek eder. Hünärmenler bu açyşyň takyk jikme-jikliklerini entek paýlaşmadylar.
Soňky ýyllarda lidarlar alymlara has köp arheologiki açyşlary etmäge kömek etdi. Ozal bu tehnologiýa Meksikadaky tokaýda ýitirilen şäheri tapmaga kömek edipdi, hatda ol ýerde top oýnalýan meýdançalar hem bar eken.


düýn 15:02
3.2k+

Gadymy Müsür artefaktynda tötänleýin 4000 ýyllyk el yzy tapyldy

Kembrijdäki Fisuilýam muzeýinde saklanýan Gadymy Müsür artefaktynda hünärmenler 4000 ýyllyk el yzyny tapdylar. Tapyndy açylyşy 3-nji oktýabra meýilleşdirilen sergide görkeziler diýip, CNN ýazýar. El yzy “ruhlar öýüniň” – gurban etmek üçin aramgählerde we ruhlar üçin öý hökmünde ulanylan iki gatly binanyň şekilindäki palçyk predmetiň düýbünde tapyldy...

29.07.2025 12:15
15k+

Alymlar wagtyň azalandygyny subut edip, indi sekunty hasapdan aýyrmak isleýärler

Ýer öňküden çalt aýlanýar we bu taryhda ilkinji gezek global wagtdan sekunty aýyrmagyň zerurlygyna getirip biler. Bu barada Ýeriň aýlanyşy we hasaplaýyş ulgamlarynyň halkara gullugynyň (IERS) we ABŞ-nyň Harby-deňiz obserwatoriýasynyň maglumatlaryna salgylanyp, CNN habar berýär...

24.07.2025 10:24
3.6k+

Orta asyrlardan galan “ýylgyryş”: Polşadaky adada ýylgyrýan agaç ýüzi tapdylar

Torundaky (Polşa) Nikolaý Kopernik uniwersitetiniň arheologlary Polşanyň Lednisa kölüniň düýbünden ýüzüne oýulyp adamyň ýüzi şekillendirilen pürsi tapdylar. Bu açyş 2024-nji ýylda edildi, ýöne bu hakda indi resmi taýdan habar berildi...

17.07.2025 14:35
6.7k+

Amerikaly alymyň pişigi oňa eýýäm ikinji gezek näbelli bir wirusy açmaga kömek etdi

Pepper atly pişik ikinji gezek öý hojaýynyna, Floridadan mikrobiolog Jon Ledniskä täze, ozal ylma belli bolmadyk wirus ştammyny açmaga kömek etdi diýip, Gizmodo habar berýär. Pepper öýe jansyz gyzylguýruk syçany getirdi we Ledniski ony barlaghanada öwrenmek kararyna geldi...