Astronom tutuş Älemiň “aýlanmagynyň” alamatlaryny tapdy

  • 05.07.2025 18:34
  • 3.6k+

Amerikaly astronom, ABŞ-nyň Harby-deňiz obserwatoriýasynyň ylmy işgäri Waleriý Makarow tutuş Älemiň aýlanýandygyna mümkin bolan subutnamalary tapandygyny aýdýar. Üstesine-de, aýlanma ugry ençeme gezek üýtgän bolmaly diýip, Nature Astronomy žurnalyndaky ylmy gözlege salgylanyp, TASS habar berýär.

Makarow maşyn bilimi ulgamynyň kömegi bilen galaktikalar, kwazarlar we gara girdaplar ýaly uzakdaky 1,57 mlrd obýekte çenli aralygy kesgitledi. Ol GAIA we WISE obserwatoriýalary tarapyndan alnan optiki we infragyzyl diapazondaky suratlary ulandy, şeýle-de algoritmi 280 müň kwazar baradaky maglumatlaryň üsti bilen “okatdy”.
Astronom 7,7, 10,4 we 11,5 mlrd ýagtylyk ýyly aralygyndaky obýektleri öwrendi. Hasaplamalar olaryň köpüsiniň şol bir ugra hereket edýändigini görkezdi, bu bolsa Älemiň giňelmegi baradaky adaty pikirlere laýyk gelmeýär.

“Adatça Älemiň giňelmek prosesinde obýektler wagtyň geçmegi bilen diňe göni ugur boýunça hereket edýär diýlip hasaplanýar, netijede galaktikalar kem-kemden biri-birinden “gaçýar”, ýöne olaryň giňişlikdäki otnositel orny üýtgemeýär. Eger olar gapdallara hereket edýän bolsa, onda bu nusgawy kosmologiýanyň we kosmologiki ýörelgäniň ýalňyşdygyny görkezýär” – diýip, Makarow ýazýar.

Şol bir wagtyň özünde alym şeýle netijäniň GAIA-nyň maglumatlaryndaky ýa-da beýleki astrometrik maglumatlaryň çeşmelerindäki ýalňyşlyklaryň netijesinde alnyp bilnendigini hem ret etmeýär. Şonuň üçin, alymyň aýtmagyna görä, bularyň ählisini has takyk kosmos gözegçilikleriniň kömegi bilen barlamak gerek. 


şu gün 11:59
1.3k+

NASA we Hindistan Ýere syn ediş hemralaryndan iň gymmatlarynyň birini uçurmaga taýynlanýar

30-njy iýulda ABŞ-nyň Milli aeronawtika we kosmos giňişliginiň barlaglary dolandyryş gullugy (NASA) we Hindi kosmos barlaglary guramasy (ISRO) tarapyndan işlenip düzülen NISAR Ýere gözegçilik hemrasyny (NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar) uçurmak meýilleşdirilýär...

şu gün 11:55
1.9k+

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli Aýda öz bazasyny gurar

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli  Aýda öz bazasynyň gurluşygyny tamamlamagy meýilleşdirýär. Aeroskosmos tehnikasy boýunça Döwlet koreý edarasy (KASA) degişli meýilnamany Tejondaky Koreýanyň Milli gözleg gaznasynda geçirilen ýygnakda hödürledi diýip, The Korea Times habar berýär...

21.07.2025 23:42
2.7k+

NASA býujetiň azaldylmagy sebäpli hemralary we kosmos enjamlaryny satýar

NASA-nyň Reaktiw hereket barlaghanasy (JPL) ozal Ýere gözegçilik etmek üçin ulanylan hemralary we kosmos enjamlaryny satyp başlady. Bu barada agentligiň öňki astrobiology Kit Kouwing tarapyndan ýöredilýän NASA Watch blogunda habar berilýär...

21.07.2025 00:38
6.4k+

Astronomlar ilkinji gezek täze planeta ulgamynyň döremegini görüp bildiler

Halkara astronomlar topary ilkinji gezek ýaş ýyldyzyň töwereginde planetalaryň emele gelip başlandygyny hasaba aldy. Nature žurnalynda neşir edilen açyş Gün ulgamynyň gelip çykyşyna düşünmekde möhüm ädim boldy...