Hindistanda gurluşykçylar Mogollar imperiýasyna degişli hum tapdylar

  • 08.11.2024 11:32
  • 12k+

Hindistanda gurluşykçylar gazuw işlerini geçirýärkä, tötänleýin Mogollar döwründen galan hum tapdylar. Bu waka Uttar-Pradeş ştatynyň Çaubara şäherinde bolup geçdi diýip, Heritage Daily ýazýar.

Tapyndy gudrat bilen arheologlaryň eline düşdi, sebäbi işçiler teňňeleri öz aralarynda paýlaşmagy maksat edinýärdiler. Bu açyş baradaky myş-myşlar şäheriň hemme ýerine ýaýrady. Mundan başga-da, “hazyna awçylary” açyş ýerine gelip başladylar. Bularyň hemmesi polisiýanyň ünsüni özüne çekdi, işgärleri derrew tapyp, gymmatly tapyndylary ellerinden aldy. Ol tapyndy 49 teňňeden ybarat bolup, Mogollar döwrüne (1526-1857-nji ýyllar) degişlidir.
Şaý pullaryň käbirinde Şah Jahan I ady bilen hem tanalýan Mirza Şahab-ud-Din Muhammet Hurram bilen baglanyşykly ýazgylar bar. Ol 1628-nji ýyldan 1658-nji ýyla çenli höküm süren Mogol dinastiýasynyň bäşinji imperatorydy.
Beýleki teňňelerde 1719-njy ýyldan 1748-nji ýyla çenli höküm süren 13-nji Mogol imperatory Muhammet şa diýlip tanalýan Mirza Nasir-ud-Din Muhammet şa şekillendirilýär. Mundan başga-da, hazyna pars dilinde ýazylan birnäçe teňňäni öz içine alýar diýip, rambler.ru ýazýar. 
Ýöne hünärmenler parslaryň Mogol imperiýasynyň resmi dillerinden biridigini, mogol diliniň aslynda mongol diliniň hindi-pars görnüşidigini düşündirýärler.
Şeýle-de bolsa, hazyna entek jikme-jik öwrenilmedi. Ol häzir polisiýa bölüminde saklanýar we diňe ähli ýagdaýlar aýdyňlaşdyrylansoň, polisiýa jikme-jik gözden geçirmek üçin arheologlara tapyndylary tabşyrmagy wada berýär.
Mogol imperiýasy esasan häzirki Hindistan, Pakistan, Bangladeş we Owganystanyň günorta-gündogarynda ýerleşýän giň meýdany eýeledi. Takmynan iki asyrlap sebitdäki iň güýçli döwletleriň biri boldy.
Imperiýa 1526-njy ýylda häzirki Özbegistanyň Andijan şäherinden bolan serkerde Babyr tarapyndan esaslandyryldy. Babyr uly goşuna serkerdelik edip, Deliniň soltany Ybraýym Şah Lodiniň üstüne çozdy we goşunlaryny ýeňdi.
Mogollar neberesi dolandyryş we salgyt ulgamynyň özgertmeleri bilen tapawutlanypdyr. Hökümdarlar sansyz hazynalara eýe bolupdyrlar, ýöne 18-nji asyryň başynda raýatlyk uruşyndan soň, imperiýa Aurangzeb tarapyndan pese düşürilipdir. Mogol imperiýasy gowşap, XIX asyrda iňlisler tarapyndan resmi taýdan ýok edilipdir.


28.08.2025 07:12
6.1k+

Özbegistanda ýaşy 9,2 müň ýyla barabar bolan ekerançylyk gurallary we däneleri tapyldy

Özbegistanyň günortasynda, Surhandarýa derýasynyň jülgesinde, Toda gowagynda Özbegistandan, Hytaýdan we Ýewropadan arheologlaryň topary gadymy adamlaryň gonalgasyny tapdy. Onuň ýaşy, takmynan, 9,2 müň ýyla barabar...

25.08.2025 13:01
5.2k+

Angliýada rim esgerine degişli bolan ýaşy 2000 ýyllyk başgap dikeldildi

Angliýadaky Bolton muzeýinde ýaşy 2000 ýyl töweregi bolan ýüpekden ýasalan başgaby dikeltmek işleri tamamlandy. Ony rimli esger geýipdir. Dünýäde şeýle görnüşli diňe üç nusga saklanyp galypdyr: biri Mançesterde, beýlekisi Florensiýada, üçünjisi bolsa Boltonda ýerleşýär diýip, muzeý habar berdi...

22.08.2025 13:11
4.1k+

Täjigistandaky gadymy Mugtepa şäher harabaçylygynda keramik suw geçiriji tapyldy

Täjigistanyň Hujand döwlet uniwersitetiniň arheologlary gadymy Mugtepa şäher harabaçylygynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri wagtynda birnäçe artefaktlary, şol sanda gadymy suw geçirijini tapdy. Tapyndy nobatdaky gezek Merkezi Aziýada ýaşan halklaryň ýokary inženerlik bilimine eýe bolandygyny görkezdi diýip, Arkeonews ýazýar...

18.08.2025 19:23
8.9k+

Hindi ýazyjysy diňe 2114-nji ýyla ýetilende okalyp bilinjek kitaby ýazar

Meşhur hindi ýazyjysy Amitaw Goş “Geljegiň kitaphanasy” taslamasynyň 12-nji gatnaşyjysy boldy. Onuň indiki golýazmasy, 2114-nji ýyla çenli, ýagny 89 ýyllap okyjylar üçin elýeterli bolmaz diýip, The Guardian habar berýär...