Dünýäde iň takyk sagat döredildi: ol 39,15 milliard ýyldan 1 sekunt ýalňyşlyga ýol berýär

  • 05.04.2024 15:31
  • 20k+

ABŞ-nyň Boulder şäherindäki Kolorado uniwersitetiniň alymlary 39,15 milliard ýylda bir sekunt ýitirýän sagat döretmek bilen, öňki rekordyny täzelediler diýip, Arxiv-iň gözlegine salgylanýan New Scientist ýazýar.

Sagat bir ölçegli gözenekde gulplanan 40 000 stronsiýa atom ulanylýan, optiki gözenekdäki gurluşdyr. Ol absolýut noldan ujypsyzja ýokary geçýän temperaturada işleýärler. Bu sagadyň “jykgyldysy” atomdaky elektronlaryň energiýa derejeleriniň arasyndaky geçişdir.
Bu sagatdaky ýalňyşlygyň näderejede ujypsyzjadygyna düşünmek üçin 39,15 milliard ýylyň 13,8 milliard ýyllyk ýaşy bolan Älemiň barlygyndan, takmynan, üç esse köpdügini bellemek gerek.
Bu sagat atom sagadynyň ornuny tutup, ol sekundyň täze kesgitlemesiniň esasynda ýatar diýlip garaşylýar.
Rekord takyklygyndan başga-da, täze sagat relýatiwistik täsirlere ýokary derejede duýgurdyr. Bu ony agyrlyk güýjüni takyk ölçemek, otnositelligiň  umumy teoriýasyny barlamak we netijede garaňky materiýany öwrenmek üçin iň oňat gural edýär.


düýn 13:20
2.9k+

Fizikler eliňde ody saklamaga mümkinçilik berýän dury materialy oýlap tapdylar

Boulderdäki Kolorado uniwersitetiniň fizikleri binalary ýylatmagyň usullaryna düýpli täsir edip biljek MOCHI diýlip atlandyrylýan dury ýylylyk izolýasiýa materialyny döretdiler. Bu özboluşly oýlap tapyş barada Science žurnalynda habar berildi...

17.12.2025 11:16
2.5k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

17.12.2025 11:12
4.2k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.8k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...