Alymlar ýaşy 4500 ýyl bolan, stoluň üstünde oýnalýan oýnuň düzgünlerini täzeden dikeltdiler. Oýun tagtasy 1977-nji ýylda Eýranyň günorta-gündogaryndaky Şahr-e Sohtede geçirilen arheologiki gazuw-agtaryş işleri wagtynda tapyldy diýip, Iran: Journal of the British Institute of Persian Studies žurnalynda çap edilen ylmy işe salgylanýan ScienceAlert ýazýar.
Göçümleri dikeltmek üçin barlagçylara 47 ýyl gerek boldy.
Beýik Britaniýanyň Esseks uniwersitetiniň informatika boýunça hünärmeni Sem Jelweh garaşsyz arheolog Hosseýn Moradi bilen bilelikde bolup biläýjek düzgünleriň akylly-başly toplumyny döretmek üçin fiziki subutnamalaryň we modelirlemäniň utgaşmasyny ulandylar.
"Teklip edilýän düzgünler taryhy taýdan takyk we oýun meýdançasynyň her bir bölegine ähmiýet bermek üçin niýetlenendir" – diýip, alymlar gürrüň berdiler.
Oýun haşamlanyp ýylanyň şekili çekilen 20 öýjükli tagtadan, 27 geometrik figuradan we dört sany oýun çöpünden ybarat. Oýunçylar figuralary herekete getirmek we garşydaşlaryndan öňe geçmek üçin kubikleri atýarlar. Iki oýunçynyň her birinde on sany "ylgawçydan", şeýle hem ýyldyz şekilli figuralardan ("gaçybatalga" hökmünde çykyş edýär) we konus şekilli figuradan ("bloklaýjylar" hökmünde ulanylyp bilner) ybarat toplum bar.
Oýunçynyň wezipesi garşydaşyndan öň tagtanyň üstünden on çöpüň hemmesini aýyrmakdan ybarat. Bu baglanyşygy ulanyp, gadymy oýunda güýjüňizi synap bilersiňiz.
Barlagçylar bu oýnuň bürünç eýýamynda meşhur bolan bolmagynyň we dürli medeniýetlerde dürlüçe atlandyrylan bolmagynyň mümkindigini aýdýarlar. Saklanyp galan bir adyny hem tapmak başartmady.
