ABŞ-nyň Milli seýilgähinde soňky 50 ýylda ilkinji täze ösümlik tapyldy

  • 28.02.2025 11:51
  • 5.6k+

Çiuaua (Tehas ştaty, ABŞ) çölünde Big-Bend milli seýilgähinde ösümlikleriň öň näbelli görnüşi tapyldy. Mymyk tüýli ak ýapraklary we şah çykyp duran ýaly goýy gyzyl gülleri sebäpli alymlar ony “tüýlek arwah” – Ovicula biradiata diýip atlandyrdy.

Bu soňky 50 ýylda ABŞ-nyň Milli seýilgähinde tapylan ilkinji täze ösümlik diýip, Pensoft ýazýar.
Üýtgeşik güli ilkinji bolup seýilgähiň meýletinçisi Deb Menli gördi. Ol suraty iNaturalist programmasyna ýükledi, şondan soň botanikler ony öwrenip başlady. Alymlar onuň özboluşlylygyny tassyklady, olar güli bary-ýogy üç ýerde tapdy, bu hem görnüşiň seýrekdigini görkezýär.

“Çöl ösümlikleri, köplenç, özboluşly, sebäbi olar uzak wagtlap suwsuzlykdan başlap, duýdansyz suw joşgunlaryna çenli adatdan daşary şertlerde ýaşamaga uýgunlaşandyr. Olarda bu gurak landşaftlarda aşa gurakçylyga we suw joşgunlaryna çydamaga mümkinçilik berýän ýörite mehanizmler emele gelýär” – diýip, Kaliforniýanyň ylymlar akademiýasyndan Isaak Lihter düşündirýär. Alym çölleriň has yssy we gurak bolmagyna getirýän howanyň üýtgemegi sebäpli, “tüýlek" gül ýaly seýrek görnüşlere ýitmek howpunyň abanýandygyny belledi.

Ylmy gözlegçiler onuň himiki düzümini-de öwrenýär. Ähtimal, ol dermanlyk aýratynlyklaryna eýedir.

“Biz mikroskopyň astynda, bilşimiz ýaly, günebakar maşgalasyna degişli beýleki ösümliklerde rak we çiş kesellerine garşy häsiýetleri bolan birleşmeleri düzüminde saklaýan aýratyn mäzleri gördük” – diýip, botanik Keýli Peralta aýdýar. Bu häsiýetleri tassyklamak üçin goşmaça gözlegler gerek.


23.10.2025 18:09
16k+

Nýu-Ýorkda “millionerleriň köçesinde” 102 gatly bina ýumrulyp başlady

Ýakynda Nýu-Ýorkdaky Park-awenýuda gurlan 102 gatly ýaşaýyş jaýy ýumrulmak howpunyň astynda düşdi. The New York Times-yň maglumatlaryna görä, munuň güman edilýän sebäbi gurluşykda ulanylan betonyň düzüminiň üýtgedilmegi boldy...

14.10.2025 20:31
4.6k+

Amazon MGM Studios Melaniýa Tramp hakynda film taýýarlaýar

Amazon MGM Studios ABŞ-nyň birinji hanymy Melaniýa Tramp hakynda dokumental film taýýarlaýar diýip, Variety habar berýär. Filmiň çykjak senesi 2026-njy ýylyň 30-njy ýanwaryna meýilleşdirilýär. Filme “Dykyn wagty” («Час пик») atly gülküli boýewik bilen tanalýan režissýor Brett Ratner ýolbaşçylyk eder...

14.10.2025 13:11
8.3k+

Tehasda awtomobil ululygynda NASA-nyň enjamy gondy

Tehas amerikan ştatynda meýdana awtomobil ululygynda NASA-nyň abzally kosmos enjamy gondy. Ýerli ýaşaýjy Enn Uolter, takmynan, 10 metr diametrli paraşýutda ýuwaşlyk bilen aşak düşýän obýekti gördi diýip, ABC News habar berýär...

29.09.2025 14:43
8.5k+

«Ofis» teleserialynyň ýyldyzlary «Kim millioner bolmak isleýär?» gepleşiginde 1 mln dollar utdular

Meşhur «Ofis» sitkomynyň aktýorlary Keýt Flenneri we Oskar Nunýes «Kim millioner bolmak isleýär?» amerikan telegepleşiginde baş baýragy, ýagny 1 million dollar gazandylar. Olar bu puly haýyr-sahawat gaznalaryna ugratmagy meýilleşdirýärler...