Dünýä ummany 2022-nji ýylda özüne siňdiren ýylylygynyň mukdary boýunça täze rekord goýdy

  • 13.01.2023 07:56
  • 20k+

Klimatologlaryň halkara topary 2022-nji ýylda ummanlaryň ýokarky gatlaklarynda saklanýan ýylylygyň mukdary 255 zettajoul derejesine ýetip, 2020-nji ýyldakydan 10,9 zettajoul köpdür diýen netijä geldiler. Bu iş Advances in Academic Science žurnalynda çap edildi. Bu barada Hytaý Ylymlar akademiýasynyň Atmosfera fizikasy institutynyň metbugat gullugy çarşenbe güni habar berdi.

Häzirki wagtda klimatologlaryň pikirine görä, dünýä ummany howanyň üýtgemegini esasy tebigy saklaýjy bolmagynda galýar. Senagatyň peýda bolmagyndan öňki döwürden bäri onuň suwlary ýylylygyň 90% -ini we önümçilikler, awtoulaglar we beýleki hapalaýjy maddalar tarapyndan çykarylýan kömürturşy gazynyň üçden bir bölegini özüne siňdirdi. Bu amal diňe bir howanyň üýtgemegini haýallatman, eýsem deňizleriň ekoulgamlarynda düýpli üýtgeşmelere hem sebäp bolup biler.
Gözegçiler geçen asyryň ortalaryndan 2022-nji ýyla çenli dünýä ummanynyň ýokarky böleginde ýylylyk energiýasynyň toplanmagyny öwrendiler. Munuň üçin olar 3000 sany ýerüsti we suwasty buýlar tarapyndan ýygnanan klimat modellerini we maglumatlary, şeýle hem Argo okeanografik maksatnamasynyň çäginde awtonom gözegçilik stansiýalaryny ulandylar.


24.10.2025 16:48
7.8k+

Islandiýada ilkinji gezek çybynlar peýda boldy

Islandiýada ilkinji gezek çybynlar ýüze çykaryldy. Häzire çenli ýurt dünýäde olardan azat bolan iki ýeriň biri hasaplanýardy – indi ýeke-täk şeýle ýer Antarktida bolup galdy. Ilkinji çybynlar Reýkýawikden günorta-günbatarda Kýos buzluk jülgesinde göründi...

16.10.2025 10:42
6.8k+

Hytaýda maýlama sebäpli XXI asyryň ahyrynda tutuş ýurtda çaý ösdürip ýetişdirip bolar

2090-njy ýyla çenli Hytaýda çaý ösdürip ýetişdirmek üçin amatly 137 müň inedördül kilometre golaý täze ýer peýda bolup biler diýip, Günorta-Günbatar uniwersitetiniň alymlary N+1 neşirine beren maglumatynda aýdýarlar...

19.09.2025 14:55
5.3k+

Awstraliýada 1,5 mln adam umman derejesiniň ýokarlanmagy sebäpli howp astynda

Awstraliýanyň klimat gullugy global ýylamanyň netijeleri barada çaklamasyny hödürledi. Maglumatlara görä, 2050-nji ýyla çenli umman derejesiniň ýokarlanmagy ýurduň 1,5 million ýaşaýjysynyň janyny howp astyna goýup biler diýip, The Guardian habar berýär...

13.09.2025 15:05
7.3k+

Alýaskadaky derýa baky doňaklygyň eremegi sebäpli mämişi reňke boýaldy

Bir wagtlar arassa suwy bilen tanalýan Alýaskanyň demirgazyk-günbataryndaky Salmon derýasy soňky ýyllarda ep-esli üýtgedi. 1977-nji ýylda ýazyjy Jon Makfi ony "meniň öňde-soňda gören iň arassa suwum" diýip häsiýetlendirdi...