Arktikada temperaturanyň ýokarlanmagynyň sebäbi düşündirildi

  • 09.03.2022 18:03
  • 14k+

Russiýanyň Ylymlar Akademiýasynyň A.M.Obuhow adyndaky Atmosfera fizikasy institutynyň russiýaly alymlary Şpisbergen arktik arhipelagynda temperaturanyň ýokarlanmagynyň sebäbini düşündirmegi başardylar. Bularyň ählisi fen diýlip atlandyrylýan hadysa bilen baglanyşykly diýip, lenta.ru belleýär.

Dowamly meteorologik gözegçilikleriň esasynda gözlegçiler Şpisbergende howa açyk bolan günlerinde kenar ýakasyndaky temperaturanyň Selsiý boýunça plýus 10 gradusdygyny, ýöne arhipelagyň töwereginde onuň minus 5-0 gradusdan ýokary geçmändigini anykladylar.     

Netijede hünärmenler adatdan daşary maýyl howanyň we bulutlaryň bolmazlygynyň fen – dag gerişleriniň yk tarapyndaky temperaturanyň ep-esli ýokarlanmagyna sebäp bolýan hadysa bilen baglanyşyklydygy baradaky netijä geldiler. Şeýle howanyň uzak dowam etmegi buzluklaryň we garyň işjeň eremegine sebäp bolýar. Alymlar alyp baran işleriniň netijeleri Arktikadaky klimat üýtgemelerini has takyk çaklamaga we öwrenmäge kömek eder diýip hasaplaýarlar. 


29.12.2025 12:40
2.1k+

Şweýsariýaly inženerler jansyz langustinleriň gabyklaryndan robot ýasadylar

Lozanna Federal Politehniki mekdebiniň (EPFL) ýanyndaky CREATE laboratoriýasynyň inženerleri öli langustinleriň ekzoskeletlerini esas hökmünde ulanyp, biogibrid robotlaryny işläp düzdüler. Berk hitinden ybarat bolan bu organiki gurluşlar biologik berkligi we bogun membranalarynyň çeýeligini özünde jemleýän täsin gurluşlary döretmäge mümkinçilik berdi...

29.12.2025 11:56
2.6k+

Britaniýaly alymlar elektromagnit päsgelçilikleriniň 99,97%-ini bökdeýän dury plýonkany oýlap tapdylar

Glazgo uniwersitetiniň alymlary elektromagnit şöhlelenmesiniň 99,97%-den gowragyny yzyna serpikdirip bilýän örän inçe, çeýe we dury nanoplýonkany oýlap tapdylar. Bu material Wi-Fi we 5G signallarynyň täsir edýän şertlerinde geýilýän sensorlaryň, lukmançylyk enjamlarynyň we çeýe displeýleriň bökdençsiz işlemegini üpjün etmek üçin niýetlenendir...

29.12.2025 11:06
2.1k+

Alymlar ýaldyrawuk tomzaklaryň aragatnaşyk ýörelgesinden peýdalanyp, ýerden daşardaky aňy gözlemegi teklip etdiler

Arizona ştatynyň uniwersitetiniň alymlary ýerden daşary aňy gözlemek üçin täze strategiýany hödürlediler. Ol biologik aragatnaşyk ýörelgelerine we pulsarlary (neýtron ýyldyzlaryny) fon hökmünde ulanmaga esaslanýar...

29.12.2025 11:00
1.7k+

Alymlar beýnä ünsüni jemlemäge kömek edýän gen tapdylar

Rokfeller institutynyň alymlary Nature Neuroscience žurnalynda ünsüň tebigatyna bagyşlanan ylmy işlerini çap etdiler. Gözlegler ünsi jemlemek ukybynyň diňe bir beýnidäki peýdaly signallaryň güýçlenmegine däl, eýsem "fon" işjeňliginiň (beýnidäki artykmaç sesleriň) peselmegine-de baglydygyny görkezýär...