Antarktidada metanyň uly möçberde çykýan ýeri tapyldy

  • 16.02.2025 00:50
  • 8.2k+

Antarktidada ilkinji gezek ozal Arktikada tapylan territoriýalara meňzeş uly möçberde metanyň çykýan ýeri tapyldy. Alymlar bu açyşy «klimat partladyjysy» diýip atlandyrdylar diýip, «El País» neşiri habar berýär.

Ispan ylmy ekspedisiýasy Antarktidanyň ýakasyndaky deňizde gaz sütünlerini tapdylar. Alymlaryň aýtmagyna görä, bu sütünleriň uzynlygy 700 metre, ini bolsa 70 metre ýetýär. Bu sütünler Ýeriň howasynyň üýtgemegine uly täsir ýetirip bilýärler.
Antarktidada Ýeriň ýüzüne çykýan metan, takmynan 20 müň ýyl mundan ozal yklymyň düýbünde ýygnanmaga başlapdyr. Şol döwürden bäri ýerasty gatlakda takmynan 24 gigatonna (Gt) uglerod üýşüpdir.
Şeýle uly mukdardaky metan adamzat sebäpli iki ýylyň dowamynda atmosfera garyşyp biler. Gazyň näçeräk tizlikde Ýeriň ýüzüne çykýandygy barada alymlar anyk maglumat bermediler. Ýöne gazyň ýerasty döwükler arkaly hem ýokarlygyna galyp biljekdigini belläp geçdiler.
Gazyň atmosfera garyşmagy diňe bir howanyň üýtgemegi üçin howply bolman, eýsem deňziň düýbünde hem durnuksyzlyga sebäp bolýar. Bu ýagdaý kontinental eňňitlerde süýşgünlere getirip, netijede tsunamileriň (joşgunlaryň) emele gelmek howpuny hem artdyryp biler.


10.03.2025 12:09
3k+

Ýeriň deňiz buz örtügi 1979-njy ýyldan bäri iň pes derejä ýetdi

2025-nji ýylyň fewralynda deňiz buz örtüginiň, 1979-njy ýyldan bäri, iň pes derejesi hasaba alyndy. Bu barada Ýewropa Bileleşiginiň Copernicus howanyň üýtgemegi boýunça gullugy habar berdi. Alymlar deňiz buzunyň...

09.03.2025 21:33
7.8k+

Ozon gatlagyndaky deşik 2035-nji ýyla çenli doly ýapylyp biler

Amerikaly alymlar ozon gatlagynyň Antarktidanyň üstündäki böleginiň dikeliş prosesini öwrenmek üçin barlaglary geçirdiler. Olar soňky 15 ýylda emeli hemralar tarapyndan toplanan hakyky maglumatlary öňki çaklamalar...

22.02.2025 07:11
10k+

Ýeriň polýuslaryndaky buzlaryň eremegi taryhy derejä ýetdi

ABŞ-nyň Gar we buz boýunça milli maglumat merkeziniň (NSIDC) berýän maglumatlaryna görä, 2025-nji ýylyň 13-nji fewralyna çenli Arktikada we Antarktikada deňiz buzlarynyň umumy meýdany rekord derejä – 15,76 million...

14.02.2025 11:06
6.3k+

Grenlandiýanyň buzluklarynyň eremegi soňky 10 ýylda alty esse tizleşdi

Demirgazyk ýarym şarda süýji suwuň iň uly gorlary bolan Grenlandiýanyň buz galkany rekord tizlik bilen azalýar. 1980-nji ýyllardan bäri ol trillion tonnadan gowrak buz ýitirdi, soňky on ýylda bolsa ereme depgini...