Alymlar gadymy Kahokia şäheriniň ýitip gitmeginiň syry baradaky öňki teoriýany ret etdiler

  • 21.07.2024 10:51
  • 10k+

Taryhçylar köp wagtdan bäri gadymy Kahokia şäheriniň ýitip gitmeginiň syryny açmaga synanyşýarlar. Ýüzlerçe ýyllaryň dowamynda ABŞ-nyň Illinoýs ştatynyň häzirki çäginde ýerleşen, 50 000 ilatly bu şäher Amerikanyň iň gülläp ösen ýerlerinden biri bolupdy, ýöne XIV asyryň ortalarynda ýaşaýjylar ony terk etdiler we bilermenler häli-häzire çenli munuň sebäbini doly anyklap bilenok.

ABŞ-nyň Ýer dolandyryş býurosy we Sent-Luisdäki Waşington uniwersiteti tarapyndan geçirilen täze barlag şäheriň pese gaçmagyna guraklygyň sebäp bolandygy baradaky öňki teoriýany ret edýär.
Uly çuňluklardan alnan topragyň nusgalarynyň seljermesi uglerod izotoplarynyň durnukly derejesini görkezdi, bu ýaşaýjylaryň şäherden çykan döwründe hasyl ýetmezçiliginiň bolmandygyna güwä geçýär. Alymlar Kahokianyň ilatynyň gurakçylyk şertlerine gowy uýgunlaşandygyny we olaryň çylşyrymly azyk saklaýyş ulgamlarynyň bolandygyny anykladylar.
Hünärmenler has giň sebitde ekinleriň gögerdilişine düşünmek we gadymy ekinleriň gurakçylyga durnuklylygyny barlamak üçin barlaglary dowam etdirmegi meýilleşdirýärler.
Kahokianyň pese düşmeginiň takyk sebäpleri näbelliligine galýan hem bolsa, barlaglar munuň sosial, ykdysady ýa-da syýasy üýtgeşmeler ýaly, dürli daşarky faktorlar sebäpli kem-kemden ýüze çykan bolmagynyň mümkindigini görkezýär.
Barlagyň netijeleri The Holocene žurnalynda çap edildi.


düýn 17:25
1.8k+

Nanotehnologiýa pudagyndaky patentleriniň sany boýunça Hytaý dünýäde birinji ýerde durýar

2000-nji ýyldan 2025-nji ýyla çenli dünýäde nanotehnologiýa pudagynda 1,07 milliondan gowrak patent hasaba alyndy. Şolaryň 464 müň sanysy Hytaýda hasaba alyndy. Şeýle maglumatlar Pekindäki Nanotehnologiýa forumynda neşir edilen “Hytaýyň nanotehnologiýa senagaty 2025” atly Ak kitapda getirilýär...

04.09.2025 13:09
2k+

Bennu asteroidiniň nusgalarynda Gün ulgamyndan hem gadymy bolan bölekler tapyldy

Alymlar Bennu asteroidiniň nusgalarynda Gün ulgamy emele gelmezden hem ozal ýüze çykan madda bölejiklerini tapdylar. Bu barada Nature Astronomy we Nature Geoscience žurnallarynyň neşirlerindäki makalalarda habar berildi...

03.09.2025 11:53
4.7k+

Alymlar Atlantika ummanynda mega ýertitremeler zolagyny açdylar

Atlantika ummanynda güýçli ýertitremelerine we sunamilere sebäp bolup biljek tektoniki jaýryklar emele gelýär diýip, Nature Geoscience  žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar. Alymlar Portugaliýanyň litosfera plitalaryndaky belli jaýryklardan uzakda ýerleşýändigini, ýöne bu ýurtda ýertitremeleriniň ençeme gezek hasaba alnandygyny ýatlatdylar...

31.08.2025 08:48
9.1k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...