Arktikada buzlaryň örän çalt ereýändigi ýüze çykaryldy

  • 09.06.2021 21:08
  • 14k+

Norwegiýanyň, ABŞ-nyň, Kanadanyň we Beýik Britaniýanyň alymlaryndan düzülen halkara topar Arktikada deňiz buzlarynyň ozal hasaplananyndan iki esse çalt ereýändigini ýüze çykardy. «The Cryosphere» žurnalynda çap edilen makala esaslanyp, bu barada lenta.ru habar berýär.

Gözegçiler buzlaryň suwa çümmegi we gar örtükleri barada täze alnan maglumatlar esasynda deňiz buzlarynyň 2002-2018-nji ýyldaky galyňlyklaryny hasapladylar. Görnüşi ýaly, Arktikanyň töwereklerindäki deňizleriň ýedisinden dördüsiniň buzlarynyň galyňlygy 60-dan 100 göterime çenli ýukalýar. Munuň özi hemra radiolokasiýa uzynlyk ölçegleri arkaly alnan adaty klimat maglumatlaryndan has ýokarydyr.  
Alymlaryň aýtmagyna görä, deňiz buzlarynyň galyňlygy Arktikadaky klimatyň heläkçilikli derejede üýtgeýändiginiň duýgur görkezijisidir. Hut şu sebitde howanyň ählumumy maýlamagy örän ýiti duýulýar we adaty temperatura rekord derejede ýokarlanýar. Bu bolsa tutuş buzluklaryň, şol sanda deňziň buz örtükleriniň eremegini çaltlandyrýar. Umumy meýilleri ýaşyrýan ýyllyk üýtgäp durmalara garamazdan, alymlar gyşyň ýedi aýynyň altysy boýunça buz örtükleriniň görnetin ýukalýandygyny statistiki taýdan kesgitlediler.  


19.09.2025 14:55
5.1k+

Awstraliýada 1,5 mln adam umman derejesiniň ýokarlanmagy sebäpli howp astynda

Awstraliýanyň klimat gullugy global ýylamanyň netijeleri barada çaklamasyny hödürledi. Maglumatlara görä, 2050-nji ýyla çenli umman derejesiniň ýokarlanmagy ýurduň 1,5 million ýaşaýjysynyň janyny howp astyna goýup biler diýip, The Guardian habar berýär...

13.09.2025 15:05
7.1k+

Alýaskadaky derýa baky doňaklygyň eremegi sebäpli mämişi reňke boýaldy

Bir wagtlar arassa suwy bilen tanalýan Alýaskanyň demirgazyk-günbataryndaky Salmon derýasy soňky ýyllarda ep-esli üýtgedi. 1977-nji ýylda ýazyjy Jon Makfi ony "meniň öňde-soňda gören iň arassa suwum" diýip häsiýetlendirdi...

11.09.2025 21:22
10k+

Ilkinji gezek Arktikanyň deňizlerinde awtoulag tekerleriniň bölejikleri tapyldy

Geçirilen barlaglar sandan galan teker önümleriniň, hatda şäherlerden uzakda ýerleşýän Arktika deňizlerine-de düşýändigini we deňiz durmuşyna täsir edip, mutasiýa sebäp bolup, şeýle hem adamlaryň we haýwanlaryň bedenine aralaşyp biljekdigini tassyklady...

11.09.2025 06:35
9k+

Alýaskanyň günorta-gündogarynda täze ada emele geldi

Alýaskanyň günorta-gündogaryndaky buzly kölleriň birinde täze ada emele geldi. 1984-nji we 2025-nji ýyllar aralygynda düşürilen Landsat hemra suratlary kiçijik Prou-Hob dagyny gurşap alan Alsek buzlugynyň eräp, dagy ada öwrendigini görkezýär...