«Ispan dümewi ölüm derejesini üç esse, COVID-19 bolsa dört esse ýokarlandyrdy» - alymlar

  • 02.10.2020 18:23
  • 10k+

Alymlar SARS-CoV-2 bilen 1918-1920-nji ýyllarda ispan dümewini döreden H1N1 wirusynyň öldürijiligini deňeşdirdiler. Degişli derňew işi Jama Network portalynda neşir edildi. Bu barada ria.ru habar berýär.

Harward lukmançylyk mekdebinden amerikan alymlary Jeremi Faustyň ýolbaşçylygynda iki pandemiýanyň döwründe iň erbet iki aýyň dowamynda Nýu-Ýorkda ölüm derejesiniň görkezijilerini deňeşdirdiler. Ýagny, ispan dümewi pandemiýasynyň iň ýokary derejesinde Nýu-Ýorkda her 100 müň adama 287 adam ýogaldy, 2020-nji ýylyň martynda we aprelinde COVID-19 epidemiýasy wagtynda şäherde ýüz müň adama 202 adamyň ölümi hasaba alyndy.
Soňra alymlar pandemiýadan öňki üç ýyl üçin aýlyk ölüm derejesi boýunça sanlary deňeşdirdiler we ýüz ýyl mundan ozal her ýüz müň ýaşaýjy üçin aýda ýüz töweregi ölümiň bolandygyny anykladylar, bu häzirki görkezijilerden iki esse ýokarydyr. Geçirilen hasaplamalar hünärmenleriň ispan dümewi ölüm derejesini üç esse, COVID-19 bolsa dört esse ýokarlandyrdy diýen netijä gelmegine mümkinçilik döretdi.

“Eger-de ýeterlik çäre görülmese, SARS-CoV-2 ýokanjy 1918-nji ýyldaky H1N1 dümew wirusyna garanda has köp ölüme eýe bolup biler” – diýip, derňew işiniň awtorlary belleýärler.

Ýatlap geçsek, täze ýokanç epidemiýasynyň ýaýrawy 2019-njy ýylyň dekabrynyň ahyrynda Uhanda bolup geçdi. Keseli dörediji COVID-19 adyny alan täze görnüşli koronawirus boldy. Häzirki wagtda tutuş dünýä boýunça täze koronawirus bilen 33 milliondan gowrak adam keselledi.

23.11.2025 20:23
4.7k+

Alymlar süňkleriň öz-özüni dikeltmegine kömek etmegiň ýoluny tapdylar

Alymlar köp ýyllardan bäri süňk dykyzlygynyň peselýän we döwülme howpuny ýokarlandyrýan kesel bolan – osteoporoz keselini öwrenýärler. Häzirki dermanlar süňk dokumasynyň ýumrulmagyny haýalladýar ýa-da gysga wagtlyk onuň ösüşini höweslendirýär, emma käbirleri ýaramaz täsirleri döredýär...

23.11.2025 00:31
2.6k+

BMGÖM Türkmenistana kliniki barlaghanalar üçin enjamlary we reaktiwleri getirdi

BMG-niň Ösüş Maksatnamasy (ÖM) Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi bilen bilelikde durmuşa geçirýän «Türkmenistanyň kliniki-barlaghana gullugyny güýçlendirmek» atly taslamanyň çäginde laboratoriýa enjamlarynyň, reaktiwleriň we sarp ediş serişdeleriniň nobatdaky tapgyryny Türkmenistana gowşurdy...

19.11.2025 13:53
4.1k+

Ýaponiýaly lukmanlar türkmen kärdeşleri bilen tejribe alyşýarlar

Ýaponiýanyň Halkara hyzmatdaşlyk agentliginiň (JICA) ýörite maksatnamasynyň çäklerinde Fukuoka şäheriniň Kýuşu milli uniwersitetiniň klinikasynyň lukmanlary Türkmenistanda saparda bolup, ýerli hünärmenler bilen tejribelerini paýlaşýarlar...

19.11.2025 13:43
5.9k+

Derman serişdeleri gana goýberilen mikro-robotlar arkaly bellenilen ýere eltilip başlanar

Alymlar çäge däneleriniň ululygyndaky kiçijik robotlary döretdiler — olar gan damarlary arkaly hereket edip, derman serişdelerini zerur ýerine takyk eltip, soňra bedende ýaýrap (ereýär) ýok bolup bilýär. Bu mikro-robotlary dolandyrmak magnit meýdanlarynyň kömegi bilen amala aşyrylýar, bu bolsa kapsulany bedeniň zerur böleklerine gönükdirmäge mümkinçilik berýär...