SpaceX Aýa täjirçilik maksatly iki kosmiki enjamy ugratdy: Resilience we Blue Ghost

  • 15.01.2025 23:31
  • 3.2k+

15-nji ýanwarda Florida ştatyndaky (ABŞ) Kennedi kosmos merkezinden SpaceX kompaniýasynyň Falcon 9 raketasy uçuryldy. Raketada Aýa gonmaly iki sany enjam – Resilience we Blue Ghost bardy. Uçuryş ABŞ-nyň gündogar kenary wagty bilen sagat 01:11-de (Aşgabat wagty bilen 11:11-de) amala aşyryldy diýip, CNN habar berýär.

Enjamlardan biri bolan Blue Ghost, NASA-nyň Artemis Aý programmasyna gatnaşýan amerikan Firefly kompaniýasy tarapyndan döredildi. Bu kompaniýanyň ilkinji Aý missiýasy bolup durýar.
Ikinji enjam bolsa “Hakuta-R” görnüşli Resilience adyny göterýär. Ol ýapon Ispace kompaniýasy tarapyndan öndürildi. 2023-nji ýylda bu kompaniýa Aýa ilkinji täjirçilik maksatly modulyny gondurmaga synanyşdy, emma ýangyç ýetmezçiligi sebäpli, enjam Aýa batly gonup, weýran bolupdy. Täze synanyşyk şol ýalňyşlyklary düzetmegi maksat edinýär.
Blue Ghost Aýa takmynan 45 günde baryp ýeter. Resilience bolsa has uzak wagtdan – “pes energiýaly traýektoriýada” ýollanandygy üçin bäş aýda baryp ýeter diýip, Ispace kompaniýasynyň direktory Dzýumpeý Nodzaki BBC bilen gürrüňdeşliginde aýdyp geçdi.
Blue Ghost Aýda takmynan iki hepde işlär. Onda nawigasiýa synag enjamlary, radiasiýa çydamly kompýuterler we Aýyň topragyny ýygnamak we seljermek üçin abzallar ýerleşdirilendir. Şeýle-de ol, serpikdirijiler (yşygy we elektromagnit tolkunlaryny serpikdirýän gurluşlar) bilen enjamlaşdyrylandyr. Bu alymlara Ýer bilen Aýyň aralygyny has takyk ölçemäge ýardam berer.
Resilience bolsa, Tenacious atly kiçi gözleg enjamyny (lunar rover) daşaýar. Ol Aýyň üstüni öwrenmek üçin niýetlenendir. Şeýle-de, suwdan kislorod öndürmek we suwotulary ösdürip ýetişdirmek ýaly synaglary geçirer. Bu synaglar, geljekde astronawtlary Aýda iýmit bilen üpjün etmek üçin möhüm ähmiýete eýedir.
NASA-nyň bellemegine görä, missiýa üstünlikli geçse, ol Aýa ilkinji täjirçilik maksatly uçuryş bolar.
Şeýle hem SpaceX, Tehasdaky kosmodromdan Starship atly aşa agyr raketasynyň ýedinji uçurylyşyny amala aşyrmagy meýilleşdirýär. Uçuryş 16-njy ýanwarda, ýerli wagt bilen sagat 16:00-da (Aşgabat wagty bilen gije sagat 03:00-da) amala aşyrylar.


24.06.2025 12:13
4.2k+

Ýewropa kosmos agentligi Aýy we Marsy ilatlaşdyrmagyň meýilnamasyny hödürleýär

2040-njy ýyla çenli adamlar Marsda ýaşap başlap bilerler. Bu meýilnama Ýewropa kosmos agentligi (ESA) tarapyndan hödürlenen Strategy 2040-yň we Technology 2040 Vision-niň resminamalarynda yglan edildi. Maksatlaryň arasynda - orbital we planetar bazalary döretmek, özbaşdak ýaşaýşy goldamak ulgamyny we balyk ýaly iýmitleri ösdürip ýetişdirmek görnüşindäki  işleri  öz içine alýar...

24.06.2025 11:54
5.6k+

Çilide dünýäniň iň uly teleskopyndan alnan ilkinji suratlar görkezildi

Çiliniň Wera Rubin adyndaky obserwatoriýasyndaky dünýäniň iň uly teleskopy gijeki asmanyň ilkinji suratlaryny ýaýratdy. Serro-Paçon dagynyň El-Penýon gerşinden alnan suratlar görlüp-eşidilmedik gerimdäki millionlarça ýyldyzlaryň we galaktikalaryň ýagtylygyny görkezýär...

22.06.2025 18:13
3.3k+

Barlag: Aý tozanyndan dem almak ozal pikir edilişi ýaly howply däl

Kosmiki lukmançylyk merkezi bilen beýleki institutlaryň alymlary regolitiň, ýagny Aý tozanynyň potensial zäherliligini barlamak üçin laboratoriýa barlaglaryny geçirdiler. Ýerdäki tozandan tapawutlylykda, Aýdaky tozan bölejikleri has ýiti we eroziýa sezewar bolmansoň, olardan dem almak ozal has howply hasap edilýärdi...

22.06.2025 18:05
3.1k+

NASA «Resilience» enjamynyň Aýa baryp urulmagynyň netijelerini görkezdi

11-nji iýunda NASA-nyň Aýyň orbitasyndaky Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) atly enjamy Sowuk deňiz (Mare Frigoris) sebitini surata düşürdi. Bu ýere 5-nji iýunda ispace Mission 2 SMBC x HAKUTO-R Venture Moon atly («Resilience») Aý moduly baryp urlupdy...