Ýerde ýaşaýşyň döremegine planetanyň magnit meýdanynyň gowşamagy sebäp bolan bolmagy mümkin

  • 07.05.2024 15:37
  • 11k+
Ýerde ýaşaýşyň döremegine planetanyň magnit meýdanynyň gowşamagy sebäp bolan bolmagy mümkin

Amerikaly alymlar ediakariýa döwründe Ýeriň magnit meýdanynyň gowşamagynyň durmuşyň çalt ösmegi üçin katalizator bolup biljekdigi baradaky täze teoriýany öňe sürdüler. Bu barada "The Nature Communications Earth & Environment" žurnalynda çap edilen makalada aýdylýar diýip, Anadolu gullugy ýazýar.

Jon Tardunonyň ýolbaşçylygyndaky gözlegçiler Braziliýadaky 591 million ýyllyk gaýalardan tapylan gadymy plagioklaza kristallarynyň magnit aýratynlyklaryny seljerdiler. Netijeler bu kristallaryň häzirki basyşdan 30 esse gowşak atmosfera basyşynda emele gelendigini, munuň bolsa şol döwürde Ýeriň magnit meýdanynyň ep-esli gowşak bolandygyny görkezdi.
Alymlaryň bellemegine görä, magnit meýdanynyň bu gowşaşmagy takmynan 26 million ýyl (591-den 565 million ýyl ozal) dowam edipdir we Ýer togalagynda biodürlüligiň ep-esli ýokarlanan ediakariýa döwrüne gabat gelipdir. Ozal muňa atmosferadaky kislorodyň derejesiniň ýokarlanmagy itergi berendir diýip hasaplanýardy.
Täze teoriýa Ýeriň magnit meýdanynyň gowşamagynyň zarýadly bölejikleriň kosmosa zyňylmagyna sebäp bolandygyny, bu bolsa öz gezeginde atmosferada kislorod döretmek üçin zerur himiki reaksiýalary stimulirländigini görkezýär.


şu gün 00:10
780

Alymlar aşa dykyz, superýerli, köp planetaly ulgamy tapdylar

Halkara alymlar topary täze köp planetaly ulgamy ýüze çykardylar we oňa K2-360 diýip at berdiler. Ol Ýerden takmynan 750 ýagtylyk ýylynda ýerleşýär. Ulgamda Güne meňzeş ýyldyzy aýlaýan iki sany planeta bar. Gözlegiň...

20.11.2024 12:17
3.1k+

NASA bilen Microsoft-yň Earth Copilot boty planetamyz baradaky ylmy maglumatlara düşünmegi aňsatlaşdyrar

NASA we Microsoft kompaniýasy NASA-nyň geografik giňişlikler baradaky maglumatlaryny seljermek we ýönekeýleşdirmek üçin niýetlenen Earth Copilot emeli aň botuny hödürlediler. Başlangyç ylmy maglumatlaryň giň köpçülige...

20.11.2024 11:46
1.8k+

Alymlar Plutony we Harony öwrenmeklige 50 ýyl sarp etmäge taýyn. “Persefona” missiýasy

Barlagçylar topary Plutonyň ulgamyny öwrenmek üçin “Persefona” missiýasyny teklip etdiler. Onuň dowamlylygy 50 ýyla çenli bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Şeýle missiýa 2015-nji ýylda karlik planetasy...

19.11.2024 14:15
6.8k+

Stol çekmesinde ýatdan çykarylan meteorit alymlara Marsdaky buzlaryň eremeginiň syryny çözmäge kömek etdi

Perdýu uniwersitetiniň (PU) amerikan alymlary planetanyň sowamagyndan milliardlarça ýyl soň, Marsda köp ýyllyk buzlaryň eremeginiň sebäbini tapdylar. Gözlegçiler 700 million ýyldan gowrak köne mars meteoritinde...