Emeli aň mikroplastigiň topraga ýetirýän täsirine baha berdi

  • 06.01.2024 11:48
  • 5.5k+

Plastik galyndylary barha global ekologiýa meselesine öwrülýär. Tebigy gurşawda önümler mikroplastiklere – tutuş dünýä boýunça ekoulgamy hapalaýan ululygy 5 mm-den kiçi bölejiklere bölünýär. Mikroplastigiň birneme täze hadysadygy üçin, onuň tebigata täsiriniň netijeleri heniz doly derejede öwrenilenok diýip, MIR 24 belleýär.

Halkara alymlar topary mikroplastigiň topraga nähili zyýan ýetirip biljekdigine baha berdiler. Şol bir wagtyň özünde olar maşyn biliminiň algoritmlerini ulandylar.
Netijeler mikroplastigiň ululygynyň, şekiliniň we mukdarynyň topragyň häsiýetini ep-esli üýtgedýändigini görkezdi. Esasy faktor bölejikleriň ululygy bolup çykdy. Gözlegiň dowamynda topragyň himiki düzüminde düýpli üýtgeşmeleriň bardygy ýüze çykaryldy.
Mundan başga-da, ösümlikler mikroplastigi özüne siňdirip bilýärler. Şeýlelik bilen, bölejikler iýmit zynjyrlaryna birleşip, adam organizmine düşüp bilýärler diýip, Environmental Pollution habar berýär.
Alymlar topragyň plastik bilen hapalanmagynyň “daşky gurşaw we saglyk bilen bagly çynlakaý meselelere” getirýändigi baradaky netijä geldiler. Şeýle-de bolsa, täze tehnologiýalaryň ulanylmagy ekologiýa meselelerini çözmegiň ýollaryny görkezip biler. Alymlar geljekki nesiller üçin ekologiýa taýdan arassa dünýäni döretmek üçin plastik galyndylary dolandyrmakda “esasly çözgütleri” kabul etmäge çagyrýarlar.


şu gün 12:40
494

Şweýsariýaly inženerler jansyz langustinleriň gabyklaryndan robot ýasadylar

Lozanna Federal Politehniki mekdebiniň (EPFL) ýanyndaky CREATE laboratoriýasynyň inženerleri öli langustinleriň ekzoskeletlerini esas hökmünde ulanyp, biogibrid robotlaryny işläp düzdüler. Berk hitinden ybarat bolan bu organiki gurluşlar biologik berkligi we bogun membranalarynyň çeýeligini özünde jemleýän täsin gurluşlary döretmäge mümkinçilik berdi...

şu gün 11:56
704

Britaniýaly alymlar elektromagnit päsgelçilikleriniň 99,97%-ini bökdeýän dury plýonkany oýlap tapdylar

Glazgo uniwersitetiniň alymlary elektromagnit şöhlelenmesiniň 99,97%-den gowragyny yzyna serpikdirip bilýän örän inçe, çeýe we dury nanoplýonkany oýlap tapdylar. Bu material Wi-Fi we 5G signallarynyň täsir edýän şertlerinde geýilýän sensorlaryň, lukmançylyk enjamlarynyň we çeýe displeýleriň bökdençsiz işlemegini üpjün etmek üçin niýetlenendir...

şu gün 11:06
742

Alymlar ýaldyrawuk tomzaklaryň aragatnaşyk ýörelgesinden peýdalanyp, ýerden daşardaky aňy gözlemegi teklip etdiler

Arizona ştatynyň uniwersitetiniň alymlary ýerden daşary aňy gözlemek üçin täze strategiýany hödürlediler. Ol biologik aragatnaşyk ýörelgelerine we pulsarlary (neýtron ýyldyzlaryny) fon hökmünde ulanmaga esaslanýar...

şu gün 11:00
577

Alymlar beýnä ünsüni jemlemäge kömek edýän gen tapdylar

Rokfeller institutynyň alymlary Nature Neuroscience žurnalynda ünsüň tebigatyna bagyşlanan ylmy işlerini çap etdiler. Gözlegler ünsi jemlemek ukybynyň diňe bir beýnidäki peýdaly signallaryň güýçlenmegine däl, eýsem "fon" işjeňliginiň (beýnidäki artykmaç sesleriň) peselmegine-de baglydygyny görkezýär...