Iň hapa howaly ýurtlaryň haýsylardygy aýdyldy

  • 04.09.2023 15:32
  • 44k+

Çikago uniwersitetiniň Energetika syýasaty institutynyň (EPIC) gözlegçileri iň hapa howaly ýurtlaryň sanawyny çap etdi. Aziýa we Afrika ýurtlary anti-reýtingde öňde bolmaklaryny dowam etdirýärler.

Howanyň hiliniň ýyllyk görkezijisinden (AQLI) çen alsaň, Bangladeşde, Hindistanda, Pakistanda, Hytaýda, Nigeriýada we Indoneziýada ýaşaýan adamlaryň janynyň we saglygynyň howp astyndadygy görünýär.
Hünärmenler, atmosferadaky PM 2,5 toz bölejikleriniň konsentrasiýasyna baha bermek bilen, şeýle netijä geldiler.
Gözlegçileriň bellemegine görä, Günorta Aziýada PM2,5-iň derejesi 2013-nji ýyldan bäri, takmynan, 10% ýokarlanypdyr – şunuň bilen bagly sebitde adam ömrüniň ortaça uzaklygy, takmynan, bäş ýyl kemeldi.
Merkezi we Günbatar Afrikada energiýanyň sarp edilişiniň artmagy bilen, howanyň gaty bölejikler bilen hapalanmasy, AIW/AIDS ýa-da gyzzyrma kimin, adamlar üçin çynlakaý howpa öwrüldi diýip, bilermenler belleýärler.


23.10.2025 09:57
7.1k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

16.10.2025 09:22
5.7k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...

14.10.2025 13:44
3.9k+

IUCN-iň hasabaty: 48 müňden gowrak haýwan görnüşi ýitmek howpunyň astynda

Tebigaty goramagyň halkara bileleşigi (IUCN) bütin dünýäde 48 646 haýwan we ösümlik görnüşiniň ýitmek howpunyň astyndadygy barada hasabat berdi. Maglumatlar Abu-Dabide Bileleşigiň kongresinde hödürlenen Gyzyl sanawyň soňky täzelenmesinde getirilýär...

06.10.2025 10:59
5k+

Aşgabatda “Ýaş tebigatçy” jemgyýetçilik guramasynyň döredilmeginiň 3 ýyllygy bellenildi

3-nji oktýabrda Aşgabatda “Ýaş tebigatçy” jemgyýetçilik guramasynyň döredilmeginiň 3 ýyllygy bellendi. Dabara jemgyýetçilik guramalaryň, ýokary okuw mekdepleriň, ilçihanalaryň we köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdy diýip, guramada habar berdiler...