Şwesiýaly biologlaryň açyşy ysytmanyň ýaýramagyny haýalladar

  • 30.08.2024 19:19
  • 9.8k+

Häzirki wagtda ysytma giň ýaýran ýokanç keselleriň biridir. BSGG-niň hasaplamalaryna görä, Afrikada we Günorta Aziýada her ýyl bu keselden, takmynan, 400-600 müň adam aradan çykýar. Keseli dörediji plazmodiýa görnüşiniň bir öýjükli ýönekeýleridir.

Şeýle-de bolsa, indi Stokgolm uniwersitetiniň molekulýar biologlary ysytma dörediji plazmodiýanyň jynsyny kesgitleýän esasy genleri tapdylar. ApiAP2 maşgalasyndan bolan bu genler adamdan çybynlara ýokaşmagy üçin zerur bolan plazmodiýanyň "erkek" we "urkaçy" görnüşleriniň ösüşine gözegçilik edýär diýip, TASS habar berýär.
Bu açyş alymlara plazmodiýanyň adamlardan çybynlara geçiş siklinde päsgelçilik döredýän dermanlary döretmäge mümkinçilik berer.
Barlagçylar plazmodiýanyň 5 müňden gowrak gametosidiniň işjeňligini synladylar we bu prosesde möhüm rol oýnaýan AP2-O2 we AP2-G5 genlerini kesgitlediler. Bu açyş plazmodiýanyň keseliň ýaýramagyny haýalladýan jyns görnüşleriniň döremeginiň öňüni alýan usullary ösdürmäge mümkinçilik berer.
Ysytma, esasanam, Afrikada we Günorta Aziýada giň ýaýran ýokanç keselleriň biri bolmagynda galýar. BSGG-nyň maglumatlaryna görä, her ýyl takmynan 220 million adam bu keselden ejir çekýär we 400-600 müň adam ölýär. Bar bolan bejeriş usullary kem-kemden täsirini ýitirýär, bu bolsa kesele garşy göreşiň täze usullarynyň tapylmagyny talap edýär.


09.06.2025 13:55
2.4k+

The Guardian: Melburndaky barlag ylmy AIW-e garşy bejergini tapmaga ýene bir ädim ýakynlaşdyrdy

Awstraliýanyň Melburn şäherindäki Piter Doerti adyndaky Ýokanç we immunitet institutynyň alymlary ak gan öýjükleriniň (leýkositleriň) içinde adamyň immunýetmezçilik wirusyny (AIW) ýüze çykarmaga mümkinçilik berýän usuly işläp düzdüler...

01.06.2025 19:16
5.2k+

Synaglar kofeniň gujur berijiliginiň diňe kofein bilen bagly däldigini subut etdi

Psihologlar kofeniň, hakykatdanam, düzüminde kofein bolany üçin gujur beriji häsiýete eýemi ýa dälmi anyklamak üçin synag geçirdiler. Netijeler kofeni içýän adamyň özüni duýşuna bu içginiň diňe bir düzümi täsir etmän, eýsem, ony duýşuň we lezzet bilen içmek däbiniň hem täsir edýändigini görkezdi diýip, Heliyon žurnalynda çap bolan barlagda aýdylýar...

21.05.2025 15:54
5.5k+

Barlaglar: ýaşaýyş durmuş ýörelgeleri adamy genetika garanda, has çalt garradýar

Sagdynlyk we uzak ömür genetika däl-de, köp babatda adamyň ýaşaýyş durmuşyna baglydyr. Alymlar ýarym milliona golaý adamyň maglumatlaryny seljerenlerinden soň, şeýle netijä geldiler. Giň gerimli barlaglar genleriň garrylyga diňe 2% täsir edýändigini ýüze çykardy...

21.05.2025 15:17
10k+

9 sagatdan köp ýatmak beýni üçin howply. Bu 1853 adamda geçirilen barlagyň netijesidir

Adam günüň dowamynda dokuz sagat ýa-da ondan hem köp ýatsa, bu onuň kognitiw ukyplaryna ýaramaz täsir edip biler. Bu ýagdaý, esasan hem, depressiýasy bar bolanlarda has agyrdyr. Tehas uniwersitetiniň (ABŞ) barlagçylary şeýle netijä geldiler...