Şwesiýaly biologlaryň açyşy ysytmanyň ýaýramagyny haýalladar

  • 30.08.2024 19:19
  • 9.8k+

Häzirki wagtda ysytma giň ýaýran ýokanç keselleriň biridir. BSGG-niň hasaplamalaryna görä, Afrikada we Günorta Aziýada her ýyl bu keselden, takmynan, 400-600 müň adam aradan çykýar. Keseli dörediji plazmodiýa görnüşiniň bir öýjükli ýönekeýleridir.

Şeýle-de bolsa, indi Stokgolm uniwersitetiniň molekulýar biologlary ysytma dörediji plazmodiýanyň jynsyny kesgitleýän esasy genleri tapdylar. ApiAP2 maşgalasyndan bolan bu genler adamdan çybynlara ýokaşmagy üçin zerur bolan plazmodiýanyň "erkek" we "urkaçy" görnüşleriniň ösüşine gözegçilik edýär diýip, TASS habar berýär.
Bu açyş alymlara plazmodiýanyň adamlardan çybynlara geçiş siklinde päsgelçilik döredýän dermanlary döretmäge mümkinçilik berer.
Barlagçylar plazmodiýanyň 5 müňden gowrak gametosidiniň işjeňligini synladylar we bu prosesde möhüm rol oýnaýan AP2-O2 we AP2-G5 genlerini kesgitlediler. Bu açyş plazmodiýanyň keseliň ýaýramagyny haýalladýan jyns görnüşleriniň döremeginiň öňüni alýan usullary ösdürmäge mümkinçilik berer.
Ysytma, esasanam, Afrikada we Günorta Aziýada giň ýaýran ýokanç keselleriň biri bolmagynda galýar. BSGG-nyň maglumatlaryna görä, her ýyl takmynan 220 million adam bu keselden ejir çekýär we 400-600 müň adam ölýär. Bar bolan bejeriş usullary kem-kemden täsirini ýitirýär, bu bolsa kesele garşy göreşiň täze usullarynyň tapylmagyny talap edýär.


02.07.2025 11:43
6.1k+

Buýan köküniň maddasy ýatgy boýunjygynyň howply täze döremesini bejermekde netijeliligi ýokarlandyryp biler

Nowosibirskli rus alymlary buýan kökünden tapylan madda - glisirin turşusyna esaslanýan birleşmäni işläp düzdüler we patentlediler. Ol çiş öýjüklerinde antibiotik doksorubisiniň ýygnanmagyny güýçlendirýär. Bu bolsa ýatgy boýunjygynyň howply täze döremesinde köp sanly dermana durnuklylygy ýeňip geçmäge kömek edip biler diýip, TASS habar berýär...

26.06.2025 14:27
5.7k+

Süýji keseline we semizlige garşy ýokary täsirli dermanlaryň täze synpy - “madda-15” döredildi

Awstraliýanyň we Ýewropanyň molekulýar biologlary süýji keseline we semizlige garşy, ganda glýukozanyň derejesini peseldýän we iýmit siňdiriş bilen bagly meseleleri ýa-da etiňi ýitirmek ýaly zyýanly täsirleri bolmazdan agramy azaldýan dermanlar toparyny döretdiler...

16.06.2025 13:28
9.7k+

Alymlar indi-indi parasetamolyň nähili işleýändigini anykladylar

Parasetamol dünýäde iň köp ulanylýan agyryny aýryjy dermanlaryň biridir. Ony kellagyryda, gyzgyn galanda we beýleki agyrylarda ulanýarlar. Bu derman ilkinji gezek 1878-nji ýylda sintez edildi, ýöne alymlar onuň nähili işleýändigine indi doly düşünip bildiler diýip, IFL Science habar berýär...

16.06.2025 13:11
4.9k+

Deňiz hyýarlaryndaky şeker rak keseliniň ösüşi bilen bagly fermenti petikleýär

Amerikaly alymlar deňiz hyýarlarynyň düzüminde rak öýjükleriniň ösüşine gatnaşýan fermenti böwetläp bilýän maddany ýüze çykardylar. Onuň artykmaçlygy ozal öwrenilen birleşmelerden tapawutlylykda, adam organizmi üçin howpsyz bolmagydyr...