Salwadorda ýüz keşbini üýtgedýän 2400 ýyllyk gurjaklar tapyldy

  • 08.03.2025 17:16
  • 5.8k+

Salwadorda piramida gurluşynyň depesinde arheologlar täsin ýüzleri bolan 2400 ýyllyk keramiki gurjaklary tapdy – olaryň ýüz keşbi syn ediş burçuna baglylykda üýtgeýär.

Ilkibaşda alymlar gurjaklaryň gurban etme hökmünde ulanylandygyny çaklady, ýöne artefaktlaryň golaýynda adam galyndylary tapylmady. Indi hünärmenler artefaktlaryň däp-dessurlarda we teatr çykyşlarynda hakyky ýa-da mifiki wakalary gürrüň bermek üçin ulanylandygy baradaky pikiri öňe sürýär.
Live Science bilen söhbetdeşlikde Warşawa uniwersitetinden arheolog Ýan Şimanskiniň gürrüň bermegine görä, tapyndylaryň iň täsin aýratynlygy gurjaklaryň ýüz keşbini üýtgetmegi boldy. Göz derejesinde seredeniňde, olar gaharly, eger ýokardan seretseň – gülümsireýän ýaly, aşakdan bolsa – gorkan ýaly görünýär. Ähtimal, bu aýratynlyk gurjaklary çykyşlarda has täsirli etmek üçin oýlanyp tapylan bolsa gerek.

Üç heýkeliň boýy 30 sm, beýleki ikisiniňki 18 we 10 sm ýetýär. Uly gurjaklarda egin-eşik ýa-da bezeg ýok, kiçi gurjaklarda bolsa saç we gulakhalkalar bar.
Şimanskiniň aýtmagyna görä, öň şeýle artefaktlar ilki ulanylan ýerinde diňe bir gezek – 2012-nji ýylda Gwatemalada tapyldy. Şol gurjaklar b.e.öň 350-100-nji ýyllarda taýýarlanypdyr, Salwadorda tapylanlar bolsa b.e.öň 400-nji ýylda döredilipdir. Bu sebitleriň arasyndaky medeni gatnaşyklary görkezip biler.
Gynansak-da, Salwadoryň çäklerinde ýewropalylar gelmezden ozal ýaşan halklar barada ylmy gözlegler käbir sebäplere görä kynlaşýar: sebitde dykyz gurluşlar sebäpli gazuw-agtaryş işlerini geçirmek kyn, mundan başga-da, b.e. 400-500-nji ýyllarynda artefaktlaryň köpüsi Ilopango wulkany atylandan soň galyň kül gatlagynyň aşagynda galypdyr. 


03.06.2025 21:02
9.8k+

Argentinadaky gazuw-agtaryş işlerinde «garynja adamyň» galyndylary tapyldy

Argentinanyň Katamarka prowinsiýasynyň San-Fernando şäherinde gurluşyk işleri alnyp barylýan wagty, işçiler içinde adam galyndylary bolan iki sany jaýlama urnasyny tapdylar. Olaryň birinde şekili örän uzyn bolan kelleçanak hem bardy...

03.06.2025 21:00
3.8k+

Siriýada 4500 ýyllyk gadymy çaga oýnawaçlary tapyldy

Daniýanyň Milli muzeýinden arheologlar 1930-njy ýyllarda Siriýanyň Hama şäherinden tapylan käbir keramika bölekleriniň, aslynda, çagalaryň şaňňyrdy oýnawaçlary bolandygyny ýüze çykardy. 4500 ýyl ozal bäbekler bu şakyrdawuklar bilen oýnapdyr...

03.06.2025 17:00
5.2k+

Gwatemalada ýaşy tas 3 müň ýyl bolan gadymy maýýa şäheriniň harabalygy tapyldy

Arheologlar Gwatemalada ýaşy tas üç müň ýyl bolan gadymy maýýa şäheri Los-Abuelosyň harabalygyny tapdy. Bu barada ýurduň Medeniýet ministrligine salgylanyp, The Guardian habar berýär. Şäher ýurduň demirgazygyndaky El-Peten departamentinde, meşhur binagärlik toplumy Uahaktundan 21 km uzaklykda ýerleşýär...

31.05.2025 17:42
7.9k+

Ispaniýada adam barmagynyň iň gadymy yzy tapyldy

Ispan arheologlary San-Lasaro gowagynda (Ispaniýa) adamyň ýüzüni ýada salýan uzyn daş tapdylar. Daşyň edil ortasynda, ähtimal, burny aňladýan gyzyl nokat bar. Geçirilen seljermeler bu nokadyň ohra (gyzylymtyl tebigy mineral boýag) batyrylan barmak bilen goýlandygyny görkezdi...