Derweze krateri ýanmagyny bes edip biler: metan zyňyndylaryny azaltmagyň usuly tapyldy

  • 16.04.2024 12:50
  • 32k+

“Garagumuň ýalkymy” diýlip atlandyrylýan 60 ýyldan gowrak wagt bäri ýanýan Derweze krateri metan zyňyndylarynyň çeşmesi bolmagyny bes edip biler. “Türkmengaz” döwlet konserniniň Tebigy gaz ylmy-barlag institutynyň hünärmenleri kraterde gazyň ýanmagyny ep-esli azaltmaga, geljekde bolsa bütinleý saklamaga mümkinçilik berjek usuly hödürlediler.

Bu meselä “Turkmen Energy” habarlar daýjestinde neşir edilen makala bagyşlanýar diýip, ORIENT habar berýär.
Usulyň düýp özeni krateriň aşagyndaky ähli öndümli gatlaklary ýüze çykarjak täze guýyny burawlamakdan ybarat. Bu gazy kraterden guýa gönükdirmäge, ol ýerden hem onuň gazylyp alynmagyna we biderek ýere ýakylman ulanylmagyna mümkinçilik berer.
Usulyň netijeliligi hemra suratlarynyň maglumatlary bilen tassyklanýar. Olar golaýdaky guýulardan gaz çykarylanda, 2023-nji ýylyň sentýabr aýyndan 2024-nji ýylyň fewral aýyna çenli döwürde ýanmanyň ep-esli azalandygyny görkezýär.
Hödürlenen usul diňe bir ekologiýa taýdan arassa bolman, eýsem ykdysady taýdan bähbitlidir. Ol Türkmenistana gymmatly tebigy baýlygy saklamaga we bug gazlarynyň atmosfera zyňyndylaryny azaltmaga mümkinçilik berer.
Belläp geçsek, gaz ýataklarynyň özleşdirilmegi yzygiderli tehnologiýa we strategiýa kämilligini talap edýän çylşyrymly prosesdir. Türkmenistan bu meseläni çözmegiň üstünde işjeň işleýär we hödürlenen usul bug gazlarynyň “nol zyňyndylaryna” tarap möhüm ädimleriň biri hasaplanýar.
Parižde geçiriljek TEIF 2024 forumynda dünýä belli hünärmenleriň uglewodorod ýataklary özleşdirilende metan we ugurdaş gazlaryň zyňyndylaryny azaltmak meselesine öz garaýyşlaryny we çözgütlerini hödürlemegine garaşylýar.


düýn 11:53
3.9k+

Alymlar Atlantika ummanynda mega ýertitremeler zolagyny açdylar

Atlantika ummanynda güýçli ýertitremelerine we sunamilere sebäp bolup biljek tektoniki jaýryklar emele gelýär diýip, Nature Geoscience  žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar. Alymlar Portugaliýanyň litosfera plitalaryndaky belli jaýryklardan uzakda ýerleşýändigini, ýöne bu ýurtda ýertitremeleriniň ençeme gezek hasaba alnandygyny ýatlatdylar...

31.08.2025 08:48
8.9k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

26.08.2025 13:37
9.7k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
5.2k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...