2025-nji ýylyň Gün, Aý tutulmalarynyň we beýleki kosmos hadysalarynyň senenamasy

  • 03.01.2025 16:56
  • 7.4k+

2025-nji ýyl astronomiýa söýüjileri üçin asman hadysalaryna baý bolmagy wada berýär: gijeki asman dolan Aý, Günüň we Aýyň tutulmagy hem-de meteor akymlary bilen bezeler.

Bu hadysalar planetanyň dürli künjeginden görner.
Dolan Aýlaryň senenamasy
2025-nji ýylda her bir dolan Aýyň öz simwolik ady bar:

  • ·13-nji ýanwar – Möjek Aýy
  • ·12-nji fewral – Gar Aýy
  • ·14-nji mart – Gurçuk Aýy
  • ·12-nji aprel – Gülgüne Aý
  • ·12-nji maý – Gül Aýy
  • ·11-nji iýun – Ýertudana Aýy
  • ·10-njy iýul – Sugun Aýy
  • ·9-njy awgust – Bekre Aýy
  • ·7-nji sentýabr – Mekgejöwen Aýy
  • ·6-njy oktýabr – Hasyl Aýy
  • ·5-nji noýabr – Samyr Aýy
  • ·4-nji dekabr – Sowuk Aý

Gün we Aý tutulmalary
Iki sany bölekleýin Gün tutulmasy:

  • 29-njy mart – Ýewropanyň, Aziýanyň, Afrikanyň, Demirgazyk we Günorta Amerikanyň käbir sebitlerinde görner.
  • 21-nji sentýabr – Awstraliýada, Antarktidada we Ýuwaş umman adalarynda görner.

Iki doly Aý tutulmasy:

  • ·13-14-nji mart – Günbatar Ýewropada, Aziýada, Awstraliýada, Günbatar Afrikada, Demirgazyk we Günorta Amerikada, şeýle-de Antarktidada görner.
  • ·7-8-nji sentýabr – Ýewropada, Aziýada, Awstraliýada, Afrikada, Günorta Amerikanyň gündogar böleginde, Alýaskada we Antarktidada görner.

Doly Aý tutulmasy wagtynda Aý haýran galdyryjy gyzyl reňke eýe bolar, şol sebäpli hadysa “Ganly Aý” diýlip atlandyrylýar.

Meteor akymlary
Ýyldyzlaryň süýnmegini halaýanlar üçin şu aşakdaky hadysalar garaşýar:

  • ·Kwadrantidler – 3-nji ýanwar
  • ·Liridler – 21-22-nji aprel
  • ·Eta-Akwaridler – 3-4-nji maý
  • ·Perseidler – 12-13-nji awgust
  • ·Drakonidler – 8-9-njy oktýabr
  • ·Geminidler – 12-13-nji dekabr

25.09.2025 20:00
6.9k+

Günden soň iň ýagty ýyldyz ýakyn wagtda Ýerden hatda gündiz hem görner

Astronomlar uzak wagt bäri sorag döredýän adaty bolmadyk ýyldyz ulgamynyň syryny açdylar. Gürrüň Betelgeýze — Günüň yzysüre asmandaky iň ýagty ýyldyz — we onuň ýaş egindeş ýyldyzy barada barýar. Alymlaryň pikirine görä, birnäçe ýyldan Betelgeýze supernowa hökmünde partlap biler we onuň ýalynyny Ýerden hatda gündiz hem görmek mümkin bolar...

17.09.2025 23:21
8.8k+

Ýere şu ýylda iň uly asteroidleriň biri golaýlaşýar

2025-nji ýylyň 18-nji sentýabrynda Ýeriň golaýyndan 2025 FA22 asteroidi uçup geçer. Ol Aý orbitasynyň diametrinden biraz uly aralykdan geçer diýip, RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasy habar berdi...

13.09.2025 13:03
5.2k+

Alymlar 13-14-nji sentýabrda magnit hadysalarynyň bolmagyny çaklaýarlar

13-14-nji sentýabrda Ýer ýüzünde G2–G3 derejesindäki (bäş derejeli şkalada ikinji we üçünji dereje) magnit tupanlarynyň bolmagyna garaşylýar. Bu barada Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Kosmos barlaglary institutynyň Gün astronomiýasy laboratoriýasy hem-de Gün–Ýer fizikasynyň Sibir bölüminiň institutynda habar berildi...

07.09.2025 19:15
10k+

Kosmosdan dünýäniň iň beýik dag derýasynyň ugrunyň nähili üýtgändigini görkezdiler

Tibetdäki Ýarlung Zangbo derýasy ortaça 4000 metr belentlikden akýar, bu bolsa ony dünýäniň iň beýik derýasyna öwürýär. Ýol ugrunda ol 6000 metrden gowrak çuňlukdan - Arizonadaky Uly kanýondan üç esse diýen ýaly uly, planetanyň iň çuň gurak kanýonyndan akyp geçýär...