Lukmançylyk boýunça Nobel baýragynyň eýeleri belli boldy

  • 02.10.2023 17:52
  • 15k+

2022-nji ýylyň Fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragy wengriýaly alym Katalin Kariko we amerikaly Drýu Waýsmana berildi. Bu barada Stokgolmyň Karolinska institutynyň Nobel komiteti yglan etdi diýip, TASS habar berýär.

Alymlar “COVID-19-a garşy netijeli mRNK sanjymlaryny işläp taýýarlamaga mümkinçilik beren nuklein kislotalarynyň esaslaryny üýtgetmek ugrundaky açyşlary üçin” bu baýragyň eýeleri boldular.

“Iki Nobel baýragynyň eýeleriniň açyşlary 2020-nji ýylyň başynda başlanan pandemiýa döwründe COVID-19-a garşy netijeli mRNK sanjymlaryny işläp taýýarlamakda möhüm rol oýnady. Olaryň mRNK-nyň immun ulgamymyz bilen özara gatnaşygy baradaky düşünjämizi düýpgöter üýtgeden açyşlary adam saglygy üçin iň uly howplaryň biriniň dowam edýän döwri sanjymlaryň işlenip taýýarlanylyşynyň görlüp-eşidilmedik ýagdaýda çaltlaşdyrylmagyna ýardam etdi” – diýip, Nobel komiteti metbugat relizinde belleýär.

Komitetiň hünärmenleriniň belleýşi ýaly, “mRNK sanjymlarynyň taýýarlanyş tizligi beýleki ýokanç kesellere garşy sanjymlar üçin hem täze platformany ulanmaga ýol açýar. Geljekde bu tehnologiýa terapewtik beloklary ýetirmek we käbir rak kesellerini bejermek üçin ulanylyp bilner”.

“Dürli metodologiýalara esaslanýan SARS-CoV-2-ä garşy başga-da birnäçe sanjymlar hem çalt ornaşdyryldy we umuman alanyňda, tutuş dünýäde 13 milliarddan gowrak COVID-19-a garşy sanjym dozasy goýberildi. Sanjymlar millionlarça adam janyny halas edip we köp adamlarda agyr keselleriň öňüni alyp, jemgyýetiň açylmagyna we kadaly şertlere gaýdyp gelmegine mümkinçilik berdiler” – diýip, şwesiýaly hünärmenler belleýär.


20.10.2025 11:21
12k+

Adamyň garramagy jyns taýdan ýetişenden soň başlanýar — nemes alymlarynyň täze açyşy

Nemes alymlary adam bedeniniň garrymagynyň ribosom DNK (rDNT) bilen baglydygyny ýüze çykardylar. Bu DNK bölegi öýjükleriň ýaşamagy üçin zerur bolup, olaryň işjeňligini üpjün edýär. Barlagyň netijeleri Aging-US žurnalynyň sahypasynda çap edildi...

20.10.2025 11:16
2.6k+

Täze doglan çagalarda diabetiň täze görnüşi anyklandy

Alymlar täze doglan çagalarda diabetiň öň mälim bolmadyk görnüşini ýüze çykardylar. Ol TMEM167A atly geniň mutasiýasy bilen baglydyr. Journal of Clinical Investigation (JCI) žurnalynyň habaryna görä, bu mutasiýa insulin öndürýän aşgazanasty mäziniň β- öýjükleriniň işini bozýar we olaryň heläk bolmagyna getirýär...

12.10.2025 22:39
2k+

AstraZeneca-nyň taýýarlan täze derman serişdesi durnukly gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltdi

AstraZeneca farmasewtika kompaniýasy täze taýýarlan baxdrostat atly eksperimental serişdesiniň soňky kliniki synaglardan üstünlikli geçendigini we bejermesi kyn gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltmäge kömek edendigini mälim etdi...

11.10.2025 18:25
12k+

Aşgabatda, Tejende we Daşoguzda täze saglygy goraýyş desgalarynyň düýbi tutuldy

Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli Türkmenistanda saglygy goraýyş ulgamynyň köpugurly düzüminiň üstüni ýetirjek döwrebap lukmançylyk desgalarynyň düýbüni tutmak dabaralary boldy. Aşgabadyň günorta künjeginde baýramçylyk ýagdaýy emele geldi...