Ýeriň magnit meýdanynyň üýtgeýiş tizligi 10 esse güýçlendi

  • 09.07.2020 00:45
  • 11k+

Magnit meýdany diňe nawigasion ulgamlar üçin däl-de, eýsem, ýerden daşary şöhlelenmelerden goranmak we atmosferany saklamak üçin möhüm. Onuň nähili üýtgeýändigine we hereket edýändigine düşünmek hem diýseň ähmiýetli. San-Diegoda Lid we Kaliforniýa uniwersitetleriniň alymlary Ýeriň magnit meýdanynyň ugrunyň ylmy hasaplamalarda görkezilen tizlikden on esse çalt üýtgeýändigini anykladylar. Barlagyň netijeleri “Nature Communications” žurnalynda neşir edildi. Muny terrnews.com ýetirýär.
Alymlaryň işiniň predmeti 1920-nji ýyldan bäri bolup geçen Ýeriň magnit meýdanynyň üýtgeýşi boldy. Olar regenerasiýa modelini döretdiler we bar bolan ähli maglumatlary birleşdirdiler.
Magnit meýdanynyň üýtgeýiş hadysasynyň tizleşmegini onuň lokal gowşamagy bilen baglanyşdyrýarlar. Şeýlelikde, polýarlygyň üýtgemegi bilen, meselem, haçan-da biologik meýdanyň oky geografik polýus bilen gabat gelmän, olardan ýerini üýtgedende belli bir gozganmalar bolup geçýär. Jikme-jik seljerme işleri ugruň has çalt üýtgemeginiň suwuk ýadroda akymlaryň hereketi bilen baglydygyny görkezýär. Şeýle hadysalar pes çuňluklarda giňden ýaýrandyr.
Alymlaryň aýtmagyna görä, 40 000 ýyl töweregi magnit meýdanynyň geografik polýusdan 2,5 gradus süýşmesi bolup geçdi, bu bolsa öz gezeginde onuň Merkezi Amerikanyň günbatar kenarýakasynyň radiusynda gowşamagyna sebäp boldy.
Öň, ylmy bileleşik magnit meýdany ýylda bir gradusdan ýokary süýşmeýär diýip çaklaýardy. Ýöne şu günki günde hünärmenler tapawudyň öň hasap edilişinden on, ýüz esse ýokary bolup biljekdigini tassyklaýarlar.

şu gün 09:50
2.4k+

Müňlerçe ulagly Morning Midas gämisi bir hepde bäri Ýuwaş ummanda ýanmagyny dowam edýär

Bir hepde mundan ozal Alýaskanyň kenarlaryndaky Ýuwaş ummanda ot alan Morning Midas ýük gämisi ýanmagyny we ýüzmegini dowam etdirýär. ABŞ-nyň kenar goragy edarasy tarapyndan alnan surat gämä düýpli zyýan ýetendigini görkezýär...

şu gün 09:48
2.2k+

Hindistanda dünýäde ilkinji gezek Boeing Dreamliner heläkçilige uçrady, ýekeje ýolagçy diri galdy

12-nji iýunda Hindistanyň günbataryndaky Gujarat ştatynda Air India awiakompaniýasynyň Boeing 787-8 Dreamliner ýolagçy uçary heläkçilige uçrady. Ol Ahmadabat şäherinden Londona gatnaw edýärdi. Heläkçilik uçar howa menzilinden uçandan gysga wagtdan soň bolup geçdi...

07.06.2025 19:01
12k+

Kanadadaky tokaý ýangynlaryndan çykýan tüsse baryp kosmosdan hem görünýär

NASA-nyň Ýerden 1,5 million kilometr uzaklykdaky Lagranj L1 nokadynda ýerleşýän DSCOVR hemrasy Kanadadaky tokaý ýangynlaryndan çykan tüssäni surata aldy. Surat 2025-nji ýylyň 31-nji maýynda düşürildi. Kanadadaky tokaý ýangynlary birnäçe gün bäri dowam edýär...

07.06.2025 12:21
13k+

Türkmen alymlary Derweze gaz krateriniň alawlamasyny peseltmegi başardylar

Garagum sährasyndaky Derweze gaz krateriniň ýanmagynyň depgini üç esse azaldy. Bu barada «Türkmengaz» döwlet konserniniň Tebigy gaz ylmy-barlag institutynyň barlaghanasynyň müdiri Irina Lurýewa habar berdi. "Krateriň tertipsiz ýanmagynyň ýygjamlygy 2023-nji ýylyň awgust aýy bilen deňeşdirilende üç esseden gowrak azaldy...