Arktikada buzlaryň örän çalt ereýändigi ýüze çykaryldy

  • 09.06.2021 21:08
  • 14k+

Norwegiýanyň, ABŞ-nyň, Kanadanyň we Beýik Britaniýanyň alymlaryndan düzülen halkara topar Arktikada deňiz buzlarynyň ozal hasaplananyndan iki esse çalt ereýändigini ýüze çykardy. «The Cryosphere» žurnalynda çap edilen makala esaslanyp, bu barada lenta.ru habar berýär.

Gözegçiler buzlaryň suwa çümmegi we gar örtükleri barada täze alnan maglumatlar esasynda deňiz buzlarynyň 2002-2018-nji ýyldaky galyňlyklaryny hasapladylar. Görnüşi ýaly, Arktikanyň töwereklerindäki deňizleriň ýedisinden dördüsiniň buzlarynyň galyňlygy 60-dan 100 göterime çenli ýukalýar. Munuň özi hemra radiolokasiýa uzynlyk ölçegleri arkaly alnan adaty klimat maglumatlaryndan has ýokarydyr.  
Alymlaryň aýtmagyna görä, deňiz buzlarynyň galyňlygy Arktikadaky klimatyň heläkçilikli derejede üýtgeýändiginiň duýgur görkezijisidir. Hut şu sebitde howanyň ählumumy maýlamagy örän ýiti duýulýar we adaty temperatura rekord derejede ýokarlanýar. Bu bolsa tutuş buzluklaryň, şol sanda deňziň buz örtükleriniň eremegini çaltlandyrýar. Umumy meýilleri ýaşyrýan ýyllyk üýtgäp durmalara garamazdan, alymlar gyşyň ýedi aýynyň altysy boýunça buz örtükleriniň görnetin ýukalýandygyny statistiki taýdan kesgitlediler.  


05.09.2025 17:20
8.9k+

BMG La-Ninýa hadysasynyň oktýabr-dekabrda gaýdyp gelmek mümkinçiliginiň 60%-digini çaklaýar

Bütindünýä meteorologiýa guramasy şu ýylyň oktýabr-dekabr aýlarynda ekwatorial Ýuwaş ummanynda suwuň temperaturasynyň peselmegi bilen baglanyşykly tebigy hadysa bolan La-Ninýa şertleriniň gelmek ähtimallygyny 60% diýip çaklady...

05.09.2025 16:55
7k+

Gimalaý buzluklary her ýyl millionlarça Olimpiýa basseýnine barabar buz ýitirýär

Aziýanyň beýik daglaryndaky buzluklar çalt azalýar: her ýyl 22 gigatonnadan gowrak buz ýitip gidýär, bu dokuz million Olimpiýa basseýnine deňdir. Şeýle deňeşdirme Ýuta uniwersitetiniň we Wirjiniýa Tehnologiýalar institutynyň täze barlagynda getirilýär...

02.09.2025 18:52
11k+

Dünýäde iň uly aýsberg bolan A23a tomusda üç bölege bölündi

Dünýäde iň uly aýsberg A23a tomusda, takmynan, 1000 inedördül kilometr ýitirip, üç bölege bölündi. Bu barada Arktika we Antarktika ylmy-gözleg instituty habar berýär. Institutyň maglumatlaryna görä, bir wagtyň özünde meýdany 60-dan 300 inedördül kilometre çenli bolan üç uly bölek bölündi – aýsberg öz meýdanynyň, takmynan, 36%-ini ýitirdi...

22.08.2025 18:54
3.2k+

Kaliforniýadaky gurakçylyk 2025-nji ýylda badam hasylynyň azalmagyna getirer

2025-nji ýylda badam hasyly Kaliforniýadaky gurakçylyk sebäpli ep-esli azalar, çünki bu ýerde badamyň global möçberiniň, takmynan, 80%-i ösdürilip ýetişdirilýär diýip, The Telegraph ýazýar. Ýagdaý köp ýurtlarda çörekçileri we süýjülik öndürijileri adaty reseptlere gaýtadan seretmäge mejbur eder...