Demirgazyk buzly ummanynda maýlama garaşylýanyndan has ir başlady

  • 29.11.2021 02:04
  • 11k+

Alymlar Demirgazyk buzly ummanynyň ozalky garaşylýandan has ir ýylap başlandygyny ýüze çykardylar. Bu barada Science Advances-e salgylanyp, ferra.ru habar berdi.

Halkara alymlar topary Demirgazyk buzly ummanynda ýaşaýan mikroorganizmleriň himiki düzümini öwrenmegiň barşynda ummanyň XX asyryň başynda gyzyp başlandygyny anykladylar. Munuň özi ozalky garaşylyşyndan birnäçe onýyllyk irdir diýip, çeşme belleýär.

Alymlaryň nygtamagyna görä, suwuň ýylamagynyň sebäbi - atlantifikasiýa prosesi, ýagny Demirgazyk buzly ummanynda has ýyly we duzly Atlantik suwlarynyň köpelmegi bolup durýar. Munuň sebäbi bolsa Grenlandiýanyň buz örtüginiň eremegi zerarly Labrador deňzinde suwuň aýlanyşynyň haýallamagydyr. Alymlar bu proseslere 1940-njy ýyllaryň ortalarynda üns berdiler.

Ýeri gelende bellesek, häzirki zaman howany modelleşdirme ulgamlary atlantifikasiýa faktorlaryny göz öňünde tutmaýar. Bu bolsa, öz gezeginde, proseslere düşünmegi kynlaşdyrýar.


13.09.2025 15:05
6.8k+

Alýaskadaky derýa baky doňaklygyň eremegi sebäpli mämişi reňke boýaldy

Bir wagtlar arassa suwy bilen tanalýan Alýaskanyň demirgazyk-günbataryndaky Salmon derýasy soňky ýyllarda ep-esli üýtgedi. 1977-nji ýylda ýazyjy Jon Makfi ony "meniň öňde-soňda gören iň arassa suwum" diýip häsiýetlendirdi...

11.09.2025 06:35
8.8k+

Alýaskanyň günorta-gündogarynda täze ada emele geldi

Alýaskanyň günorta-gündogaryndaky buzly kölleriň birinde täze ada emele geldi. 1984-nji we 2025-nji ýyllar aralygynda düşürilen Landsat hemra suratlary kiçijik Prou-Hob dagyny gurşap alan Alsek buzlugynyň eräp, dagy ada öwrendigini görkezýär...

05.09.2025 17:20
9.2k+

BMG La-Ninýa hadysasynyň oktýabr-dekabrda gaýdyp gelmek mümkinçiliginiň 60%-digini çaklaýar

Bütindünýä meteorologiýa guramasy şu ýylyň oktýabr-dekabr aýlarynda ekwatorial Ýuwaş ummanynda suwuň temperaturasynyň peselmegi bilen baglanyşykly tebigy hadysa bolan La-Ninýa şertleriniň gelmek ähtimallygyny 60% diýip çaklady...

05.09.2025 16:55
7.2k+

Gimalaý buzluklary her ýyl millionlarça Olimpiýa basseýnine barabar buz ýitirýär

Aziýanyň beýik daglaryndaky buzluklar çalt azalýar: her ýyl 22 gigatonnadan gowrak buz ýitip gidýär, bu dokuz million Olimpiýa basseýnine deňdir. Şeýle deňeşdirme Ýuta uniwersitetiniň we Wirjiniýa Tehnologiýalar institutynyň täze barlagynda getirilýär...