ABŞ-da suwlary arassalamak üçin «janly» material döredildi

  • 12.09.2023 15:01
  • 8.2k+

Kaliforniýanyň San-Diýego uniwersitetiniň alymlary suwy hapalaýjylardan arassalap biljek täze material taýýarladylar. Ol 3D usulynda çap edilen gurluşdyr.

Materialyň esasyny alginat – deňiz suwotylaryndan alnan tebigy polimer düzýär. Ol gel ýagdaýyna gelýänçä nemlendirilip, fotosintezirleýän sianobakteriýalar bilen garyldy.
Bakteriýalar organiki hapalaýjylary zyýansyz molekulalara öwürýän lakkaza fermentini bölüp çykarmak üçin genetiki taýdan üýtgedildi. Şeýle hem olar teofillin molekulasy (çaýyň we şokoladyň düzüminde bar) bilen gatnaşyga girenlerinde öz-özüni ýok edip bilýärler. Bu häsiýet arassalamak işleri tamamlanandan soňra suwy bakteriýalardan arassalamaga mümkinçilik berýär.
Alymlar polimer materialyň biologiki ulgam bilen birleşmeginiň, gyjyndyryjlara adaty sintetiki maddalar üçin elýeterli bolmadyk usullarda reaksiýa berýän «janly» material döretmäge mümkinçilik döredendigini aýtdylar.
Synaglar iň amatly görnüşiň tor şekilli gurluşydygyny görkezdi. Ol bakteriýalaryň işjeňligini saklamak üçin iň amatlysydyr. Mundan başga-da, bu şekilde sianobakteriýalaryň köpüsi materialyň üstünde ýerleşýär we ýokumly maddalara, gazlara we ýagtylyga elýeterlilik alýar diýip, «Nature Communications» habar berýär.


düýn 19:18
2.4k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7.2k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

15.12.2025 15:06
3.9k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

15.12.2025 08:34
1.4k+

ABŞ-da gatanda CO₂-ni siňdirýän beton işlenip düzüldi

Massaçusetsdäki Wuster Politehniki Institutynyň (WPI) alymlary Fermentatiw Gurluşlyk Materialy (ESM) diýlip atlandyrylýan innowasion gurluşyk materialyny işläp düzdüler. Onuň esasy aýratynlygy uglerod-negatiw bolmagydyr: gatama prosesinde ol kömürturşy gazyny çykarman, tersine, atmosferadan kömürturşy gazyny işjeň özüne siňdirýär...