Şwesiýaly biologlaryň açyşy ysytmanyň ýaýramagyny haýalladar

  • 30.08.2024 19:19
  • 9.9k+

Häzirki wagtda ysytma giň ýaýran ýokanç keselleriň biridir. BSGG-niň hasaplamalaryna görä, Afrikada we Günorta Aziýada her ýyl bu keselden, takmynan, 400-600 müň adam aradan çykýar. Keseli dörediji plazmodiýa görnüşiniň bir öýjükli ýönekeýleridir.

Şeýle-de bolsa, indi Stokgolm uniwersitetiniň molekulýar biologlary ysytma dörediji plazmodiýanyň jynsyny kesgitleýän esasy genleri tapdylar. ApiAP2 maşgalasyndan bolan bu genler adamdan çybynlara ýokaşmagy üçin zerur bolan plazmodiýanyň "erkek" we "urkaçy" görnüşleriniň ösüşine gözegçilik edýär diýip, TASS habar berýär.
Bu açyş alymlara plazmodiýanyň adamlardan çybynlara geçiş siklinde päsgelçilik döredýän dermanlary döretmäge mümkinçilik berer.
Barlagçylar plazmodiýanyň 5 müňden gowrak gametosidiniň işjeňligini synladylar we bu prosesde möhüm rol oýnaýan AP2-O2 we AP2-G5 genlerini kesgitlediler. Bu açyş plazmodiýanyň keseliň ýaýramagyny haýalladýan jyns görnüşleriniň döremeginiň öňüni alýan usullary ösdürmäge mümkinçilik berer.
Ysytma, esasanam, Afrikada we Günorta Aziýada giň ýaýran ýokanç keselleriň biri bolmagynda galýar. BSGG-nyň maglumatlaryna görä, her ýyl takmynan 220 million adam bu keselden ejir çekýär we 400-600 müň adam ölýär. Bar bolan bejeriş usullary kem-kemden täsirini ýitirýär, bu bolsa kesele garşy göreşiň täze usullarynyň tapylmagyny talap edýär.


22.08.2025 15:19
5.3k+

Dişleriň sagdyn bolmagy üçin: Russiýada düzüminde probiotikler bolan sakgyç döredildi

Seçenow uniwersitetiniň hünärmenleri probiotiklerden we prebiotiklerden düzülen çeýnelýän sakgyç döretdiler. Uniwersitetiň metbugat gullugynyň habaryna görä, täze önüme «Reteriks» diýlip at berildi. Onuň maksady – kariýesiň, gingiwitiň we beýleki stomatologik keselleriň töwekgelçiligini azaltmakdyr...

22.08.2025 08:21
4.8k+

Russiýaly alymlar pnewmoniýany we meningiti oýaryjyny dargadýan wirusy tapdylar

Sibir Ylymlar akademiýasynyň (SO RAN) Himiýa-biologiýa we fundamental lukmançylyk institutynyň hünärmenleri pnewmoniýa, meningit, sepsis döredýän we köplenç hassahanalarda giňden duş gelýän howply bakteriýany ýok edip bilýän täze wirus-bakteriofagy açdylar diýip, «Nauka v Sibiri» neşiri habar berýär...

24.07.2025 14:28
8.1k+

Superbakteriýalar 2050-nji ýyla çenli dünýä ykdysadyýetine ýylda $1,7 trln ýitgi getirip, ölüm derejesini ýokarlandyryp biler

2050-nji ýyla çenli antibiotiklere durnuklylyk (AMR) dünýä ykdysadyýetine ýylda 1,7 trln dollara çenli möçberde zyýan ýetirip, ölüm derejesini ep-esli ýokarlandyryp biler. Şeýle maglumatlary 122 ýurdy gurşap alan Global ösüş merkezi öňe sürýär diýip, The Guardian ýazýar...

23.07.2025 07:19
4.4k+

Alymlar dem goýberiş boýunça öýkeniň rak keselini irki döwründe tapmagy öwrenýärler

Kuban döwlet uniwersitetiniň we Krasnodardaky 1-nji ülke kliniki hassahanasynyň barlag institutynyň alymlary dem goýberilende çykýan howanyň düzümini seljermek arkaly öýkeniň rak keselini irki döwründe anyklamagyň usulynyň üstünde işleýärler...