Dünýä ummany sekuntda 5 atom bombasynyň tizligi bilen gyzýar

  • 21.01.2020 23:39
  • 3.4k+

Dünýä ummany eýýäm bäşinji ýyl yzygiderli ýylaýar. Munuň üçin gerek bolan energiýanyň göwrümi alymlaryň hasaplamalaryna görä, milliardlarça atom partlamalaryna deňdir.
2019-njy ýylda Ýer ýüzüniň ähli ummanlarynyň temperaturasy gözegçilikleriň bütin taryhynyň dowamyndaky rekord görkezijisine ýetdi. Diňe soňky 25 ýylyň içinde ummanlary ýylatmak üçin sarp edilen energiýanyň möçberi Hirosima taşlanan 3,6 mlrd. atom bombalaryna ekwiwalent derejede boldy.
Bu görlüp-eşidilmedik sensasion sanlary Advances in Atmospheric Sciences žurnalynda çap edilen halkara alymlar toparyna salgylanmak bilen Fast Company amerikan neşiri getirýär.
14 alymdan ybarat topar tarapyndan getirilip çykarylan esasy netije soňky on ýylyň dowamynda Dünýä ummanynynyň temperaturasynyň maksimal ululygyna ýetenliginden we şunda ýylylyk derejesi iň ýokary bäş ýylyň gözegçilikleriň soňky bäş ýylyna düşýänliginden ybaratdyr. Dünýä ummanynyň ýylama derejesi 1987-nji ýyldan 2019-njy ýyl aralygynda 1955 – 1986-nji ýyllar bilen deňeşdireniňde 450 % ýokary boldy.
Has anyklyk we aýdyňlyk üçin alymlar şeýleräk düşündirişi hödürlediler: 2019-njy ýylda Dünýä ummanynyň temperaturasy 1981 – 2010-njy ýyllar bilen deňeşdireniňde ortaça 0,075 gradus ýokary boldy. Temperaturanyň hatda şojagaz ujypsyzja üýtgemesi-de 228 sekstillion joul energiýa talap etdi. Deňeşdirip görmek üçin: Hirosimada atom bombasy partlanda 63 trln joul energiýa bölünip çykdy.
Klimatologlaryň ölçemelerine laýyklykda, suwuň ýylamagy Ýeriň ähli ummanlarynda bolup geçýär, ýöne bu hadysa Atlantika we Günorta ummanlarda, esasan-da Antarktidanyň töwereklerinde has-da görnetin ýüze çykýar.

25.08.2025 13:42
9.2k+

Aý Günüň golaýyndan geçdi: teleskoplar Gün tutulmasyna taýýarlygy düşürip ýetişdiler

23-nji awgustda Aý Günüň ýanyndan geçdi. Bu hadysany GOES-19 kosmos apparatyna ornaşdyrylan SUVI Gün teleskoplary ýazga aldy. Suratlar we wideo ýazgylar Aşgabat wagty bilen irden sagat 10 töwereginde, astronomik täze Aý döwründen takmynan bir sagat öň düşürildi...

22.08.2025 18:54
3k+

Kaliforniýadaky gurakçylyk 2025-nji ýylda badam hasylynyň azalmagyna getirer

2025-nji ýylda badam hasyly Kaliforniýadaky gurakçylyk sebäpli ep-esli azalar, çünki bu ýerde badamyň global möçberiniň, takmynan, 80%-i ösdürilip ýetişdirilýär diýip, The Telegraph ýazýar. Ýagdaý köp ýurtlarda çörekçileri we süýjülik öndürijileri adaty reseptlere gaýtadan seretmäge mejbur eder...

21.08.2025 19:48
13k+

Gün özünden uly plazma zyňdy

20-nji awgustda astronomlar soňky ýyllaryň iň uly Gün hadysalarynyň birini hasaba aldy: Günüň günorta polýusyndan uly protuberanes zyňyldy. Onuň uzynlygy, takmynan, 1,5 mln kilometr boldy, bu bolsa Günüň öz diametrinden (takmynan, 1,4 mln km) hem uludyr...

18.08.2025 15:56
3.6k+

Günde tegmilleriň sany ep-esli azaldy, ol alawlama işjeňligini gowşadyp biler

Günüň Ýere bakýan tarapynda Gün tegmilleri asla galmady diýen ýaly. Bu barada RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasy habar berdi. Hünärmenleriň maglumatlaryna görä, ýokary takyklykdaky suratlarda häzir dört sany tegmilli ýeri görmek bolýar...