Biz haçan ruhubelent? Ylmy barlag günüň wagty bilen şähdiň arasyndaky baglanyşygy ýüze çykardy

  • 16.02.2025 22:54
  • 2.4k+

Adamlar haýsy şertlerde ruhubelent ýagdaýda bolýar we näme üçin kähalatlar olar sebäpsiz ýere göwnüçökgün hala düşýärler. Los-Anjelesdäki Kaliforniýa uniwersitetiniň hünärmenleri günüň wagty, hepdäniň günleri we pasyllar ýaly faktorlaryň biziň mental ýagdaýymyza täsir edýändigini ýa-da däldini anyklamak üçin ylmy barlag geçirdi diýip, The Guardian ýazýar.

Ylmy barlagda 2020-nji ýylyň mart aýyndan 2022-nji ýylyň mart aýyna çenli ýygnalan maglumatlar ulanyldy. 50 müň uly ýaşly adamdan pikir soraşmanyň netijesinde alnan tas 1 mln jogap seljerildi. Soraga gatnaşyjylar saýlananda olaryň ýaşy, saglyk ýagdaýy we iş ýagdaýy göz öňünde tutuldy.
Gatnaşyjylar, mysal üçin, şeýle soraglara jogap berdi: “Geçen hepde özüňizi näderejede ruhubelent duýduňyz?”, “Siz öz durmuşyňyzdan näderejede kanagatlandyňyz?”, “Durmuşda nämedir bir degerli zat edýändigiňizi näderejede duýduňyz?”.
Netijeler ýekşenbä garanda duşenbe we anna günleri göwnaçyklyk, durmuşdan kanagatlanma we öz ähmiýetliligiňi duýmak derejesiniň ýokary bolandygyny görkezdi. Ýokary derejede şähdaçylyk, adatça, irden, iň erbedi bolsa – ýekşenbe günleri ýa-da ýarygije töweregi bolýan eken.
Şeýle-de, ylmy gözleg möwsümiň täsirini anyklady. Adatça, gyşda adamlarda depressiýa we howsala alamatlary az, ýalňyzlyk duýgusynyň derejesi-de pes bolýar. Tomusda bolsa psihiki saglyk, adatça, iň ýokary derejesinde bolýar.
Bellemeli ýeri, bu ylmy barlag diňe synçylyk görnüşinde boldy. Uky ýagdaýy we howa ýaly faktorlar göz öňünde tutulmady, ylmy gözlegçiler gatnaşyjylaryň anketany haýsy günde doldurandygyna hem gözegçilik etmedi. Şeýle-de bolsa, alymlar günüň dowamynda psihiki saglygyň we özüňi duýşuň üýtgemeginiň fiziologiki üýtgemeler bilen baglanyşykly bolup biljekdigini çaklaýar.


19.12.2025 10:31
6.2k+

Süýji suwly derýada ýaşan mozazawryň galyndylary tapyldy

Paleontologlar ABŞ-nyň demirgazygynda deňiz mozazawrynyň galyndylaryny tapdylar. Onuň dişleriniň himiki düzümi bu ýyrtyjynyň süýji suwly derýada ýaşandygyny görkezýär. Bu ilkinji şeýle açyş bolup, öň diňe deňiz süýrenijileri hasaplanýan mozazawrlaryň mümkin bolan görnüşleri baradaky düşünjämizi ep-esli giňeldýär diýip, Upsala uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berýär...

19.12.2025 10:02
9k+

Hytaýly alymlar Ýeriň aşaky mantiýasynda "superummanyň" bardygy baradaky çaklamany öňe sürdüler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň (CAS) Guançžou Geohimiýa institutynyň professory Du Çžisýueniň ýolbaşçylyk edýän ylmy-barlag topary Ýeriň aşaky mantiýasynyň içinde ägirt uly ilkinji suw howdanynyň ýerleşip biljekdigini tejribe arkaly tassyklady...

15.12.2025 11:29
2.5k+

Smartfonlar çagalarda depressiýa we semizlik howpuny ýokarlandyrdy

Çaganyň smartfon bilen ir tanyşmagy alymlarda uly howatyrlanma döredýär: amerikaly hünärmenleriň täze barlaglary bu enjamy ele almak ýaşynyň we ýetginjeklerde depressiýa, semizlik we ýeterliksiz ukynyň artmak howpunyň arasynda aladalandyryjy baglanyşygy ýüze çykardy...

04.12.2025 13:32
2.9k+

Alymlar tüwiniň dykyz topragy “burawlamak” mehanizmini ulanýandygyny anyklady

Halkara biologlar topary tüwiniň köküniň hatda örän dykyz toprakdan nädip ösüp bilýändigini öwrendi. Nature žurnalyndaky ylmy makalada bellenilişi ýaly, ösümlik öz öýjükleriniň gurluşyny üýtgedip, köki özboluşly senagat turbasyna öwürýän aýratyn mehanizmi ulanýar eken...