Alymlar sütün öýjüklerini almagyň täze usulyny oýlap tapdylar

  • 19.08.2023 17:22
  • 6.3k+

Garri Perkins lukmançylyk gözleg institutynyň, Günbatar Awstraliýa uniwersitetiniň we Awstraliýanyň beýleki ylmy guramalarynyň alymlary sütün öýjüklerini almak üçin adam öýjüklerini programmirlemegiň täze usulyny oýlap tapdylar. Gözlegiň netijeleri Nature žurnalynda çap edildi.

2000-nji ýyllarda jynsy köpelmä gatnaşmaýan bedeniň somatik öýjükleriniň düwünçejik öýjüklerine (ESC) meňzeş öýjüklere emeli usulda gaýtadan düzülip bilinjekdigi ýüze çykaryldy. ESC-ler adam bedenindäki islendik öýjüge öwrülmäge ukyply bolup, olary biomedikal we bejeriş maksatlary üçin peýdaly edýär.
Şeýle-de bolsa, gaýtadan düzülen öýjükler ESK-leriň arasynda funksional tapawutlary döredip biljek öňki ýagdaýynyň epigenetiki ýadyny saklaýar we olaryň ulanylyşyny çäklendirýär. Bu meseläni çözmek üçin alymlar düwünçejik ösüşiniň has ir ýüze çykýan öýjüginiň epigenomynyň täzeden açylmagyna meňzeýän TNT-gaýtadan programmirlemek atly täze bir usul döretdiler.
Geçirilen synaglar täze düzülen TNT öýjükleriniň adam ESK-lerine, adaty gaýtadan programmirlemek arkaly öndürilenlere garanyňda, molekulýar taýdanam we işleýiş taýdanam has meňzeýändigini görkezdi.


düýn 17:45
2.3k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
3.7k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.4k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...

düýn 06:35
4.4k+

Türkmen talyplary Malaýziýada WSDG 2025 bäsleşiginde baş baýraga we taslamany ösdürmek üçin pul baýragyna mynasyp boldular

24 — 28-nji sent­ýabr ara­ly­gyn­da Ma­laý­zi­ýa­nyň Saý­ber­ja­ýa şä­he­rin­de Bü­tin­dün­ýä Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry bäs­le­şi­gi (World Sus­tai­nab­le Develop­ment Goals Chal­len­ge — WSDG 2025) ge­çi­ril­di...