Demirgazyk şöhlelerindäki täsin ak tegmillere ilkinji gezek düşündiriş berildi

  • 13.01.2025 11:55
  • 3.2k+

Kanadanyň Kalgari uniwersitetiniň alymlary demirgazyk şöhlesiniň (aurora borealis) görünýän wagty, onuň arasynda käwagt peýda bolýan täsin ak-kül reňk tegmillere ilkinji gezek düşündiriş berdiler. Bu barlagyň netijeleri, Nature Communications ylmy žurnalynda çap edildi.

Adaty bolmadyk bu hadysa, ýaşyl we gyzyl polýar şöhleleriniň ortasynda ak reňkli, bir gurluşly tegelek meýdan şeklinde emele gelýär. Alymlaryň bellemegine görä, bu hadysa beýleki ylmy makalalarda hem agzalyp geçilipdir, emma onuň gelip çykyşy düşündirilmändir.
Demirgazyk şöhlesindäki ak tegmiller kämil tehnologiýalar arkaly jikme-jik seljerilipdir. Bu tehnologiýalar gijeki asmany hakyky reňklerde suratlandyrmaga mümkinçilik beripdir.
Alymlar toparynyň netijelerine görä, polýar şöhlelerindäki ak tegmilleriň emele gelmegi, golaýda açylan "STEVE" hadysasyna meňzeş mehanizma eýedir.
STEVE näme? STEVE – bu gijeki asmanda müňlerçe kilometr uzalyp gidýän, ýagty, açyk gülgüne reňkli dar zolak ýaly görünýän optiki hadysadyr. Bu zolaklaryň Ýerden takmynan, 300 km beýiklikde hereket edýän gyzgyn gazlar sebäpli emele gelýändigini çaklaýarlar.
Alymlaryň aýtmagyna görä, STEVE we demirgazyk şöhlesindäki ak tegmiller birmeňzeş beýiklik spektrine eýe bolsa-da, biri-birinden aýratyn ýagdaýlarda emele gelýärler. Topar, bu hadysany “gurluşly üznüksiz şöhlelenme” diýip atlandyrdy.


düýn 18:29
8.1k+

Alymlar Stounhenj daşlaryny adamlaryň daşandygyny tassykladylar

Aberistuit uniwersitetiniň ylmy gözlegçileri Stounhenji emele getirýän daşlaryň bäş müň ýyldan gowrak ozal adamlar tarapyndan daşalandygyny subut etdi. Bu barada geçirilen ylmy barlaga salgylanyp, Daily Mail habar berýär...

düýn 11:59
2.2k+

NASA we Hindistan Ýere syn ediş hemralaryndan iň gymmatlarynyň birini uçurmaga taýynlanýar

30-njy iýulda ABŞ-nyň Milli aeronawtika we kosmos giňişliginiň barlaglary dolandyryş gullugy (NASA) we Hindi kosmos barlaglary guramasy (ISRO) tarapyndan işlenip düzülen NISAR Ýere gözegçilik hemrasyny (NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar) uçurmak meýilleşdirilýär...

düýn 11:55
3.6k+

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli Aýda öz bazasyny gurar

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli  Aýda öz bazasynyň gurluşygyny tamamlamagy meýilleşdirýär. Aeroskosmos tehnikasy boýunça Döwlet koreý edarasy (KASA) degişli meýilnamany Tejondaky Koreýanyň Milli gözleg gaznasynda geçirilen ýygnakda hödürledi diýip, The Korea Times habar berýär...

24.07.2025 10:31
3.1k+

Perm ülkesinde Ýerdäki iň gadymylara degişli jandarlaryň yzlary tapyldy

Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...