Antarktidada metanyň uly möçberde çykýan ýeri tapyldy

  • 16.02.2025 00:50
  • 8.4k+

Antarktidada ilkinji gezek ozal Arktikada tapylan territoriýalara meňzeş uly möçberde metanyň çykýan ýeri tapyldy. Alymlar bu açyşy «klimat partladyjysy» diýip atlandyrdylar diýip, «El País» neşiri habar berýär.

Ispan ylmy ekspedisiýasy Antarktidanyň ýakasyndaky deňizde gaz sütünlerini tapdylar. Alymlaryň aýtmagyna görä, bu sütünleriň uzynlygy 700 metre, ini bolsa 70 metre ýetýär. Bu sütünler Ýeriň howasynyň üýtgemegine uly täsir ýetirip bilýärler.
Antarktidada Ýeriň ýüzüne çykýan metan, takmynan 20 müň ýyl mundan ozal yklymyň düýbünde ýygnanmaga başlapdyr. Şol döwürden bäri ýerasty gatlakda takmynan 24 gigatonna (Gt) uglerod üýşüpdir.
Şeýle uly mukdardaky metan adamzat sebäpli iki ýylyň dowamynda atmosfera garyşyp biler. Gazyň näçeräk tizlikde Ýeriň ýüzüne çykýandygy barada alymlar anyk maglumat bermediler. Ýöne gazyň ýerasty döwükler arkaly hem ýokarlygyna galyp biljekdigini belläp geçdiler.
Gazyň atmosfera garyşmagy diňe bir howanyň üýtgemegi üçin howply bolman, eýsem deňziň düýbünde hem durnuksyzlyga sebäp bolýar. Bu ýagdaý kontinental eňňitlerde süýşgünlere getirip, netijede tsunamileriň (joşgunlaryň) emele gelmek howpuny hem artdyryp biler.


13.09.2025 15:05
6.3k+

Alýaskadaky derýa baky doňaklygyň eremegi sebäpli mämişi reňke boýaldy

Bir wagtlar arassa suwy bilen tanalýan Alýaskanyň demirgazyk-günbataryndaky Salmon derýasy soňky ýyllarda ep-esli üýtgedi. 1977-nji ýylda ýazyjy Jon Makfi ony "meniň öňde-soňda gören iň arassa suwum" diýip häsiýetlendirdi...

11.09.2025 21:22
10k+

Ilkinji gezek Arktikanyň deňizlerinde awtoulag tekerleriniň bölejikleri tapyldy

Geçirilen barlaglar sandan galan teker önümleriniň, hatda şäherlerden uzakda ýerleşýän Arktika deňizlerine-de düşýändigini we deňiz durmuşyna täsir edip, mutasiýa sebäp bolup, şeýle hem adamlaryň we haýwanlaryň bedenine aralaşyp biljekdigini tassyklady...

05.09.2025 17:20
9.2k+

BMG La-Ninýa hadysasynyň oktýabr-dekabrda gaýdyp gelmek mümkinçiliginiň 60%-digini çaklaýar

Bütindünýä meteorologiýa guramasy şu ýylyň oktýabr-dekabr aýlarynda ekwatorial Ýuwaş ummanynda suwuň temperaturasynyň peselmegi bilen baglanyşykly tebigy hadysa bolan La-Ninýa şertleriniň gelmek ähtimallygyny 60% diýip çaklady...

05.09.2025 16:55
7.2k+

Gimalaý buzluklary her ýyl millionlarça Olimpiýa basseýnine barabar buz ýitirýär

Aziýanyň beýik daglaryndaky buzluklar çalt azalýar: her ýyl 22 gigatonnadan gowrak buz ýitip gidýär, bu dokuz million Olimpiýa basseýnine deňdir. Şeýle deňeşdirme Ýuta uniwersitetiniň we Wirjiniýa Tehnologiýalar institutynyň täze barlagynda getirilýär...