Alymlar ilkinji gezek Aý tozanyndan ybarat toprakda nohut ösdürip ýetişdirmegi başardylar

  • 03.02.2024 16:38
  • 9.4k+
Alymlar ilkinji gezek Aý tozanyndan ybarat toprakda nohut ösdürip ýetişdirmegi başardylar

Tehasyň A&M uniwersitetiniň (TAMU) amerikaly alymlary ilkinji gezek dörtden üç bölegi regolitden – Aý tozanyndan ybarat toprakda nohut ösdürip ýetişdirmegi başardylar. Barlag işleri ylmy edaranyň resmi web sahypasynda ýerleşdirildi.

«Aýda Ýerdäki ýaly toprak ýok. Planetamyzda toprak ösümlikleriň ösmegini goldaýan ýokumly maddalar we mikroorganizmler bilen doldurylan organiki materiallary öz içine alýar. Aýda olaryň hiçisi ýok. Muny dartyş güýjüniň peselmegi, radiasiýa we toksinler ýaly beýleki meseleler hasam kynlaşdyrýar» diýip, ylmy işiň awtory, TAMU-nyň aspiranty Jessika Etkin aýtdy.

Etkin we onuň kärdeşleri topragy dikeltmegiň mehanizmlerinden peýdalanyp, Aýyň tozanyna hasyllylyk häsiýetlerini bermek üçin peýdaly kömelekleriň we biogumusyň özara täsirini ulandylar.
Bu goşundylar zäherli hapalaýjylary izolirläp, topragyň gurluşyny gowulaşdyrdy hem-de ondaky ösümlikleri ýaşaýşa has ukyply we çydamly etmegi başardy. Toprak kömelekleri toksinleri izolýasiýa edýär, zyýanly maddalar kök ulgamy arkaly ekinlere girmezden ozal duzaga düşýär.
Biokompost gurçuklaryň möhüm işjeňliginiň netijesinde emele gelýär. Alymlaryň pikiriçe, Aýa gurçuklaryň käbir görnüşleri iberilip bilner, bu oňurgasyzlar kosmonawtlaryň biologiki galyndylaryny dökün hökmünde gaýtadan işlemäge kömek ederler.
Ýer ýüzünde nohut, takmynan, 100 günde ösüp ýetişýär. Aý tozany garylan toprakda ösümliklere ýetişmek üçin 120 gün gerek boldy.
Alymlar bu synaglaryň geljekdäki Aý missiýalaryna gatnaşyjylaryň özlerini belokly iýmitler bilen üpjün etmegine we Ýerden getirilýän zatlara az derejede garaşly bolmagyna kömek etjekdigine ynanýarlar.


şu gün 00:10
465

Alymlar aşa dykyz, superýerli, köp planetaly ulgamy tapdylar

Halkara alymlar topary täze köp planetaly ulgamy ýüze çykardylar we oňa K2-360 diýip at berdiler. Ol Ýerden takmynan 750 ýagtylyk ýylynda ýerleşýär. Ulgamda Güne meňzeş ýyldyzy aýlaýan iki sany planeta bar. Gözlegiň...

20.11.2024 11:46
1.8k+

Alymlar Plutony we Harony öwrenmeklige 50 ýyl sarp etmäge taýyn. “Persefona” missiýasy

Barlagçylar topary Plutonyň ulgamyny öwrenmek üçin “Persefona” missiýasyny teklip etdiler. Onuň dowamlylygy 50 ýyla çenli bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Şeýle missiýa 2015-nji ýylda karlik planetasy...

20.11.2024 11:39
1.7k+

Hytaý “Chang'e-8” missiýasynyň jikme-jikliklerini mälim etdi. Onda 6 tekerli Aý roweri we gumanoid apparat bolar

Hytaý 2028-nji ýylda başlamak meýilleşdirilýän “Chang'e-8” missiýasynyň işlenip taýýarlanylyşy baradaky jikme-jiklikleri paýlaşdy. Onuň esasy wezipesi Aý çeşmelerini ulanmak bilen baglanyşykly tehnologiýalary synagdan...

19.11.2024 14:15
6.8k+

Stol çekmesinde ýatdan çykarylan meteorit alymlara Marsdaky buzlaryň eremeginiň syryny çözmäge kömek etdi

Perdýu uniwersitetiniň (PU) amerikan alymlary planetanyň sowamagyndan milliardlarça ýyl soň, Marsda köp ýyllyk buzlaryň eremeginiň sebäbini tapdylar. Gözlegçiler 700 million ýyldan gowrak köne mars meteoritinde...