Derweze krateri ýanmagyny bes edip biler: metan zyňyndylaryny azaltmagyň usuly tapyldy

  • 16.04.2024 12:50
  • 32k+

“Garagumuň ýalkymy” diýlip atlandyrylýan 60 ýyldan gowrak wagt bäri ýanýan Derweze krateri metan zyňyndylarynyň çeşmesi bolmagyny bes edip biler. “Türkmengaz” döwlet konserniniň Tebigy gaz ylmy-barlag institutynyň hünärmenleri kraterde gazyň ýanmagyny ep-esli azaltmaga, geljekde bolsa bütinleý saklamaga mümkinçilik berjek usuly hödürlediler.

Bu meselä “Turkmen Energy” habarlar daýjestinde neşir edilen makala bagyşlanýar diýip, ORIENT habar berýär.
Usulyň düýp özeni krateriň aşagyndaky ähli öndümli gatlaklary ýüze çykarjak täze guýyny burawlamakdan ybarat. Bu gazy kraterden guýa gönükdirmäge, ol ýerden hem onuň gazylyp alynmagyna we biderek ýere ýakylman ulanylmagyna mümkinçilik berer.
Usulyň netijeliligi hemra suratlarynyň maglumatlary bilen tassyklanýar. Olar golaýdaky guýulardan gaz çykarylanda, 2023-nji ýylyň sentýabr aýyndan 2024-nji ýylyň fewral aýyna çenli döwürde ýanmanyň ep-esli azalandygyny görkezýär.
Hödürlenen usul diňe bir ekologiýa taýdan arassa bolman, eýsem ykdysady taýdan bähbitlidir. Ol Türkmenistana gymmatly tebigy baýlygy saklamaga we bug gazlarynyň atmosfera zyňyndylaryny azaltmaga mümkinçilik berer.
Belläp geçsek, gaz ýataklarynyň özleşdirilmegi yzygiderli tehnologiýa we strategiýa kämilligini talap edýän çylşyrymly prosesdir. Türkmenistan bu meseläni çözmegiň üstünde işjeň işleýär we hödürlenen usul bug gazlarynyň “nol zyňyndylaryna” tarap möhüm ädimleriň biri hasaplanýar.
Parižde geçiriljek TEIF 2024 forumynda dünýä belli hünärmenleriň uglewodorod ýataklary özleşdirilende metan we ugurdaş gazlaryň zyňyndylaryny azaltmak meselesine öz garaýyşlaryny we çözgütlerini hödürlemegine garaşylýar.


26.07.2025 18:29
8.7k+

Alymlar Stounhenj daşlaryny adamlaryň daşandygyny tassykladylar

Aberistuit uniwersitetiniň ylmy gözlegçileri Stounhenji emele getirýän daşlaryň bäş müň ýyldan gowrak ozal adamlar tarapyndan daşalandygyny subut etdi. Bu barada geçirilen ylmy barlaga salgylanyp, Daily Mail habar berýär...

24.07.2025 10:31
3.1k+

Perm ülkesinde Ýerdäki iň gadymylara degişli jandarlaryň yzlary tapyldy

Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...

22.07.2025 12:35
7.3k+

Awstriýaly alymlar mikroplastik bilen öýkende howply täze döremäniň arasynda baglanyşyk tapdylar

Awstriýadaky Wena lukmançylyk uniwersitetiniň alymlary mikroplastigi we nanoplastigi demiňe dartmagyň öýkeniň öýjüklerinde kanserogeneziň irki döwürleri bilen baglanyşykly howply üýtgeşmelere getirip biljekdigini anykladylar...

22.07.2025 12:28
5.2k+

Haýwanlar bilen ösümlikleriň aragatnaşygyň ilkinji ylmy delilleri peýda boldy

Tel-Awiw uniwersitetiniň barlagçylary ösümlikler bilen haýwanlaryň arasyndaky özara akustiki aragatnaşygy hasaba aldylar. Ösümlikler öz ýagdaýyny aňladýan sesleri çykarýarlar, haýwanlar bolsa jogap hökmünde özlerini alyp barşyny üýtgedýärler diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy habar berýär...