Köne suwasty kabeller ýertitremäni hasaba almak üçin peýdalanylar

  • 01.12.2019 23:58
  • 4.9k+

Häzirki wagtda ummanlaryň düýbünde internedi ýa-da signallaryň başga görnüşlerini bermek üçin müňlerçe kilometr optiki süýümli kabeller geçýär. Şeýle kabeller Antarktidadan galan ähli kontinentleri birikdirýär – olaryň käbirleri bolsa eýýäm hyzmat ediş möhletiniň gutarmagy bilen ýa-da başga bir sebäplere görä ulanylmaýar. Kaliforniýa uniwersitetiniň alymlary olary deňiz düýbüniň seýsmiki işjeňligine gözegçilik torunyň giňeldilmegi üçin ulanmak pikirini öňe sürýärler.
«Science» žurnalynda neşir edilen makalada alymlar köne kabeliň 20-kilometrlik bölegini suwasty seýsmometr hökmünde ulanmak boýunça eksperimentiň üstünlikli geçendigi barada habar berýärler. Optiki süýümler boýunça geçirilýän ýörite ýagtylyk impulslary ony bölek akustiki detektora öwürmek bilen, hatda kabeliň ownujak ýerini üýtgetmesini we yrgyldamasyny hem bellige almaga mümkinçilik berdi. Iş 100 metr töweregi çuňlukda alnyp baryldy, ýöne geljekde awtorlar has çuňluklarda iş alyp barmagy hem meýilleşdirýärler.
Muňa garamazdan, Kaliforniýa kenarynyň golaýynda gözegçilik dowam etdirilen dört gije-gündiziň içinde 3,5 magnitudaly suwasty ýertitremäni bellige almak başartdy. Işde bellenilişine görä, 20 metrlik bir kabel kenarda oturdylan 10 müň seýsmodatçigiň ýerini tutýar. Awtorlar ulanylmaýan kabelleriň ähli ýerde ýatan wagtynda çuňlukda ýerleşýän seýsmiki datçikleriniň seýrek zatdygyny belleýärler.
Öň Lozanna Uniwersitetiniň alymlary hadysa bolmazyndan 30 sekunt öň ýyldyrym urgularyny öňünden aýtmaga ukyply emeli aň döredipdiler.

02.08.2025 15:35
6k+

Türk Çaýönüsinde ýaşy 12 müň ýyldan gowrak bolan gadymy desgalar tapyldy

Arheologlar Türkiýäniň günorta-gündogarynda ýaşy 12 müň ýyldan gowrak bolan täze desgany tapdylar. Bu barada Arkeonews habar berdi. Gazuw-agtaryş işleri Çanakkale şäherindäki 18-nji mart uniwersitetinden dosent Sawaş Sarialtunyň ýolbaşçylygynda Çaýönü depesinde alnyp barylýar...

02.08.2025 15:13
3.3k+

NASA Trampyň prezidentlik möhletiniň gutarmanka Aýa adam gondurmagy meýilleşdirýär

NASA ýakyn ýyllarda astronawtlary Aýa ibermegi meýilleşdirýär. Bu barada edaranyň direktorynyň wezipe borçlaryny ýerine ýetiriji Şon Daffi Fox News bilen söhbetdeşlikde habar berdi. Missiýanyň birinji tapgyry geljek ýyla meýilleşdirilýär – ekipaž gonmazdan Aýyň töweregine uçuşy amala aşyrar...

02.08.2025 00:23
5k+

Gün ulgamynda bir ýyly 1648 Ýer ýylyna deň bolan asman jisimi tapyldy

Gün ulgamynda adaty bolmadyk asman jisimi tapyldy. 2020 VN40 diýlip atlandyrylýan bu trans-neptun obýekti 1648 Ýer ýylyna barabar wagtda Günüň töwereginden doly aýlanyp çykýar. Bu barada Garward-Smitsonow institutynyň  Astrofizika merkeziniň barlagçylary habar berdiler...

02.08.2025 00:18
2.3k+

Alymlar DNK-nyň sakawlamak bilen baglanyşykly 57 bölegini tapdylar

Halkara alymlar topary sakawlamak bilen baglanyşykly 57 genom bölegini tapdylar. Bu barada ABŞ-nyň Wanderbilt uniwersitetiniň lukmançylyk merkeziniň (VUMC) metbugat gullugy habar berdi. Barlaga birnäçe ýurtdan hünärmenler gatnaşdy...