Ýüz ýyl bäri ýiten hasaplanyp gelen Galapagos pyşdyly diri bolup çykdy

  • 12.06.2022 16:26
  • 39k+

Chelonoidis phantasticus ýa-da «äpet fantastik pyşdyl» Galapagos adalarynda ýaşaýan pyşdylyň görnüşidir, ol 1906-njy ýylda tapylan ýeke-täk nusgasy bilen mälimdi we köpden bäri ölüp gutaran hasaplanyp gelýärdi. Häzirki wagtda ol diri görnüşde tapyldy. Öz dogduk adasy Fernandinanyň şanyna Fernanda diýlip atlandyrylan bu pyşdyl mundan ýüz ýyldanam gowrak öň tapylan görnüşine meňzeş görlen, öz kowmynyň ýeke-täk wekili boldy.

Amerikanyň we Ýewropanyň genetikleri bir asyr töweregi mundan öň şol adadan tapylan nusgadan ezberlik bilen DNK aldylar we Fernanda bilen muzeýdäki pyşdylyň ikisiniň hem şol bir görnüşe degişlidigini hem-de olaryň genetiki taýdan beýleki galapagos pyşdyllaryndan tapawutlydyklaryny tassykladylar. Bu baradaky makala Nature Communication Biology žurnalynda çap boldy.


23.12.2025 18:00
4.7k+

Gadymy ösümlikler güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, mör-möjekleri özüne çekmek üçin gozalaryny gyzdyrypdyrlar

Biologlaryň halkara topary ösümlikleriň, güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, ýylylyk ýaýratma — "görünmeýän ýagtylyk" — arkaly mör-möjekleri özüne çekendigini anyklady. Bu açyş mezozoý eýýamynda agdyklyk eden, infragyzyl yşaratlara esaslanýan aragatnaşyk kanalynyň bolandygyny subut edýär...

21.12.2025 13:20
3.4k+

Fizikler eliňde ody saklamaga mümkinçilik berýän dury materialy oýlap tapdylar

Boulderdäki Kolorado uniwersitetiniň fizikleri binalary ýylatmagyň usullaryna düýpli täsir edip biljek MOCHI diýlip atlandyrylýan dury ýylylyk izolýasiýa materialyny döretdiler. Bu özboluşly oýlap tapyş barada Science žurnalynda habar berildi...

17.12.2025 11:16
2.5k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

17.12.2025 11:12
4.3k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...