Alymlar gadymy adamlaryň iýmitini anykladylar: olar Buz eýýamynyň äpetleri bilen iýmitlenipdirler

  • 10.10.2025 13:28
  • 12k+

Günorta Amerikada geçirilen täze barlag gadymy adamlaryň esasy iýmit çeşmesiniň äpet leniwesler we sowutlylar bolandygyny görkezdi. Ozal alymlar bu haýwanlaryň ýitip gitmeginde adamlaryň täsiriniň ikinji derejeli bolup, esasy sebäbi howanyň üýtgemegi bilen baglydyr diýip hasaplaýardylar.

Arheologlar Argentinada, Çilide we Urugwaýda ýerleşýän 20 ýadygärlikde tapylan galyndylary seljerdiler. Tapyndylar megafaunanyň entek giňden ýaýran döwrüne — takmynan 11 600 ýyl mundan ozalky döwre degişli. Alymlar dürli haýwanlaryň süňklerini sanap, olaryň üstündäki gassaplyk yzlaryny öwrenipdirler.

Netijede, 20 ýadygärligiň 15-sinde äpet haýwanlaryň galyndylary ähli tapyndylaryň 80%-den gowragyny düzýändigi ýüze çykaryldy. Patagoniýada adamlaryň esasy awy Mylodon darwinii diýilýän leniwes, Pampa sebitinde Megatherium americanum, Çiliniň merkezi böleginde bolsa Notiomastodon platensis bolupdyr.
Ýyrtyjylaryň energiýa gymmatlylygyny seljermesi bu ägirtleri awlamagyň tötänlik däl-de, diri galmak üçin maksada laýyk strategiýa bolandygyny tassyklady. Takmynan 11 600 ýyl mundan ozal megafaunanyň ýitip gitmegi bilen adamlar ownuk haýwanlary awlamaga geçipdirler.
Barlagyň netijeleri Science Advances žurnalynda çap edildi.


düýn 19:18
2.4k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7.2k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

15.12.2025 15:06
3.9k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

14.12.2025 23:36
5.2k+

Geň soňlama: Hytaýda daşdan düwnüp heläk bolan gadymy guş tapyldy

Paleontologlar Hytaýyň Týanýu Tebigy Taryh Muzeýiniň zat saklanýan ýerlerinde adaty bolmadyk açyş etdiler. Geçirilen barlagda öň mälim bolmadyk guş görnüşiniň köp sanly ýuwdulan daşlardan düwnüp ölendigini görkezýän galyndy tapyldy...