Arktikada buzlaryň örän çalt ereýändigi ýüze çykaryldy

  • 09.06.2021 21:08
  • 14k+

Norwegiýanyň, ABŞ-nyň, Kanadanyň we Beýik Britaniýanyň alymlaryndan düzülen halkara topar Arktikada deňiz buzlarynyň ozal hasaplananyndan iki esse çalt ereýändigini ýüze çykardy. «The Cryosphere» žurnalynda çap edilen makala esaslanyp, bu barada lenta.ru habar berýär.

Gözegçiler buzlaryň suwa çümmegi we gar örtükleri barada täze alnan maglumatlar esasynda deňiz buzlarynyň 2002-2018-nji ýyldaky galyňlyklaryny hasapladylar. Görnüşi ýaly, Arktikanyň töwereklerindäki deňizleriň ýedisinden dördüsiniň buzlarynyň galyňlygy 60-dan 100 göterime çenli ýukalýar. Munuň özi hemra radiolokasiýa uzynlyk ölçegleri arkaly alnan adaty klimat maglumatlaryndan has ýokarydyr.  
Alymlaryň aýtmagyna görä, deňiz buzlarynyň galyňlygy Arktikadaky klimatyň heläkçilikli derejede üýtgeýändiginiň duýgur görkezijisidir. Hut şu sebitde howanyň ählumumy maýlamagy örän ýiti duýulýar we adaty temperatura rekord derejede ýokarlanýar. Bu bolsa tutuş buzluklaryň, şol sanda deňziň buz örtükleriniň eremegini çaltlandyrýar. Umumy meýilleri ýaşyrýan ýyllyk üýtgäp durmalara garamazdan, alymlar gyşyň ýedi aýynyň altysy boýunça buz örtükleriniň görnetin ýukalýandygyny statistiki taýdan kesgitlediler.  


24.10.2025 16:48
7.8k+

Islandiýada ilkinji gezek çybynlar peýda boldy

Islandiýada ilkinji gezek çybynlar ýüze çykaryldy. Häzire çenli ýurt dünýäde olardan azat bolan iki ýeriň biri hasaplanýardy – indi ýeke-täk şeýle ýer Antarktida bolup galdy. Ilkinji çybynlar Reýkýawikden günorta-günbatarda Kýos buzluk jülgesinde göründi...

16.10.2025 10:42
6.8k+

Hytaýda maýlama sebäpli XXI asyryň ahyrynda tutuş ýurtda çaý ösdürip ýetişdirip bolar

2090-njy ýyla çenli Hytaýda çaý ösdürip ýetişdirmek üçin amatly 137 müň inedördül kilometre golaý täze ýer peýda bolup biler diýip, Günorta-Günbatar uniwersitetiniň alymlary N+1 neşirine beren maglumatynda aýdýarlar...

19.09.2025 14:55
5.3k+

Awstraliýada 1,5 mln adam umman derejesiniň ýokarlanmagy sebäpli howp astynda

Awstraliýanyň klimat gullugy global ýylamanyň netijeleri barada çaklamasyny hödürledi. Maglumatlara görä, 2050-nji ýyla çenli umman derejesiniň ýokarlanmagy ýurduň 1,5 million ýaşaýjysynyň janyny howp astyna goýup biler diýip, The Guardian habar berýär...

13.09.2025 15:05
7.3k+

Alýaskadaky derýa baky doňaklygyň eremegi sebäpli mämişi reňke boýaldy

Bir wagtlar arassa suwy bilen tanalýan Alýaskanyň demirgazyk-günbataryndaky Salmon derýasy soňky ýyllarda ep-esli üýtgedi. 1977-nji ýylda ýazyjy Jon Makfi ony "meniň öňde-soňda gören iň arassa suwum" diýip häsiýetlendirdi...