Ýerde ýaşaýşyň döremegine planetanyň magnit meýdanynyň gowşamagy sebäp bolan bolmagy mümkin

  • 07.05.2024 15:37
  • 11k+

Amerikaly alymlar ediakariýa döwründe Ýeriň magnit meýdanynyň gowşamagynyň durmuşyň çalt ösmegi üçin katalizator bolup biljekdigi baradaky täze teoriýany öňe sürdüler. Bu barada "The Nature Communications Earth & Environment" žurnalynda çap edilen makalada aýdylýar diýip, Anadolu gullugy ýazýar.

Jon Tardunonyň ýolbaşçylygyndaky gözlegçiler Braziliýadaky 591 million ýyllyk gaýalardan tapylan gadymy plagioklaza kristallarynyň magnit aýratynlyklaryny seljerdiler. Netijeler bu kristallaryň häzirki basyşdan 30 esse gowşak atmosfera basyşynda emele gelendigini, munuň bolsa şol döwürde Ýeriň magnit meýdanynyň ep-esli gowşak bolandygyny görkezdi.
Alymlaryň bellemegine görä, magnit meýdanynyň bu gowşaşmagy takmynan 26 million ýyl (591-den 565 million ýyl ozal) dowam edipdir we Ýer togalagynda biodürlüligiň ep-esli ýokarlanan ediakariýa döwrüne gabat gelipdir. Ozal muňa atmosferadaky kislorodyň derejesiniň ýokarlanmagy itergi berendir diýip hasaplanýardy.
Täze teoriýa Ýeriň magnit meýdanynyň gowşamagynyň zarýadly bölejikleriň kosmosa zyňylmagyna sebäp bolandygyny, bu bolsa öz gezeginde atmosferada kislorod döretmek üçin zerur himiki reaksiýalary stimulirländigini görkezýär.


şu gün 14:24
3k+

Belgiýada 10 500 ýyl mundan ozal ýaşan aýalyň ýüz keşbi gaýtadan dikeldildi

Gent uniwersitetiniň alymlary hudožnikler bilen bilelikde häzirki Belgiýanyň çäginde, takmynan, 10 500 ýyl mundan ozal – mezolit eýýamynda ýaşan aýalyň ýüz keşbini gaýtadan dikeltdi. Onuň galyndylary 35 ýyldan gowrak wagt ozal Dinantyň golaýyndaky Margo gowagynda tapyldy...

düýn 11:20
8.3k+

Alymlar ilkinji gezek haýal ýertitremesini ýazgy etdiler

Alymlar ilkinji gezek Ýaponiýanyň kenaryndaky suwasty çat açan zolagynda haýal ýertitremesini hasaba aldylar. Ostindäki Tehas uniwersitetiniň barlagçylary tarapyndan geçirilen barlaglar ýertitremeleriniň sunamini emele getirýänligi bilen belli umman çat açmasynyň uzaboýuna nädip ýaýraýandygyny görkezdi...

01.07.2025 20:25
7.2k+

Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýaş alymlary Malaýziýada geçirilen “Borneo Halkara innowasiýa we döredijilikli pikir bäsleşigine” (BIICC 2025) gatnaşyp, ýokary sylaglara mynasyp boldular...

01.07.2025 19:25
6.4k+

Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar

Alymlar Kanadada ýaşy, takmynan, 4,16 mlrd ýyl bolan dag jynslaryny tapdylar. Bu gaýalar häzirki wagta çenli ýüze çykarylan Ýerdäki iň gadymy dag jynslary bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Olar Kwebekdäki Gudzon aýlagynyň kenaryndaky Nuwwuagittuk ýaşyldaş guşagyndan tapyldy...