Alymlar Weneradan gadymky güýçli çaknyşyklaryň yzlaryny tapdylar

  • 10.11.2024 23:36
  • 5.3k+

Patyşa Huan Karlos uniwersitetiniň, Lawrens Liwormor milli barlaghanasynyň we Minnesota uniwersitetiniň alymlar topary Wenera boýunça "Haasttse-baad" tesserasynyň planetanyň taryhynyň başynda iki sany ägirt uly täsiriň netijesinde dörändigini subut etdi.

Gözlegleriň netijeleri "Journal of Geophysical Research: Planets" žurnalynda çap edildi.

“Haasttse-baad Tessera” formasiýasy Weneranyň ýüzünde seýrek duşup, köp halkaly emele gelýär, diametri 300 kilometrden uly bolan kraterler hiç haçan tapylmaýar. Alymlar bu gurluşyň Ýupiteriň Kallisto aýyndaky ýagdaýlara meňzeş güýçli täsir sebäpli ýüze çykyp biljekdigini çaklaýarlar diýip, lenta.ru ýazýar.

Gipotezany tassyklamak üçin gözlegçiler tesseranyň gurluşyny ölçediler we güýçli täsirden soň ýüze çykan Kallistodaky halka görnüşleri baradaky maglumatlar bilen deňeşdirdiler. “Kallistoda" şeýle halkalar ýerüsti suwlaryň gabygyny deformasiýa etmegi sebäpli emele gelýär. Şeýle hem gözlegçiler Wenera meňzeş ýagdaýlaryň mümkinçiligini seljermek üçin san simulýasiýalaryny ulandylar.
Simulýasiýa Wenera barlygynyň irki döwürlerinde onuň ereýän gatlagyň üstünde inçe we gaty gabyk bolup biljekdigini görkezdi. Uly bir zat bilen täsir bu gabygy deşip, ýeriň aşagyndaky eredilen materialyň gaçmagyna sebäp bolup, Kallistoda syn edilişine meňzeş konsentrik halkalaryň emele gelmegine sebäp bolar.
Şeýle hem derňew diametri, takmynan, 75 kilometre barabar bolan iki sany uly jisimiň täsirini görkezip biljek tesseranyň üstündäki aýratyn halkalaryň süýşendigini görkezdi. Täsirler bir wagtyň özünde diýen ýaly bolup, üýtgeşik bir gurluşyň döremegine sebäp boldy.


düýn 11:16
2k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

düýn 11:12
3.3k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.3k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
8k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...