Amazon tokaýlary El Ninýo hadysasy sebäpli uglerod saklamagyny bes etdiler

  • 06.09.2023 12:28
  • 13k+

Halkara klimatologlar topary gözleg geçirip, soňky ýyllarda El-Ninýo klimat hadysasynyň güýçlenmeginiň 2015-2016-njy ýyllarda Amazon tokaýlarynyň güýçli guraklyk sebäpli uglerod saklamagy bes etmegine sebäp boldy diýen netijä geldi. Alymlaryň işi Nature Climate Change žurnalynda çap edildi.

El Ninýo Ýuwaş ummanyň ekwator böleginiň adatdakysyndan 3° C-e çenli ýylamagyna sebäp bolýan howa hadysasydyr. El Ninýodan başga-da, ummanda, tersine, temperaturanyň peselmegi bilen bagly proses hem bar, oňa  La Ninýa diýilýär. Her iki-ýedi ýyldan olar biri-birini çalyşýarlar we howa-da ep-esli täsirini ýetirýärler - guraklyk, suw joşmalary ýa-da hasylsyzlyk ýaly dürli tebigy betbagtçylyklara sebäp bolup bilýärler.
Alymlar Amazon tokaýlarynyň ýagdaýyna gözegçilik etmekde 30 ýyldan gowrak wagt bäri toplanan maglumatlary seljerenlerinde şuňa meňzeş bir zady tapdylar. 2015-2016-njy ýyllarda El Ninýo işjeň döwürde bolup, 0,5° C-den gowrak öwrenilen 123 tokaý sebitiniň 119-synda temperaturanyň ýokarlanmagyna sebäp boldy. Şeýle hem 99 tokaý sebitinde guraklyk boldy.
Netijede awtorlar ýakyn onýyllyklarda El-Ninýonyň Günorta Amerikanyň howasyna edýän täsiriniň diňe artjakdygyny bellediler.


01.07.2025 17:09
7.2k+

Ýewropany yssy gurşap aldy: Birnäçe ýurtda howa howpunyň iň ýokary derejesi yglan edildi

30-njy iýunda Ýewropada aşa yssy howa boldy, temperaturanyň mundan beýläk hem ýokarlanmagyna garaşylýar. Ispaniýada, Portugaliýada, Italiýada, Fransiýada, Germaniýada we Beýik Britaniýada howa duýduryşlary yglan edildi...

01.07.2025 13:52
1.9k+

Türkmenistanda “Ýaş tebigatçy: ýaşyl dünýä, abadan geljek” atly döredijilik bäsleşigi yglan edildi

“Watan” gazetiniň redaksiýasy hem-de “Ýaş tebigatçy” jemgyýetçilik guramasy bilelikde mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 34 ýyllygy mynasybetli eziz Diýarymyzda tebigatyň gözelliklerini gorap saklamak, onuň baýlyklaryndan...

28.06.2025 11:09
6.3k+

Guşlaryň 500-den gowrak görnüşine ýakyn 100 ýylda ýok bolmak howpy abanýar

Geljek ýüz ýylda dünýäde guşlaryň 500-den gowrak görnüşi ýitip biler. Beýik Britaniýanyň Reding uniwersitetiniň alymlary şeýle netijä geldiler diýip, Nature Ecology and Evolution žurnalynda çap edilen makala salgylanýan The Guardian habar berýär...

22.06.2025 11:53
11k+

Ueddell düwlenleriniň populýasiýasy deňiz buzunyň eremegi sebäpli iki esseden gowrak azaldy

Antarktikadaky Ueddell düwlenleriniň populýasiýasy 1977-nji ýyldan bäri 54% azaldy. Bu barada Global Change Biology žurnalyndaky gözlege salgylanyp, The Guardian habar berýär. Gözegçilik 1970-nji ýyllardan bäri subantarktika sebitinde, aýratynam, Signýu adasynda deňiz süýdemdirijileriniň sanyny öwrenýän Britaniýanyň antarktika gullugynyň (BAS) hünärmenleri tarapyndan geçirildi...