Hindistanda gurluşykçylar Mogollar imperiýasyna degişli hum tapdylar

  • 08.11.2024 11:32
  • 12k+

Hindistanda gurluşykçylar gazuw işlerini geçirýärkä, tötänleýin Mogollar döwründen galan hum tapdylar. Bu waka Uttar-Pradeş ştatynyň Çaubara şäherinde bolup geçdi diýip, Heritage Daily ýazýar.

Tapyndy gudrat bilen arheologlaryň eline düşdi, sebäbi işçiler teňňeleri öz aralarynda paýlaşmagy maksat edinýärdiler. Bu açyş baradaky myş-myşlar şäheriň hemme ýerine ýaýrady. Mundan başga-da, “hazyna awçylary” açyş ýerine gelip başladylar. Bularyň hemmesi polisiýanyň ünsüni özüne çekdi, işgärleri derrew tapyp, gymmatly tapyndylary ellerinden aldy. Ol tapyndy 49 teňňeden ybarat bolup, Mogollar döwrüne (1526-1857-nji ýyllar) degişlidir.
Şaý pullaryň käbirinde Şah Jahan I ady bilen hem tanalýan Mirza Şahab-ud-Din Muhammet Hurram bilen baglanyşykly ýazgylar bar. Ol 1628-nji ýyldan 1658-nji ýyla çenli höküm süren Mogol dinastiýasynyň bäşinji imperatorydy.
Beýleki teňňelerde 1719-njy ýyldan 1748-nji ýyla çenli höküm süren 13-nji Mogol imperatory Muhammet şa diýlip tanalýan Mirza Nasir-ud-Din Muhammet şa şekillendirilýär. Mundan başga-da, hazyna pars dilinde ýazylan birnäçe teňňäni öz içine alýar diýip, rambler.ru ýazýar. 
Ýöne hünärmenler parslaryň Mogol imperiýasynyň resmi dillerinden biridigini, mogol diliniň aslynda mongol diliniň hindi-pars görnüşidigini düşündirýärler.
Şeýle-de bolsa, hazyna entek jikme-jik öwrenilmedi. Ol häzir polisiýa bölüminde saklanýar we diňe ähli ýagdaýlar aýdyňlaşdyrylansoň, polisiýa jikme-jik gözden geçirmek üçin arheologlara tapyndylary tabşyrmagy wada berýär.
Mogol imperiýasy esasan häzirki Hindistan, Pakistan, Bangladeş we Owganystanyň günorta-gündogarynda ýerleşýän giň meýdany eýeledi. Takmynan iki asyrlap sebitdäki iň güýçli döwletleriň biri boldy.
Imperiýa 1526-njy ýylda häzirki Özbegistanyň Andijan şäherinden bolan serkerde Babyr tarapyndan esaslandyryldy. Babyr uly goşuna serkerdelik edip, Deliniň soltany Ybraýym Şah Lodiniň üstüne çozdy we goşunlaryny ýeňdi.
Mogollar neberesi dolandyryş we salgyt ulgamynyň özgertmeleri bilen tapawutlanypdyr. Hökümdarlar sansyz hazynalara eýe bolupdyrlar, ýöne 18-nji asyryň başynda raýatlyk uruşyndan soň, imperiýa Aurangzeb tarapyndan pese düşürilipdir. Mogol imperiýasy gowşap, XIX asyrda iňlisler tarapyndan resmi taýdan ýok edilipdir.


29.11.2025 21:54
3k+

2025-nji ýylyň arheologik möwsüminiň tapyndylary Türkmenistanyň muzeý gaznalaryna tabşyryldy

26-njy noýabrda nobatdaky meýdan arheologik we ylmy işleriň netijesinde ýüze çykarylan täze tapyndylary muzeýlere tabşyrmak boýunça dabara geçirildi. Tapyndylar Aşgabat şäherindäki Türkmenistanyň Döwlet Medeniýet Merkeziniň Döwlet muzeýiniň we Arkadag şäheriniň Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýiniň gaznalaryna gowşuryldy...

27.11.2025 11:28
5.7k+

Rumyniýada dinozawr süňkleriniň uly üýşmegi tapyldy

Paleontologlar Transilwaniýada ýerleşýän Haseg basseýninde (Rumyniýanyň demirgazyk-günbatar bölegi) ýaşy 72 million ýyllyk bolan dinozawrlaryň adaty däl baý mazarçylygyny tapdylar. Alymlar ululygy bäş inedördül metrden hem az meýdançada dinozawrlaryň 800-den gowrak süňküni, şol sanda birnäçe bölekleýin saklanyp galan skeletleri tapdylar...

25.11.2025 16:39
3k+

Budapeştde 1700 ýyllyk gadymy rim sarkofagy tapyldy

Budapeşt taryhy muzeýiniň arheologlary Wengriýanyň paýtagtynyň demirgazygyndaky Obuda sebitinde rim sarkofagyny tapdy diýip, Associated Press agentligi habar berdi. Tapyndy Akwinkum gadymy rim şäherçesiniň çäklerinde gazuw-agtaryş işleri wagtynda ýüze çykaryldy...

22.11.2025 10:29
5.6k+

Türkmenistanda ýüze çykarylan täze arheologik tapyndylar Aşgabat we Arkadag şäherleriniň muzeýlerine gowşurylar

Anna güni geçirilen Hökümet mejlisinde wise-preýmer B.Seýidowa taryhy we medeni ýadygärlikleri rejelemek, dikeltmek, gorap saklamak babatda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, “Milli taryhy...