Alymlar Ýerde suwuň nireden peýda bolandygyny anykladylar

  • 20.02.2022 19:24
  • 30k+

E.Lourens adyndaky Liwermor milli barlaghanasynyň derňewçiler topary Ýerde suwuň nähili ýüze çykandygyny düşündirdiler. Bu barada Phys.org ýazýar. 

Ýer-Aý ulgamy Gün ulgamynyň taryhynyň has irki tapgyrynda iki uly jisimiň çaknyşmagy netijesinde döräpdir. Ýeriň üstüniň, takmynan, 70%-iniň suw bilen örtülendigine garamazdan, planeta köp sanly beýleki kosmos obýektleri bilen deňeşdirilende gury ýerdir. 
Umumy kabul edilen pikire görä, Ýerde we Aýda uçýan maddalaryň (suw ýaly) ýetmezçiligi uçýan elementleriň ätiýaçlyklaryny ýok eden güýçli urgy bilen baglanyşyklydyr. Ýöne Aý topragynyň izotop seljermesi milliardlarça ýyl mundan ozal çaknyşyp, häzirki Ýeri we Aýy emele getiren kosmos obýektlerinde heniz urgudan öň uçýan elementleriň derejesiniň örän pes bolandygyny görkezdi.  
Ýer ýa-ha biziň häzir görýän we ulanýan suwumyz bilen döräpdir, ýa-da ony esasan, arassa suwdan ybarat bolan haýsydyr bir obýekt urupdyr diýip, alymlar hasaplaýar.  
Täze gözleg Ýerde suwuň ähtimal çeşmesi hökmünde meteoritleri ýa-da asteroidleri aradan aýyrýar we “planetanyň suw bilen dörändigi” baradaky pikiri öňe sürýär diýip, kosmohimik Greg Brenneka aýtdy.
Gözlegçiler suwuň Ýeriň emele geliş tapgyrynda bolandygyny, ýagny onuň kosmos obýektleri tarapyndan getirilmändigini çaklaýarlar. 


düýn 14:24
5.9k+

Belgiýada 10 500 ýyl mundan ozal ýaşan aýalyň ýüz keşbi gaýtadan dikeldildi

Gent uniwersitetiniň alymlary hudožnikler bilen bilelikde häzirki Belgiýanyň çäginde, takmynan, 10 500 ýyl mundan ozal – mezolit eýýamynda ýaşan aýalyň ýüz keşbini gaýtadan dikeltdi. Onuň galyndylary 35 ýyldan gowrak wagt ozal Dinantyň golaýyndaky Margo gowagynda tapyldy...

02.07.2025 11:20
8.7k+

Alymlar ilkinji gezek haýal ýertitremesini ýazgy etdiler

Alymlar ilkinji gezek Ýaponiýanyň kenaryndaky suwasty çat açan zolagynda haýal ýertitremesini hasaba aldylar. Ostindäki Tehas uniwersitetiniň barlagçylary tarapyndan geçirilen barlaglar ýertitremeleriniň sunamini emele getirýänligi bilen belli umman çat açmasynyň uzaboýuna nädip ýaýraýandygyny görkezdi...

01.07.2025 20:25
7.6k+

Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýaş alymlary Malaýziýada geçirilen “Borneo Halkara innowasiýa we döredijilikli pikir bäsleşigine” (BIICC 2025) gatnaşyp, ýokary sylaglara mynasyp boldular...

01.07.2025 19:25
6.6k+

Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar

Alymlar Kanadada ýaşy, takmynan, 4,16 mlrd ýyl bolan dag jynslaryny tapdylar. Bu gaýalar häzirki wagta çenli ýüze çykarylan Ýerdäki iň gadymy dag jynslary bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Olar Kwebekdäki Gudzon aýlagynyň kenaryndaky Nuwwuagittuk ýaşyldaş guşagyndan tapyldy...