Lidar Rumyniýanyň sümme tokaýlarynda 5000 ýyllyk gadymy oturymly ýerleri tapmaga kömek etdi

  • 16.03.2025 12:07
  • 3.6k+

Arheologlar lidaryň kömegi bilen Rumyniýanyň sümme tokaýlarynda 5000 ýyllyk berkitmeli oturymly ýerleri tapdylar. Lazer arkaly skanirleme agaçlaryň gyrymsylygynyň astynda asyrlarboýy gizlenip ýatan eneolit döwrüniň goranyş ulgamlaryny ýüze çykardy. Bu barada Agerpres neşiri habar berýär.

Barlag Rumyniýanyň Nýams etrabynyň barmasy kyn tokaýlarynda geçirildi. Netije garaşylyşyndan has ýokary boldy: Tyrgu-Nýams şäheriniň golaýyndaky gür ösümlikleriň aşagyndan neolit bilen bürünç asyrlarynyň arasyndaky geçiş döwri bolan eneolit döwrüne degişli berkitmeler tapyldy.
Lazer şöhlesini çykarýan we serpikýän ýagtylygy ölçeýän lidar takyk topografiki kartalary döretmäge mümkinçilik berdi.

"Lidar arkaly skanirlemek berkidilen nokatlaryň köpüsiniň, goranyş ukybyny ýokarlandyrmak maksady bilen, beýik ýerde ýerleşendigini, uzakdan gowy görnendigini hem-de garymlar we, hatda toprakdan seňňerler bilen berkidilendigini görkezdi" – diýip, Nýamsyň Milli muzeý toplumynyň taslama utgaşdyryjysy, arheolog Wasile Diakonu Agerpres bilen söhbetdeşliginde belledi.
Meýdan ölçegleri gadymy gurluşykçylaryň ägirt uly tagallalarynyň subutnamasy bolan ýüzlerçe metr uzynlykdaky çukurlary ýüze çykardy. Diakonu: "Biz Nýamsyň  tokaýlarynda uzak wagtlap gizlenip galan arheologiki ýadygärlikler barada uly ylmy ähmiýete eýe bolan maglumatlary we şekilleri almagy başardyk" diýip sözüniň üstüne goşdy. Lidar bolmasa şeýle açyşlary etmek üçin ýüzlerçe adam birnäçe aýlap işlemeli bolardy we netijeleriň üstünlikli boljakdygyna-da kepil bolmazdy.

Alymlar işiň dowamynda Piter I Moldawskiý döwründe gurlan, Nýamsyň XIV asyra degişli orta asyr galasyny hem skanirlediler. Olaryň sözlerine görä, alnan maglumatlar ýadygärligi syýahatçylara tanatmaga we taryhy açyşlar üçin täze maglumatlary bermäge kömek eder. Hünärmenler bu açyşyň takyk jikme-jikliklerini entek paýlaşmadylar.
Soňky ýyllarda lidarlar alymlara has köp arheologiki açyşlary etmäge kömek etdi. Ozal bu tehnologiýa Meksikadaky tokaýda ýitirilen şäheri tapmaga kömek edipdi, hatda ol ýerde top oýnalýan meýdançalar hem bar eken.


düýn 13:01
3k+

Angliýada rim esgerine degişli bolan ýaşy 2000 ýyllyk başgap dikeldildi

Angliýadaky Bolton muzeýinde ýaşy 2000 ýyl töweregi bolan ýüpekden ýasalan başgaby dikeltmek işleri tamamlandy. Ony rimli esger geýipdir. Dünýäde şeýle görnüşli diňe üç nusga saklanyp galypdyr: biri Mançesterde, beýlekisi Florensiýada, üçünjisi bolsa Boltonda ýerleşýär diýip, muzeý habar berdi...

17.08.2025 23:41
9.6k+

Alymlar ertirki kofe üçin iň gowy wagty aýdyp, ony ýekelikde içmegi maslahat berdi

Kofe üçin iň gowy wagt oýananyňdan soň 2,5 sagatdan soň bolup, ony iň gowusy ýekelikde içmeli. Şeýle teklibi ýewropaly alymlar öňe sürýär. Olar kofe içmegiň wagtynyň we şertleriniň içgiden alynýan lezzete nähili täsir edýändigini öwrendi...

11.08.2025 01:21
11k+

Pompeýde Wezuwiý atylandan soň hem ýaşalandygynyň subutnamalary tapyldy

Arheologlar b.e. öňki 79-njy ýylda Wezuwiniň atylmagy zerarly weýran bolan Pompeýde betbagtçylykdan soň hem ýaşaýyşyň gaýtadan dowam eden bolmagynyň mümkindigini görkezýän alamatlary tapdylar diýip, täze gazuw-agtaryş işleriniň netijelerine salgylanýan ScienceAlert neşiri habar berýär...

03.08.2025 17:37
11k+

Awstraliýada ýurtda iň uly we iň agyr mör-möjek ýüze çykaryldy

Kwinslend tropiklerinde, Aterton belentliginde Awstraliýanyň çäginde belli bolan mör-möjekleriň iň uly we iň agyr görnüşi ýüze çykaryldy. The Guardian neşiriniň habar bermegine görä, taýajyk görnüşlileriň täze görnüşine Acrophylla alta ady berildi...