ABŞ-da suwlary arassalamak üçin «janly» material döredildi

  • 12.09.2023 15:01
  • 8.2k+

Kaliforniýanyň San-Diýego uniwersitetiniň alymlary suwy hapalaýjylardan arassalap biljek täze material taýýarladylar. Ol 3D usulynda çap edilen gurluşdyr.

Materialyň esasyny alginat – deňiz suwotylaryndan alnan tebigy polimer düzýär. Ol gel ýagdaýyna gelýänçä nemlendirilip, fotosintezirleýän sianobakteriýalar bilen garyldy.
Bakteriýalar organiki hapalaýjylary zyýansyz molekulalara öwürýän lakkaza fermentini bölüp çykarmak üçin genetiki taýdan üýtgedildi. Şeýle hem olar teofillin molekulasy (çaýyň we şokoladyň düzüminde bar) bilen gatnaşyga girenlerinde öz-özüni ýok edip bilýärler. Bu häsiýet arassalamak işleri tamamlanandan soňra suwy bakteriýalardan arassalamaga mümkinçilik berýär.
Alymlar polimer materialyň biologiki ulgam bilen birleşmeginiň, gyjyndyryjlara adaty sintetiki maddalar üçin elýeterli bolmadyk usullarda reaksiýa berýän «janly» material döretmäge mümkinçilik döredendigini aýtdylar.
Synaglar iň amatly görnüşiň tor şekilli gurluşydygyny görkezdi. Ol bakteriýalaryň işjeňligini saklamak üçin iň amatlysydyr. Mundan başga-da, bu şekilde sianobakteriýalaryň köpüsi materialyň üstünde ýerleşýär we ýokumly maddalara, gazlara we ýagtylyga elýeterlilik alýar diýip, «Nature Communications» habar berýär.


düýn 14:28
1.6k+

Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar...

16.07.2025 06:27
4.6k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

16.07.2025 06:16
2.5k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...

14.07.2025 17:12
7.8k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...