Şwesiýaly biologlaryň açyşy ysytmanyň ýaýramagyny haýalladar

  • 30.08.2024 19:19
  • 9.9k+

Häzirki wagtda ysytma giň ýaýran ýokanç keselleriň biridir. BSGG-niň hasaplamalaryna görä, Afrikada we Günorta Aziýada her ýyl bu keselden, takmynan, 400-600 müň adam aradan çykýar. Keseli dörediji plazmodiýa görnüşiniň bir öýjükli ýönekeýleridir.

Şeýle-de bolsa, indi Stokgolm uniwersitetiniň molekulýar biologlary ysytma dörediji plazmodiýanyň jynsyny kesgitleýän esasy genleri tapdylar. ApiAP2 maşgalasyndan bolan bu genler adamdan çybynlara ýokaşmagy üçin zerur bolan plazmodiýanyň "erkek" we "urkaçy" görnüşleriniň ösüşine gözegçilik edýär diýip, TASS habar berýär.
Bu açyş alymlara plazmodiýanyň adamlardan çybynlara geçiş siklinde päsgelçilik döredýän dermanlary döretmäge mümkinçilik berer.
Barlagçylar plazmodiýanyň 5 müňden gowrak gametosidiniň işjeňligini synladylar we bu prosesde möhüm rol oýnaýan AP2-O2 we AP2-G5 genlerini kesgitlediler. Bu açyş plazmodiýanyň keseliň ýaýramagyny haýalladýan jyns görnüşleriniň döremeginiň öňüni alýan usullary ösdürmäge mümkinçilik berer.
Ysytma, esasanam, Afrikada we Günorta Aziýada giň ýaýran ýokanç keselleriň biri bolmagynda galýar. BSGG-nyň maglumatlaryna görä, her ýyl takmynan 220 million adam bu keselden ejir çekýär we 400-600 müň adam ölýär. Bar bolan bejeriş usullary kem-kemden täsirini ýitirýär, bu bolsa kesele garşy göreşiň täze usullarynyň tapylmagyny talap edýär.


12.12.2025 15:36
5.5k+

Robot-hirurg ilkinji gezek kataraktany aýyrmak boýunça operasiýa geçirdi

Lukmançylyk bilen inženerçiligiň çatrygynda göz hirurgiýasynda uly öwrülişikleri wada berýän düýpli öňe gidişlik boldy: Kaliforniýanyň Los-Anjeles uniwersitetinde (UCLA) işlenip düzülen robot ulgamy dünýäde ilkinji gezek adamda kataraktany aýyrmak boýunça operasiýany üstünlikli geçirdi...

08.12.2025 06:17
4.4k+

Wagta garşy sanjym: ABŞ-da bir kompaniýa immun ulgamyna garramagy haýallatmagy "öwredýär"

Maýamide ýerleşýän we uzak ömür meseleleri bilen meşgullanýan Immorta Bio biotehnologiýa kompaniýasy öz toparynda senolitik immunoterapiýa üçin öz synpynda ilkinji serişde bolan SenoVax dermany üçin patent arzasyny berdi...

07.12.2025 23:54
9k+

Ýumurtga we bagyr iýmeklik Alsgeýmer keseliniň döremek howpuny azaldýar - alymlar

Bedende holiniň ýetmezçiligi beýnä duýdansyz zyýan ýetirip biler. Amerikaly alymlar bu madda baý önümleri, esasanam, ýaşlykda ýeterlik mukdarda iýmegiň beýniniň zeperlenmesini haýalladyp biljekdigini ýüze çykardylar...

26.11.2025 12:04
8.2k+

Lancet: Aşa işlenen önümler adamyň ähli organlaryna diýen ýaly zyýan berýär

"Lancet" lukmançylyk žurnalynda çap edilen birnäçe biologik gözlegler aşa işlenip taýýarlanan iýmitleriň adamyň ähli organlaryna diýen ýaly ýaramaz täsir edip bilýändigini we ikinji görnüşli süýji keseli we beýleki keselleriň döremek howpuny ýokarlandyrýandygyny görkezdi...