Hytaýda takmynan 6 müň ýyl ozal ýaşalyp geçilen iň gadymy şäher harabaçylyklarynyň biri tapyldy

  • 30.09.2025 10:17
  • 8.8k+

Sýansu welaýatynyň Usi şäherinde arheologlar Hytaýda irki taryhdan öňki ilatly ýerleriň biri bolan Maszýaban medeni harabaçylygyny tapdylar. Bu açyşyň ýaşy takmynan 6000 ýyl töweregidir diýip çak edilýär. Bu Ýanszy derýasynyň aşaky akymynda Maszýaban medeniýetine degişli şäher harabaçylygynyň ilkinji gezek ýüze çykarylyşydyr.

Hünärmenler bu şäherçäniň Hytaý siwilizasiýasynyň gelip çykyşyny öwrenmek üçin möhüm ähmiýete eýedigini bellediler. Demirgazyk-günbatar böleginde geçirilen gazuw-agtaryş işlerinde içki we daşarky diwarlar, şeýle hem üç garym ýüze çykaryldy. Demirgazyk, gündogar we günorta ganawlarda-da diwarlar we garymlar görünýär. Şäherçäniň ýerleşişi tegelek inedördül meýdana meňzeýär, içki diwarlary we daş-töweregindaki çukur doly ýapyk toplumy döredýär.
Şäherçe günbatar we gündogar taraplarynda diwarlar bilen Taşan depesine direlip  gurlupdyr. Diwarlaryň aglaba ýeri sary toprakdan galdyrylan, käbir bölekleri uly daşlar bilen berkidilipdir. Gyzyl toprak garylyp ýasalan keramika, esasanam gazanlar, gap-gaçlar we jamlar - Maszýaban medeniýetine mahsus artefaktlar  tapyldy.
Çukurlardan tapylan agaç kömür we ösümlik tohumlary, radiouglerod seljermesine laýyklykda, takmynan 6000 ýyl ozalky döwre degişlidir.
Mundan başga-da, arheologlar Sunsze medeniýetinden galan ýadygärlikleri tapdylar, olaryň içinde jaýlanyş predmetli: pyçaklar we monjuklar, daş paltalar, keramiki gazanlar, jamlar we uly küýzeler bolan 140-dan gowrak mazar bar.


düýn 19:18
2.4k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7.2k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

15.12.2025 15:06
3.9k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

14.12.2025 23:36
5.2k+

Geň soňlama: Hytaýda daşdan düwnüp heläk bolan gadymy guş tapyldy

Paleontologlar Hytaýyň Týanýu Tebigy Taryh Muzeýiniň zat saklanýan ýerlerinde adaty bolmadyk açyş etdiler. Geçirilen barlagda öň mälim bolmadyk guş görnüşiniň köp sanly ýuwdulan daşlardan düwnüp ölendigini görkezýän galyndy tapyldy...