Iň hapa howaly ýurtlaryň haýsylardygy aýdyldy

  • 04.09.2023 15:32
  • 44k+

Çikago uniwersitetiniň Energetika syýasaty institutynyň (EPIC) gözlegçileri iň hapa howaly ýurtlaryň sanawyny çap etdi. Aziýa we Afrika ýurtlary anti-reýtingde öňde bolmaklaryny dowam etdirýärler.

Howanyň hiliniň ýyllyk görkezijisinden (AQLI) çen alsaň, Bangladeşde, Hindistanda, Pakistanda, Hytaýda, Nigeriýada we Indoneziýada ýaşaýan adamlaryň janynyň we saglygynyň howp astyndadygy görünýär.
Hünärmenler, atmosferadaky PM 2,5 toz bölejikleriniň konsentrasiýasyna baha bermek bilen, şeýle netijä geldiler.
Gözlegçileriň bellemegine görä, Günorta Aziýada PM2,5-iň derejesi 2013-nji ýyldan bäri, takmynan, 10% ýokarlanypdyr – şunuň bilen bagly sebitde adam ömrüniň ortaça uzaklygy, takmynan, bäş ýyl kemeldi.
Merkezi we Günbatar Afrikada energiýanyň sarp edilişiniň artmagy bilen, howanyň gaty bölejikler bilen hapalanmasy, AIW/AIDS ýa-da gyzzyrma kimin, adamlar üçin çynlakaý howpa öwrüldi diýip, bilermenler belleýärler.


15.12.2025 11:34
5.8k+

Afrika pingwinleriniň sany 95% azaldy: 2036-njy ýyla çenli olar ýok bolup biler

Afrikadaky pingwinleriň ýeke-täk görnüşi Günorta Afrikanyň kenarýaka suwlarynda balyklaryň düýpli azalmagy sebäpli ýok bolmagyň bärsine bardy. Häzirki ýagdaý saklansa, bu görnüş 2036-njy ýyla çenli ýok bolup biler...

23.11.2025 20:39
4.4k+

Amazonka we äpet derýalar: Planetanyň iň uly 30 sany suw arteriýasy atlandyryldy

Derýalar biziň planetamyzyň arteriýalary bolup, olar süýji suwy yklymlara daşaýar we tutuş ekoulgamlary kemala getirýär. Hünärmenler dünýäniň iň kuwwatly 30 sany derýasyny ortaça akym tizligine görä tertipleýän täze infografika döretdiler...

20.11.2025 11:14
3k+

Belgiýada kömelekden gaplamalar öndürilip başlandy

Brýusselde kömelek damarlaryndan (miseliýden) gaplama öndürýän Permafungi fabrigi işläp başlady. Bu "miko-material" doly dargap bilýär we polietileniň hem-de plastigiň beýleki görnüşleriniň ornuna ulanmak üçin işlenip taýýarlanýar...

23.10.2025 09:57
7.2k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...